موسسه مطالعاتی بشیریه (BSI)

موسسه مطالعاتی بشیریه (BSI)

@bashiriyehins

احساس کهتری ملی

... تصورات تحقیرآمیز ملت‌های غیر پیشرفته از خود و خیال‌پردازی آنها درباره میزان پیشرفت ملل پیشرفته میان دو جهان متفاوت شکافی می‌اندازد که سرچشمه تصورات یوتوپیایی و دیستوپیایی (یا آرمان‌شهری و تباه‌شهری) می‌گردد و آسیب فرهنگی و اجتماعی عمده‌ای به همراه می‌آورد. تصویر آرمانی و اغراق‌آمیز از شرایط ملت‌هایی که به رأی‌العین دیده نشده است، به آسانی هر وضع موجودی را به چالش می‌کشد و بر رفتار مردم تاثیر می‌گذارد. البته ملت‌هایی که از آن‌ها چنان تصویرهایی در اذهان ترسیم می‌شود، ملت‌های غربی بوده‌اند که در برابر دیگر ملت‌ها پیشرفته تلقی می‌شوند. طبعاً پیشینه استعمار در سده‌های گذشته در پیدایش این تصورات و احساسات نقش اصلی را داشته است. از سوی دیگر، تصویر خیالی غرب به عنوان آرمان‌شهر در عصر توسعه و ترقی احساس فروتری همه جانبه ملت‌های دیگر را فراگیر ساخته است. عقیده و تصوری که ملت‌های برتر درباره ملت‌های فروتر داشته باشند در تشکیل تصور ملت‌های اخیر از خودشان موثر می‌افتد.

مردمی که خود را ملتی فرودست و حقیر و عقب‌مانده می‌شمارند، تنها با «خود نبودن» و از خود بیگانه شدن و وانمود به دیگری بودن می‌توانند «خود دیگری» برای خود بتراشند و با تقلید زبان و فرهنگ «بیگانه برتر» هویتی به خود ببخشند. چنین تصویری از دیگری به ندرت پیوندی با واقعیت دارد، بلکه فرآورده ذهن کسانی است که در چنبر احساس حقارت گرفتارند. اگر هم آنها در فرهنگ خود ویژگی‌های برتری می‌یابند، همان ویژگی‌هایی است که در فرهنگ «بیگانه برتر» هم یافت می‌شود.
گاه یافتن این ویژگی‌ها به دغدغه اصلی چنین مردمی تبدیل می‌شود. این خود نشانه‌ای از چشم‌اندازی وسیع‌تر است که در آن فرد خود را از نگاه دیگری می‌بیند و ارزیابی می‌کند. با سلطه این نگاه مهارت‌ها و ویژگی‌های برتر چنان مردمی از نگاه خودشان ناچیز می‌نماید.
نتیجه اینکه باید هویت تازه‌ای ساخت و همه چیز را از نو به پا کرد که چیزی جز «خودفراموشی» نخواهد بود. ...

... این تصور اسطوره‌ای که یک الگوی انسانِ کامل و مثالی و یوتوپیایی وجود دارد و وحدت و مرکزیتی در همه عرصه‌ها، از جمله شیوه زندگی، باید باشد، سرچشمه احساس کهتری و گناه و ذلّت فرهنگی است. در مقابل چنین تصوری از وحدانیت و مرکزیت باید به کثرت فرهنگ‌های اقوام و ملل توجه داشت. هیچ شیوه زندگی مرکزی و اصیل و واحدی متصور نیست.

#حسین_بشیریه

از این‌جا تا ناکجا
دیباچه‌ای بر آسیب‌شناسی سیاسی
صص ۷۸ و ۸۲
نشر نی

#موسسه_مطالعاتی_بشیریه
@bashiriyehins

www.group-telegram.com/br/bashiriyehins.com/74

3.5K viewsAug 23 at 08:16

احساس کهتری ملی

... تصورات تحقیرآمیز ملت‌های غیر پیشرفته از خود و خیال‌پردازی آنها درباره میزان پیشرفت ملل پیشرفته میان دو جهان متفاوت شکافی می‌اندازد که سرچشمه تصورات یوتوپیایی و دیستوپیایی (یا آرمان‌شهری و تباه‌شهری) می‌گردد و آسیب فرهنگی و اجتماعی عمده‌ای به همراه می‌آورد. تصویر آرمانی و اغراق‌آمیز از شرایط ملت‌هایی که به رأی‌العین دیده نشده است، به آسانی هر وضع موجودی را به چالش می‌کشد و بر رفتار مردم تاثیر می‌گذارد. البته ملت‌هایی که از آن‌ها چنان تصویرهایی در اذهان ترسیم می‌شود، ملت‌های غربی بوده‌اند که در برابر دیگر ملت‌ها پیشرفته تلقی می‌شوند. طبعاً پیشینه استعمار در سده‌های گذشته در پیدایش این تصورات و احساسات نقش اصلی را داشته است. از سوی دیگر، تصویر خیالی غرب به عنوان آرمان‌شهر در عصر توسعه و ترقی احساس فروتری همه جانبه ملت‌های دیگر را فراگیر ساخته است. عقیده و تصوری که ملت‌های برتر درباره ملت‌های فروتر داشته باشند در تشکیل تصور ملت‌های اخیر از خودشان موثر می‌افتد.

مردمی که خود را ملتی فرودست و حقیر و عقب‌مانده می‌شمارند، تنها با «خود نبودن» و از خود بیگانه شدن و وانمود به دیگری بودن می‌توانند «خود دیگری» برای خود بتراشند و با تقلید زبان و فرهنگ «بیگانه برتر» هویتی به خود ببخشند. چنین تصویری از دیگری به ندرت پیوندی با واقعیت دارد، بلکه فرآورده ذهن کسانی است که در چنبر احساس حقارت گرفتارند. اگر هم آنها در فرهنگ خود ویژگی‌های برتری می‌یابند، همان ویژگی‌هایی است که در فرهنگ «بیگانه برتر» هم یافت می‌شود.
گاه یافتن این ویژگی‌ها به دغدغه اصلی چنین مردمی تبدیل می‌شود. این خود نشانه‌ای از چشم‌اندازی وسیع‌تر است که در آن فرد خود را از نگاه دیگری می‌بیند و ارزیابی می‌کند. با سلطه این نگاه مهارت‌ها و ویژگی‌های برتر چنان مردمی از نگاه خودشان ناچیز می‌نماید.
نتیجه اینکه باید هویت تازه‌ای ساخت و همه چیز را از نو به پا کرد که چیزی جز «خودفراموشی» نخواهد بود. ...

... این تصور اسطوره‌ای که یک الگوی انسانِ کامل و مثالی و یوتوپیایی وجود دارد و وحدت و مرکزیتی در همه عرصه‌ها، از جمله شیوه زندگی، باید باشد، سرچشمه احساس کهتری و گناه و ذلّت فرهنگی است. در مقابل چنین تصوری از وحدانیت و مرکزیت باید به کثرت فرهنگ‌های اقوام و ملل توجه داشت. هیچ شیوه زندگی مرکزی و اصیل و واحدی متصور نیست.

#حسین_بشیریه

از این‌جا تا ناکجا
دیباچه‌ای بر آسیب‌شناسی سیاسی
صص ۷۸ و ۸۲
نشر نی

#موسسه_مطالعاتی_بشیریه
@bashiriyehins

BY موسسه مطالعاتی بشیریه (BSI)