«نخبگان معصوم»

#یادداشت
#یحیی_تابش

✴️ دکتر #یحیی_تابش، استاد بازنشسته و رئیس سابق و محبوب دانشکده علوم #ریاضی، از آن دغدغه‌مندهای حوزه آموزش است و در حال حاضر هم که در دانشگاه استنفورد به سر می‌برد، در زمینه تکنولوژی‌های آموزشی مشغول کار و پژوهش است. دکتر تابش اخیرا این یادداشت را برای ما فرستاده‌اند:

🔹 در خبرها آمده بود که نفر اول کنکور رشته تجربی که دختر خانم شایسته‌ای است که در بندرعباس با امکانات نسبتا محدودی درس می‌خوانده، رشته پزشکی دانشگاه تهران را برای ادامه تحصیل انتخاب کرده است و همین‌طور نفر اول رشته ریاضی هم برق شریف را، ولی شگفتانه نفر اول رشته زبان است که از شیراز برخاسته، در کنکور، زبان روسی را امتحان داده، نمره‌های بالا گرفته و حالا هم می‌خواهد در ادبیات روسی ادامه تحصیل دهد. انگیزه‌اش هم توجه به ادبیات معناگرا، علاقه به آثار چخوف و آشنایی با سینمای تارکوفسکی بوده است!

🔹 اما این پرسش مطرح است که چگونه باید به این استعدادها کمک کرد تا به خوبی رشد کنند و به‌طور معناداری از استعدادشان بهره گیرند و به رضایت خاطر بایسته‌ای برسند؟ از چنین استعدادهایی انتظار می‌رود عالمان و ادیبان کارآمدی از کار درآیند و با خلاقیت و نوآوری در جامعه اثرگذار باشند.

🔹 با توجه به شرایط اجتماعی ما شاید انتظار این که همه نوجوان‌ها تصورات معناداری از راهی که در آن قدم می‌گذارند داشته باشند، چندان واقع بینانه نیست و تحت تأثیر شرایط اجتماعی، توجه و اولویت می‌شود مهندسی برق یا رشته پزشکی! ولی باید امکان رشد ذهنیت آنان، امکان تجربه در زمینه‌های مختلف و گشوده‌شدن راه‌های دیگری در پیش پای آنان را از نظر دور نداشت.

🔹 خوشبختانه در دانشگاه شریف یک محیط رشد غیررسمی و جانبی هم وجود دارد که نیمه پنهان دانشگاه است که به رشد ذهنیت بچه‌ها کمک می‌کند تا در قفس تنگ یک زمینه خاص باقی نمانند. این که بعضی از فارغ‌التحصیلان برق و کامپیوتر و یا سایر رشته‌های مهندسی، به علوم پایه یا به اقتصاد و مدیریت و یا حتی عالم هنر و دیگر رشته‌های علوم انسانی روآورده‌اند، ناشی از چنین فرصت‌هایی است که در محیط دانشگاه برایشان به وجود آمده است تا جرقه جدیدی در دل‌شان روشن شود و برای رسیدن به رویای خود مصمم شوند. از این رو است که انعطاف در برنامه‌های آموزشی و ایجاد فرصت برای تجربه موضوعات مختلف در کنار برنامه‌های غیررسمی و درگیری در فعالیت‌های نوآورانه و خلاقانه، می‌تواند اقدام سنجیده‌ای باشد تا فرصت‌های بیشتری برای شکوفایی و خلاقیت برای آنان فراهم کند.

🔹 البته از نظر دور نداریم که ایجاد فرصت برای دانش‌آموزان و نوجوانان در اقصی نقاط هم اقدام شایسته‌ای است که به رشدِ علاقه و استعداد آنان کمک خواهد کرد و حالا که ترس‌مان از ارتباط آنلاین و برخط فرو ریخته، خوب است همت را مضاعف کنیم و دریچه‌های جدیدی را برای آنان باز کنیم.

