Forwarded from Bair Dorzhiev
Монгольский и китайский Новый год отличаются по календарным системам, по которым определяются даты праздников.
Китайцы встречают Новый год по лунному, земледельческому календарю. Дата наступления нового года фиксированная: после зимнего солнцестояния должен пройти полный лунный цикл (один лунный месяц), и первое новолуние второго лунного месяца будет датой начала года.
Монголы и некоторые другие народы используют тибето-монгольский лунно-солнечный календарь. Он учитывает движения практически всех планет, в том числе Юпитера и Венеры, поэтому считается более точным.
Китайцы встречают Новый год по лунному, земледельческому календарю. Дата наступления нового года фиксированная: после зимнего солнцестояния должен пройти полный лунный цикл (один лунный месяц), и первое новолуние второго лунного месяца будет датой начала года.
Монголы и некоторые другие народы используют тибето-монгольский лунно-солнечный календарь. Он учитывает движения практически всех планет, в том числе Юпитера и Венеры, поэтому считается более точным.
ГОНГОРЫН МАГТААЛ
Хум. Арван зүг гурван цагийн хамаг бурхадын
Айлдал энэрлийг нэгд хураасан Гэтэлгэгч Аръяабал
Түүний хувилгаан Зургаан мутарт Махагал дор
Бие, хэл, сэтгэл гурвын бишрэлээр мөргөмүй.
Махагал Сэтгэлчлэнгийн чандмань эрдэнэ нигүүлсэхүйт
Лагшингийн өнгө цаст уул мэт цагаан, гэрэл сацруулсан
Нэгэн нүүр зургаан мутарт, эдийн эзнийг гишгэсэн
Үгээгүйн зовлонг арилгагч дор мөргөмүй.
Баруун эхнийхээр сэтгэлчлэнгийн чандмань барьсан
Дундахын бөгтөр тонгоргоор үгээгүйг ёзоороос огтлогч
Адгаар дамрыг чангад цохилсноор
Дагинасыг эрхэндээ хураагч тан дор мөргөмүй.
Зүүн эхнийхээр эрдэнийн гавалтай хумх ташаандаа шүтэгч
Дундахын гурван үзүүрт жадаар дагинасыг эрхэнд хураагч
Сүүлийн гохоор муу заяаны орноос татагч
Махагал, нигүүлсэхүйн сан дор мөргөмүй.
Дээд биендээ эрдэнэсийн чимгээр тийн чимэгт
Тэнгэрийн эдэн дээд, доод хувцадыг намируулсан
Өлмий, мутар бүхэндээ чандмань эрдэнийн чимэгт
Амьтны гориллыг хангагч дор мөргөмүй.
Таныг сэтгэлдээ дурдсан төдийгөөр ч
Тэр даруйд үгээгүйн зовлон бүхнийг
Сэтгэлчлэнгийн чандмань эрдэнэ мэтээр арилгагч
Сэтгэлчлэнгийн чандмань эрдэнэ тан дор мөргөмүй.
Таныг бишрэнгүйгээр магтаад тахисны адистидаар
Эдүгээгээс хэзээ бурханы хутгийг олох хүртэл минь
Итгэл та бээр нигүүлсэхүйгээр барин тэтгэж
Бодийг бүтээхийн зохистой нөхцлийг сэтгэлчлэн бүтээ.
Энэхүү буянаар өөр бусад хамаг амьтан
Амьтны тусад хүчин төгсөх хийгээд
Дээд, ерийн шид бүтээлийг хайрлахдаа
Сэтгэлчлэнгийн чандмань мэт нь би болтугай.
Хум. Арван зүг гурван цагийн хамаг бурхадын
Айлдал энэрлийг нэгд хураасан Гэтэлгэгч Аръяабал
Түүний хувилгаан Зургаан мутарт Махагал дор
Бие, хэл, сэтгэл гурвын бишрэлээр мөргөмүй.
