جهت

♨️متافیزیک و علوم انسانی

همان گونه که متافیزیک در سرنوشت علوم ریاضی و طبیعی اثر می‌گذارد، در سرنوشت علوم انسانی نیز اثرگذار است؛ زیرا علـــوم انسانی نیز علمی جزئی است؛ یعنی در علوم انسانی از احکام موجودی مقید بحث می‌شود، موجود از جهت قید انسانی بودن. این علوم، با آنکه در متن خود به احکام ویژه و خاص موجودات می‌پردازند، تحت سیطره احاطه و شمول احکام فلسفی هستند؛ یعنی همان طور که موضوع آنها در قیاس با موضوع فلسفه مقید است، علم به موضوع آنها نیز در چارچوب متافیزیک تعین پیدا می کند.
فلسفه اولی یا متافیزیک، داوری‌های عام و جهان شمول درباره هستی می‌کند، جغرافیای وسیع هستی را ترسیم می‌کند و درباره احکام اصل هستی یا تحقق آن سخن می‌گوید. متافیزیک است که می‌تواند راجع به محدود بودن هستی به موجودات مادی  یا حضور هستی مقدس و نامحدود داوری کند.هر یک از این داوری‌ها در سرنوشت و هویت علوم جزئی و از جمله علوم انسانی، تعیین‌کننده است. اگر متافیزیک با رویکرد ایدئالیستی خود، سوژه انسانی را در مرکز هستی‌شناسی خود قرار دهد، موضوعات همه علوم به افق سوژه تقلیل می‌یابد و علم به این امور نیز به حوزه انسانیات فرو می‌غلتد. بدین ترتیب انسانیت نه تنها علوم طبیعی که علوم ریاضی و حتی فلسفه را نیز فرو می‌بلعد و فرهنگ که محصولی انسانی است جایگاه متافیزیک و بلکه جایگاه همه علوم را می‌گیرد. این رویکرد، در نهایت به فروپاشی حلقه معرفتی علم و الحاق آن به دیگر حوزه‌های معرفتی بشری منجر می‌شود.
اگر متافیزیک، واقعیت عینی مستقل از انسان را به امور طبیعی فرو بکاهد، یا آن چنان که پوزیتویست ها اظهار می‌داشتند، همه علوم از جمله علوم انسانی به علوم طبیعی ملحق می‌شوند یا اینکه با نظری دقیق‌تر به دوگانه علوم طبیعی و علوم انسانی تن داده می‌شود.
بنابراین علوم جزئی و از جمله علوم انسانی با تأثیر‌پذیری از مبانی متافیزیکی مختلف صورت‌های متکثری پیدا می‌کند و لذا علوم انسانی ماتریالیستی، ملحدانه، مشرکانه و
دینی می‌تواند وجود داشته باشد. اگر متافیزیک، جغرافیای هستی را به هستی‌های مادی و طبیعی محدود نکند و از هستی‌های معنوی و در رأس آنها هستی موجودی نامتناهی و یگانه سخن بگوید، علوم انسانی با حفظ ویژگی‌های مختص به خود از مبانی توحیدی بهره می‌برند و تفسیری سازگار با اعتقاد و باورهای دینی و توحیدی پیدا می‌کنند.

🗂بخشی از نشست «تطورات معنای علم و علوم انسانی در جهان مدرن و جهان اسلام» گفتمان علوم انسانی
@jahatevents

www.group-telegram.com/br/jahatevents.com/87

457 viewsJun 28 at 15:47

♨️متافیزیک و علوم انسانی

همان گونه که متافیزیک در سرنوشت علوم ریاضی و طبیعی اثر می‌گذارد، در سرنوشت علوم انسانی نیز اثرگذار است؛ زیرا علـــوم انسانی نیز علمی جزئی است؛ یعنی در علوم انسانی از احکام موجودی مقید بحث می‌شود، موجود از جهت قید انسانی بودن. این علوم، با آنکه در متن خود به احکام ویژه و خاص موجودات می‌پردازند، تحت سیطره احاطه و شمول احکام فلسفی هستند؛ یعنی همان طور که موضوع آنها در قیاس با موضوع فلسفه مقید است، علم به موضوع آنها نیز در چارچوب متافیزیک تعین پیدا می کند.
فلسفه اولی یا متافیزیک، داوری‌های عام و جهان شمول درباره هستی می‌کند، جغرافیای وسیع هستی را ترسیم می‌کند و درباره احکام اصل هستی یا تحقق آن سخن می‌گوید. متافیزیک است که می‌تواند راجع به محدود بودن هستی به موجودات مادی  یا حضور هستی مقدس و نامحدود داوری کند.هر یک از این داوری‌ها در سرنوشت و هویت علوم جزئی و از جمله علوم انسانی، تعیین‌کننده است. اگر متافیزیک با رویکرد ایدئالیستی خود، سوژه انسانی را در مرکز هستی‌شناسی خود قرار دهد، موضوعات همه علوم به افق سوژه تقلیل می‌یابد و علم به این امور نیز به حوزه انسانیات فرو می‌غلتد. بدین ترتیب انسانیت نه تنها علوم طبیعی که علوم ریاضی و حتی فلسفه را نیز فرو می‌بلعد و فرهنگ که محصولی انسانی است جایگاه متافیزیک و بلکه جایگاه همه علوم را می‌گیرد. این رویکرد، در نهایت به فروپاشی حلقه معرفتی علم و الحاق آن به دیگر حوزه‌های معرفتی بشری منجر می‌شود.
اگر متافیزیک، واقعیت عینی مستقل از انسان را به امور طبیعی فرو بکاهد، یا آن چنان که پوزیتویست ها اظهار می‌داشتند، همه علوم از جمله علوم انسانی به علوم طبیعی ملحق می‌شوند یا اینکه با نظری دقیق‌تر به دوگانه علوم طبیعی و علوم انسانی تن داده می‌شود.
بنابراین علوم جزئی و از جمله علوم انسانی با تأثیر‌پذیری از مبانی متافیزیکی مختلف صورت‌های متکثری پیدا می‌کند و لذا علوم انسانی ماتریالیستی، ملحدانه، مشرکانه و
دینی می‌تواند وجود داشته باشد. اگر متافیزیک، جغرافیای هستی را به هستی‌های مادی و طبیعی محدود نکند و از هستی‌های معنوی و در رأس آنها هستی موجودی نامتناهی و یگانه سخن بگوید، علوم انسانی با حفظ ویژگی‌های مختص به خود از مبانی توحیدی بهره می‌برند و تفسیری سازگار با اعتقاد و باورهای دینی و توحیدی پیدا می‌کنند.

🗂بخشی از نشست «تطورات معنای علم و علوم انسانی در جهان مدرن و جهان اسلام» گفتمان علوم انسانی
@jahatevents

BY جهت