🔵 @SharifToday

«هرگز کسی این‌گونه فجیع به کشتن خود برنخاست»

#یادداشت
#جواد_درویش

✴️ چهارشنبه گذشته بعد از پرس‌وجوی زیاد به مسئول مربوط به کتاب‌های انتشارات فقید دانشگاه شریف دست پیدا کردم. با ایشان تماس گرفتم و گفتم من مولف یکی از کتاب‌هایی هستم که انتشارات دانشگاه شریف، دو سال پیش منتشر کرده است. یک نسخه از کتاب خودم را می‌خواهم تهیه کنم و هیچ‌کجا پیدا نکرده‌ام. ایشان عنوان کتاب را پرسید و جست‌وجو کرد و گفت اصلا چنین عنوانی بین کتاب‌ها نیست. اطلاعات بیشتری دادم و دوباره و سه‌باره بررسی کرد و گفت نه هیچ نسخه‌ای در انبار ما و حتی در کتابخانه دانشگاه نیست.

🔹 عنوان کتاب دیگری که هم‌زمان منتشر شده بود را گفتم، آن را هم جست‌وجو کرد و گفت این هم هیچ ردی از خودش به جا نگذاشته. گفتم در این شرایط من کتابم را چطور باید پیدا کنم؟ گفتند یک نسخه از کتاب را بیاورید، ما اسکن می‌کنیم و برای شما چاپ می‌کنیم. گفتم: اسکن که کیفیت را خیلی پایین می‌آورد، یعنی حتی فایل PDF کتاب‌ها بعد از تعطیلی انتشارات به شما منتقل نشده؟ گفتند: نه!

🔹 بسیار عجیب و غیرقابل باور است که یک انتشارات بسیار معتبر برای یک دانشگاه بسیار معتبر تمام تاریخچه خود را این‌گونه پاک کرده باشد. بهترین دانشگاه‌های دنیا دارای بهترین انتشارات‌های علمی هستند و اصلا یکی از معیارهای ارزیابی رنکینگ دانشگاه‌ها و اعتبار بین‌المللی آنها، انتشارات است. اما دانشگاه شریف سال گذشته انتشاراتی که میراث پنجاه‌ساله این دانشگاه بوده و آثار بسیار ارزنده‌ای را پیش از این چاپ کرده بود، به کلی از بین برده است.

▫️توضیح SharifToday: دانشگاه سال گذشته تصمیم گرفت با توجه به نخوردن دخل و خرج، انتشارات دانشگاه را عملا منحل کند و صرفا تأمین زیرساخت مناسب برای تألیف، ترجمه و اخذ مجوزهای لازم برای نشر کتاب را به عهده آن بسپارد و چاپ و توزیع کتاب‌ها را برون‌سپاری کند. امسال هم اعلام شد که کتاب‌های چاپ‌شده در انتشارات دانشگاه در وب‌سایت Book.sharif.edu قابل سفارش خواهد بود و بنا به سفارش‌های دریافت‌شده، کتاب‌ها به صورت اختصاصی برای متقاضیان چاپ و ارسال خواهند شد. اما گویا حداقل در برخی موارد، حتی فایل PDF کتاب‌های قبلا چاپ‌شده در انتشارات هم در دسترس نیست؛ آن هم کتابی که همین چند سال پیش منتشر شده است.

🔵 @SharifToday

«یک Town Square دانشگاهی»

✴️ استفاده شریفی‌ها از توییتر، در زمان شیوع کرونا، رشد قابل توجهی پیدا کرد. هرچند از یکی دو سال قبلش، یا همان نیمه دوم دهه ۹۰ هم کم‌کم پررنگ شدن توییتر را در فضای دانشجویی شریف می‌شد حس کرد. کرونا که آمد و آموزش مجازی را با خودش آورد، دیگر خبری از گعده‌ها و صحبت‌های دانشجوها در لابی دانشکده‌ها و روی چمن‌ها و سر میز سلف و هم‌کف ابن‌سینا و … نبود و این حرف‌ها و غرها و غیبت‌ها خودشان را وسط توییتر پهن کردند؛ حالا چه نظر و گلایه و تحسین و غر نسبت به کلاس درس یک استاد و امتحان و پروژه‌اش و چه بحث‌های پرشور درباره فلان برنامه و رویداد فرهنگی و اجتماعی و سیاسی دانشگاه.