Махагал Сэтгэлчлэнгийн чандмань эрдэнэ нигүүлсэхүйт
Лагшингийн өнгө цаст уул мэт цагаан, гэрэл сацруулсан
Нэгэн нүүр зургаан мутарт, эдийн эзнийг гишгэсэн
Үгээгүйн зовлонг арилгагч дор мөргөмүй.
Баруун эхнийхээр сэтгэлчлэнгийн чандмань барьсан
Дундахын бөгтөр тонгоргоор үгээгүйг ёзоороос огтлогч
Адгаар дамрыг чангад цохилсноор
Дагинасыг эрхэндээ хураагч тан дор мөргөмүй.
Зүүн эхнийхээр эрдэнийн гавалтай хумх ташаандаа шүтэгч
Дундахын гурван үзүүрт жадаар дагинасыг эрхэнд хураагч
Сүүлийн гохоор муу заяаны орноос татагч
Махагал, нигүүлсэхүйн сан дор мөргөмүй.
Дээд биендээ эрдэнэсийн чимгээр тийн чимэгт
Тэнгэрийн эдэн дээд, доод хувцадыг намируулсан
Өлмий, мутар бүхэндээ чандмань эрдэнийн чимэгт
Амьтны гориллыг хангагч дор мөргөмүй.
Таныг сэтгэлдээ дурдсан төдийгөөр ч
Тэр даруйд үгээгүйн зовлон бүхнийг
Сэтгэлчлэнгийн чандмань эрдэнэ мэтээр арилгагч
Сэтгэлчлэнгийн чандмань эрдэнэ тан дор мөргөмүй.
Таныг бишрэнгүйгээр магтаад тахисны адистидаар
Эдүгээгээс хэзээ бурханы хутгийг олох хүртэл минь
Итгэл та бээр нигүүлсэхүйгээр барин тэтгэж
Бодийг бүтээхийн зохистой нөхцлийг сэтгэлчлэн бүтээ.
Энэхүү буянаар өөр бусад хамаг амьтан
Амьтны тусад хүчин төгсөх хийгээд
Дээд, ерийн шид бүтээлийг хайрлахдаа
Сэтгэлчлэнгийн чандмань мэт нь би болтугай.
Январин 30-да, илүү адаг сарын 1-й улаагчин гахай өдөрэй цаг амжилтай алхахын тула Этигэлт Хамба ламын сургаал.
Нэг лама 5 цогцос судалжа байн. Этигэлт Багша: "Хамгийн дээд их А үзэгээс гарсан тугуулагсан Бурхан" хэмээн айлдалаа.
Нэг лама 5 цогцос судалжа байн. Этигэлт Багша: "Хамгийн дээд их А үзэгээс гарсан тугуулагсан Бурхан" хэмээн айлдалаа.
Сегодня 30 января в 1 лунный день довлеет желтая свинья в стихии невесомости. Потому нужно заботиться о здоровье позвоночника.
Эрт дээр үеэс Монголчууд дөрвөн нүдтэй улаан халтар, зүрх цагаан хар нохой хий юм харж зайлуулдаг хэмээн тэжээдэг байжээ.
Дөрвөн нүдтэй улаан халтар нохой үүдээ голлож, дарж хэвтэхийг гарз гарлагын үүд хаадаг гэж үздэг байсан.
Гадаа нохой архирч хуцах үед нохойгоо сайн хооллож, үүрэнд нь дулаан байлгахыг хичээдэг байжээ.
Дөрвөн нүдтэй улаан халтар нохой үүдээ голлож, дарж хэвтэхийг гарз гарлагын үүд хаадаг гэж үздэг байсан.
Гадаа нохой архирч хуцах үед нохойгоо сайн хооллож, үүрэнд нь дулаан байлгахыг хичээдэг байжээ.
