Бүгүн, ахсынньы 24 күнүгэр, Мэҥэ Хаҥалас Хатылыматыгар, Ороссолуодатыгар улуус баһылыга Дмитрий Иванович Тихонов сыллааҕы отчуотугар сылдьан, дьоммун-сэргэбин кытта кэпсэтэн, биирдиилээн дьон этиилэрин, ыйытыыларын, кыһалҕаларын, инники былааннарын билсэн-көрсөн кэллим.

Хатылыма олохтооҕун ахсаана 106 киһи буолбут. Нэһилиэккэ олохтоох фельдшер суоҕа олохтоохтору ордук долгутар. Земскэй фельдшер ананан кэлбит эрээри дьиэтэ-уота суоҕунан чугастааҕы Лоомтука нэһилиэгиттэн сылдьан үлэлиир. Нэдиэлэҕэ биирдэ кэлэн, көрөн-истэн барар. Айан суолун туруга Хатылымаҕа - тыын боппуруос. Саас-күһүн суол алдьанан, кэлэр-барар кыах суоҕа, дьону улаханнык атахтыыр эбит. Кэскиллээх боппуруоһунан саха ынаҕын иитии, дэлэтии, нэһилиэккэ ыччат олохсуйан, оҕо төрөтөн, инники кэскиллээх сайдыыны түстүөхтэрэ этэ диэн дьон баҕа санаалаах. Саҥа кулууп тутуута, сотовай сибээс киириитэ, оскуола өрөмүөнэ, эдэр исписэлиистэргэ дьиэ-уот хапытаалынай өрөмүөнэ курдук араас боппуруостар тула көхтөөх кэпсэтии таҕыста.

Ороссолуода олохтоохторун кытта көрсүһүү нэһилиэнньэ көҕүлээһининэн тутуллубут сырдык-киэҥ, саҥалыы оҥоһуулаах балаҕаҥҥа буолла. Кэлэн иһэр Саҥа дьыл үөрүүлээх тэрээһинин олохтоохтор бу саҥа балаҕаҥҥа көрсөөрү бэлэмнэнэллэр. Ороссолуода нэһилиэнньэтин ахсаана 454 киһи. Дьону кыһыҥҥы кэмҥэ уоту олус элбэхтик араараллара, уопсай дьиэҕэ ититэр систиэмэни көрүү-харайыы, ыччаты олохсутуу, оҕо төрөөһүнэ, гаас киириитэ, үлэ миэстэтин таһаарыы долгутар. Ону таһынан, тыа хаһаайыстыбатыгар төлөбүр сүөһү төбөтүгэр буолбакка үүт туттарааччыларга буолара ордук диэн санааларын эттилэр, идэлээх бэтэринээр, култуура тэрийээччитэ наадалар, кинилэри олорор дьиэнэн хааччыйыы, анал сыаналаах аныгы кулууп тутуута, ыччат тыа сиригэр олохсуйарыгар үлэ миэстэтэ, дьиэ-уот туттар кыах биэриэххэ, үүтү туттарыытыгар көстөр кыһалҕалар, оҕуруот аһын харайар сир тутуута, аҕам саастаах дьону хаарбах туруктаах дьиэлэриттэн көһөрүү уонна дьиэнэн хааччыйыы курдук үгүс этии-ыйытыы киирдэ. Үөрүүлээх сонунунан эһиил Ороссолуодаҕа хаарбах дьиэттэн көһөрүү бырагырааманан үс этээстээх, 15 кыбартыыралаах саҥа таас дьиэ тутуллара былааннанар. Онон кэлэр сылга 15 ыал саҥа, толору хааччыллыылаах дьиэҕэ киирэр үөрүүлээх түгэнэ күүтэр. Хас биирдии көрсүһүү дьон-сэргэ олоҕун чугастык билсэргэ төһүү буолар, бииргэ, сирэй көрсөн олорон санаа атастаһыыта, инники былааннары торумнуур олус туһалаах буолара саарбаҕа суох. Бэрт, дириҥ ис хоһоонноох көрсүһүүлэр буоллулар.