🔹 با وجود کم‌رنگ‌تر شدن نسبی روزمره دانشگاه در توییتر در چند سال اخیر، هنوز هم تعداد زیادی از دانشجوها را می‌توانید سراغ بگیرید که تایم‌لاین توییتر را زیاد بالا و پایین می‌کنند و از اوضاع و احوال و روزمره‌شان در توییتر می‌نویسند و زیاد هم پیش می‌آید که لابه‌لای توییت‌هایشان به دانشگاه هم گریزی بزنند و از اخبار و اتفاقات و پشت و روی صحنه دانشگاه حرف به میان بیاورند.

🔹 مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ISPA) هم که در نظرسنجی اخیرش سراغ دانشجوهای دانشگاه‌های دولتی ایران رفته و از وضعیت فرهنگی و اجتماعی آنها پرسیده، این‌طور اعلام کرده که حدود یک‌چهارم شرکت‌کنندگان در نظرسنجی گفته‌اند در توییتر حضور دارند و فعالیت می‌کنند، در حالی که توییتر در جامعه ایران نسبت به شبکه‌های اجتماعی دیگر مثل اینستاگرام و یوتیوب و پیام‌رسان‌هایی مثل تلگرام و واتس‌اپ کاربران به مراتب کم‌تری دارد و براساس یکی دیگر از نظرسنجی‌های اخیر همین ایسپا، تنها ۲.۵ درصد از ایرانیان کاربر توییتر به حساب می‌آیند و دست‌شان به توییت می‌رود.

به بهانه این نظرسنجی ایسپا، کمی از تفاوت‌های توییتر به سایر شبکه‌های اجتماعی که احتمالا در اقبال بیشتر دانشجوها نسبت به آن موثر بوده، گفتیم و برخی دلایلی که بساط کف دانشگاه را که در اواخر دهه ۹۰ و به ویژه در زمان شیوع کرونا و آموزش مجازی وسط توییتر پهن شده بود، تا حدی جمع کرد. این یادداشت را در تلگراف و ویرگول می‌توانید بخوانید.

▫️عنوان این یادداشت اشاره‌ای‌ست به شعار معروف توییتر: X is the global town square

🔵 @SharifToday

«غم، شادی، عشق و ترس در شریف و حوالی‌اش»

✴️ اخیرا دست‌اندرکاران نمایشگاه «تهران ۴ حس» که هفت سال پیش در همین روزها نمایشگاه‌شان دایر بود و تهرانی‌ها می‌آمدند و روی نقشه عریض و طویل‌شان، از احساسات چهارگانه‌شان در کوچه پس‌کوچه‌ها و خیابان‌ها و گذرهای این شهر شلوغ می‌گفتند، نقشه باکیفیت حاصل‌شده از نمایشگاه‌شان را در گیت‌هاب منتشر کرده‌اند؛ همراه با روایتی کوتاه از پشت پرده و چالش‌های برگزاری نمایشگاه و تهیه این نقشه احساسی از تهران در توییتر.

🔹 از سر کنج‌کاوی نقشه را زوم کردیم تا ببینیم کدام احساس‌ها در شریف و اطرافش بیشتر دل و خاطره آدم‌ها را قلقلک داده و در حافظه‌شان ماندگار شده (البته که احتمالا تعداد کمی از شریفی‌ها در این نمایشگاه حضور داشته‌اند و آنهایی هم که بوده‌اند، احساسات‌شان شاید در گوشه‌های دیگر این شهر بیشتر جنبانده شده):

▫️بخش‌های جنوبی‌تر شریف، احساسات متراکم‌تری دارد؛ مقداری عشق با چاشنی شادی و اندکی هم غم. اما شمال شریف روی این نقشه فقط غم داشته و ترس؛ ترسی که در کوچه‌های اطراف دانشگاه هم گاهی به چشم می‌خورد.

▫️وسط‌های کوچه حبیب‌زادگان (شاید مثلا در ساندویچی خاطره‌انگیز علی‌آقا) یک نفر عشق را در بغل گرفته، مثل یکی دیگر که نزدیکی‌های میدان حسینی با عشق مواجه شده (شاید در بستنی طرشت مثلا).