Буддагийн дүрслэл бүхий хөшөө
Хөшөөний баруун гар тохойгоор нугарч, алгаа урагш харуулсан нь "дээдийн бөхийн мутарлаг", зүүн гар нь мөн тохойгоор нугарч, алгаа урагш харуулсан нь "өглөгийн мутарлаг" хэмээн тайлбарлагддаг. Буддагийн үсийг орой дээрээ овоолсон байдлаар дүрсэлсэн нь Хятад, Дундад Ази, Энэтхэгийн Буддагийн босоо баримлуудтай ихээхэн төстэй гэж үзэж байна.
Монголд бурхны шашин 2000 жилийн түүхтэй гэж үздэг ч, энэ олдвор 1600 орчим жилийн өмнө Буддын шашин Монголд бодитоор дэлгэрч байсан бодит нотолгоо болж байгаа аж. Өмнө нь Монголын тал нутагт иймэрхүү босоо дүрслэлтэй Буддагийн хөшөө илрээгүй байсан нь тус олдворын үнэ цэнийг улам нэмэгдүүлж байна.
Тахилын сүмийн туурь болон бусад олдворууд
Малтлагын явцад нийтийн тооллын 416-538 оны үед хамаарах тахилын сүмийн туурь илэрчээ. Сүмийн төв хэсэгт наран ургах зүгт харсан гэрэлт хөшөөний суурь бүхий чулуу, яст мэлхийн дүрстэй чулуун суурь хөндөгдөөгүй байдлаар олдсон байна. Энэ нь шашны эхэн үеийн дэлгэрэлтийн хосгүй үнэт гэрч болохыг судлаачид онцолж байгаа юм.
Энэхүү тууриас нийт 200 гаруй олдвор илрүүлж, нарийвчлан судалж байгаа бөгөөд тухайн үеийн архитектур, барилгын хэв шинжийг тодорхойлох чухал мэдээллүүдийг өгч байна. Олдворуудын дотор Умард Вэй гүрний үеийн барилгын нүүр ваар, чимэглэл, сүмийн хэрэглэгдэхүүнүүд багтаж байгаа нь сонирхол татаж байна. Умард Вэй нь 380-530-аад оны хооронд умард Хятадын нутагт оршин тогтнож байсан сяньби угсааны тоба нарын байгуулсан эзэнт гүрэн юм.Эзэнт гүрний нөлөө ба язгууртны тахилын сүм
Малтлагын явцад илэрсэн барилгын чимэглэл нь зөвхөн хаад, язгууртнуудад зориулсан барилгуудаас олддог онцлогтой бөгөөд Ингэт толгойн тахилын сүм нь хаан угсааны хүнд зориулж баригдсан байх өндөр магадлалтай гэж судлаачид үзэж байна. Тус сүмийн дэргэд байсан гэрэлт хөшөөний гарал үүсэл одоогоор тодорхойгүй ч, судалгааны үр дүнд энэ талаар илүү нарийн мэдээлэл гарах боломжтой юм.
Энэхүү археологийн олдвор нь Монгол дахь Буддын шашны хамгийн эртний биет нотолгоо төдийгүй, тухайн цаг үеийн шашин, соёл, улс төрийн нөлөөллийг судлах үнэ цэнтэй түүхэн баримт болж байна.
Хөшөөний баруун гар тохойгоор нугарч, алгаа урагш харуулсан нь "дээдийн бөхийн мутарлаг", зүүн гар нь мөн тохойгоор нугарч, алгаа урагш харуулсан нь "өглөгийн мутарлаг" хэмээн тайлбарлагддаг. Буддагийн үсийг орой дээрээ овоолсон байдлаар дүрсэлсэн нь Хятад, Дундад Ази, Энэтхэгийн Буддагийн босоо баримлуудтай ихээхэн төстэй гэж үзэж байна.
Монголд бурхны шашин 2000 жилийн түүхтэй гэж үздэг ч, энэ олдвор 1600 орчим жилийн өмнө Буддын шашин Монголд бодитоор дэлгэрч байсан бодит нотолгоо болж байгаа аж. Өмнө нь Монголын тал нутагт иймэрхүү босоо дүрслэлтэй Буддагийн хөшөө илрээгүй байсан нь тус олдворын үнэ цэнийг улам нэмэгдүүлж байна.