▫️عشق و شادی در دانشکده مدیریت و اقتصاد هم به چشم می‌خورد؛ مثل کوچه‌های صادقی و آران.

▫️در خوابگاه طرشت ۳، فقط یک غم ثبت شده، اما طرشت ۲ هم غم و ترس داشته و هم شادی.

🔹 بچرخید روی نقشه‌اش. حرف زیاد دارد.

🔵 @SharifToday

«بازجویی داده‌ها»

📊 جمع‌آوری و ثبت و ضبط داده‌ها و بعدا با جان‌شان افتادن و امعاء و احشاءشان را بیرون ریختن و دنبال سرنخ‌ها و الگوها گشتن در لابه‌لای اعداد و ارقام‌شان، یکی از اصلی‌ترین پایه‌های تکنولوژی‌های اعجاب‌آور امروزی به حساب می‌آید و هرکه داده‌اش بیش، برف و سلطه‌اش نیز بیش. داده که نباشد، یا دقیق نباشد، یا درست و منطقی تحلیل و بررسی نشود، همه تصمیم‌ها و مسیریابی‌ها و پیش‌بینی‌ها می‌تواند از اساس باطل باشد و ره به ناکجا ببرد.

📰 روزنامه‌نگاری مبتنی بر داده یا Data Journalism هم در سال‌های اخیر رونق قابل توجهی گرفته و گزارش‌ها و روایت‌های مطبوعاتی متنوعی براساس داده‌ها جذابیت زیادی برای خودشان دست‌وپا کرده‌اند؛ داده‌هایی که به نوعی نقش مصاحبه‌شونده را برای روزنامه‌نگاری ایفا می‌کنند که با پرسیدن سوال‌های درست، می‌تواند به تحلیل‌ها و نتایج قابل توجهی برسد که شاید در نگاه اول خودشان را در دل داده‌ها پنهان کرده بودند. البته که گزارش‌های داده‌محور در صورتی برای عموم مردم استفاده بیشتری خواهد داشت که هم داستان تروتمیزی داده‌ها را روایت کند و هم مصورسازی‌های قابل فهم و جذاب چاشنی‌شان شود.

🔹 #مجله_تحلیلی_دقیقه که از چند سال پیش با گزارش‌های داده‌محور و جذاب خودش شناخته شده، امسال برای دومین دوره مسابقه‌ای در زمینه روزنامه‌نگاری مبتنی بر داده تدارک دیده که هرکسی می‌تواند در آن شرکت کند. اگر به کلنجار رفتن با داده‌ها و نور انداختن به کنج‌های پنهان آنها علاقه‌مند هستید، فعلا تا پایان دی فرصت دارید در هر موضوعی که خودتان میل‌تان کشید، یک گزارش ۱۵۰۰ تا ۳۵۰۰ کلمه‌ای داده‌محور همراه با فایل‌های پیوستش آماده کنید و برای دبیرخانه این مسابقه بفرستید. توضیحات بیشتر درباره این مسابقه را از اینجا می‌توانید ببینید.

🔹 جوایز مسابقه امسال به شرح زیر است:

▫️بهترین تحلیل داده: ۱۰ میلیون‌تومان

▫️بهترین روایتگری و داستان‌پردازی: ۱۰ میلیون‌تومان

▫️بهترین روزنامه‌نگاری تحقیقی: ۱۰ میلیون‌تومان

▫️بهترین مصورسازی داده: ۱۰ میلیون‌تومان

▫️بهترین تحلیلگر جوان: ۱۰ میلیون‌تومان

▫️بهترین اثر از نگاه مخاطبان: ۱۰ میلیون‌تومان

▫️بهترین اثر از نگاه هیئت‌ داوران: ۲۰ میلیون‌تومان

🔹 اگر علاقه به موضوع این رویداد و مسابقه دارید، اما نمی‌دانید داده‌ها در ایران کجا ثبت و ضبط می‌شوند و در دسترس عموم قرار می‌گیرند، دبیرخانه این مسابقه امشب وبیناری را برای رفع این مسئله تدارک دیده است. «شناسایی منابع عمومی داده در ایران» عنوان وبیناری‌ست که امشب از ساعت ۱۹ تا ۲۰:۳۰ برگزار می‌شود و شمیم طاهری در آن قرار است برای یافتن داده‌ها در موضوعات مختلف، مسیرها و مقصدهایی را پیشنهاد دهد. در معرفی شمیم طاهری هم همین بس که درباره‌اش می‌گویند هر داده‌ای در ایران را می‌داند از کجا می‌شود پیدا کرد.