Тахилын сүмийн туурь болон бусад олдворууд
Малтлагын явцад нийтийн тооллын 416-538 оны үед хамаарах тахилын сүмийн туурь илэрчээ. Сүмийн төв хэсэгт наран ургах зүгт харсан гэрэлт хөшөөний суурь бүхий чулуу, яст мэлхийн дүрстэй чулуун суурь хөндөгдөөгүй байдлаар олдсон байна. Энэ нь шашны эхэн үеийн дэлгэрэлтийн хосгүй үнэт гэрч болохыг судлаачид онцолж байгаа юм.
Энэхүү тууриас нийт 200 гаруй олдвор илрүүлж, нарийвчлан судалж байгаа бөгөөд тухайн үеийн архитектур, барилгын хэв шинжийг тодорхойлох чухал мэдээллүүдийг өгч байна. Олдворуудын дотор Умард Вэй гүрний үеийн барилгын нүүр ваар, чимэглэл, сүмийн хэрэглэгдэхүүнүүд багтаж байгаа нь сонирхол татаж байна. Умард Вэй нь 380-530-аад оны хооронд умард Хятадын нутагт оршин тогтнож байсан сяньби угсааны тоба нарын байгуулсан эзэнт гүрэн юм.Эзэнт гүрний нөлөө ба язгууртны тахилын сүм
Малтлагын явцад илэрсэн барилгын чимэглэл нь зөвхөн хаад, язгууртнуудад зориулсан барилгуудаас олддог онцлогтой бөгөөд Ингэт толгойн тахилын сүм нь хаан угсааны хүнд зориулж баригдсан байх өндөр магадлалтай гэж судлаачид үзэж байна. Тус сүмийн дэргэд байсан гэрэлт хөшөөний гарал үүсэл одоогоор тодорхойгүй ч, судалгааны үр дүнд энэ талаар илүү нарийн мэдээлэл гарах боломжтой юм.
Энэхүү археологийн олдвор нь Монгол дахь Буддын шашны хамгийн эртний биет нотолгоо төдийгүй, тухайн цаг үеийн шашин, соёл, улс төрийн нөлөөллийг судлах үнэ цэнтэй түүхэн баримт болж байна.
Данные археологические находки в Монголии подтверждает приход монголов из Непала в 3-4 веках. Ясно, что мы уже тогда находились под влиянием Учения Будды Шакьямуни.
Успех китайской нейросети DeepSeek сравнили с запуском первого советского спутника. 40 настай электроникийн инженер Лиан хиймэл оюун хөгжүүлэх нь их хөрөнгө шаарддаг, маш нүсэр гэдэг ойлголтыг эвдэж харуулав. Түүний багийн бүтээсэн DeepSeek стартап ганц долоо хоногийн дотор ChatGPT -ээс олон удаа ЭйплСтор татан авалттай болж, АНУ болоод дэхийн чихийг дэлдийлгэв. Гайхамшигт санаа, уйгагүй зүтгэл 👏
Январин 31-дэ, илүү адаг сарын 2-й цагаан хулгана өдөрэй цаг амжилтай алхахын тула Этигэлт Хамба ламын сургаал.
Нэг хүн: "Билигын чанад хоосон чанар" гэнэ. Этигэлт Багша: "Тарнийн ёсоор одоо эндэ орших" хэмээн айлдалаа.
Нэг хүн: "Билигын чанад хоосон чанар" гэнэ. Этигэлт Багша: "Тарнийн ёсоор одоо эндэ орших" хэмээн айлдалаа.
Сегодня 31 января в 2 лунный день довлеет красная мышь в стихии воды. Потому нужно помогать деятельности почек, которые контролируют работы половых и мочевых систем.