🔹 آخرین حرف هم اینکه اگر دوست داشتید می‌توانید موضوع مقاله‌تان برای ارسال به این رویداد را مرتبط با شریف در نظر بگیرید. ما کمی فکر کردیم و چند پیشنهاد به ذهن‌مان رسید که شاید بدتان نیاید سراغ‌شان بروید. اگر خواستید دست رویشان بگذارید، ما هم شاید بتوانیم کمی کمک و راهنمایی در اختیارتان قرار دهیم:

▫️نسبت تعداد دانشجو به استاد در دانشکده‌های مختلف در بازه‌های زمانی مختلف؛ تغییرات آن از یک دانشکده به دانشکده و از یک سال به سال دیگر چه معنایی دارد؟

▫️اعضای هیئت‌علمی دانشگاه فارغ‌التحصیل کدام دانشگاه‌ها هستند؟ آیا تغییری در بازه‌های زمانی مختلف در این موضوع به چشم می‌خورد؟

▫️توسعه بنای فیزیکی دانشگاه در دهه‌های اخیر چه سمت‌وسویی داشته و به نفع کدام ایده‌ها و کدام رشته‌ها بوده است؟ تصاویر هوایی Google Imagery درباره این موضوع چه می‌گویند؟

▫️ظرفیت رشته‌های دانشگاه در سال‌های مختلف چه تغییراتی داشته و معنای پشتش چه بوده است؟ (احتمالا داده‌های دفترچه ثبت‌نام کنکور به کار این گزارش می‌آید.)

▫️خروجی‌های سرشناس شریف در گذشته و حال در کدام موقعیت‌های شغلی و اجتماعی حضور داشته و دارند؟

▫️ورودی‌های یک سال مشخص یک دانشکده مشخص، بعد از فراغت از تحصیل سراغ چه کاری رفته‌اند و الآن کجای دنیا هستند؟ (لینکدین یا گروه تلگرامی ورودی‌های یک رشته به کمک این گزارش می‌تواند بیاید.)

🔵 @SharifToday

«عکس‌های ناب از آخرین روزهای اسفند ۸۴ شریف»

📰 اگر خاطرتان باشد، اوایل امسال گفتیم چند نفر از فعالین دانشجویی، سنگ بزرگی را نشانه رفته‌اند و آن جمع‌آوری آرشیو نشریات دانشگاه است؛ نشریاتی که هم خودشان بخشی از تاریخ دانشگاه هستند و هم راوی بخشی از تاریخ دانشگاه و حال‌وهوا و فکر و دغدغه و میل دانشجوهای یک دوره از شریف.

🗞 این پروژه در این ده ماه کم‌کم کامل‌تر شده و الآن حتی برخی از نشریات دهه هشتاد دانشگاه هم به آن اضافه شده که شاید مهم‌ترین آن، خبرنامه انجمن اسلامی باشد. خودتان می‌توانید در کانالی که برای این کار ساخته شده، بچرخید و بین آرشیو نشریات مختلف، گم شوید.

🔹 البته اخیرا جمع‌آوری این آرشیو فراتر از نشریات دانشگاه رفته و اسناد دیگری هم دارد به آن اضافه می‌شود که بهانه این پست هم، یکی از جالب‌ترین این اسناد است؛ عکس‌هایی از اواخر اسفند ۸۴ در دانشگاه و حواشی تدفین شهدای گمنام در حیاط مسجد دانشگاه که خبر حواشی آن حتی سر از صداوسیما هم درآورد.

🔹 در حالی که آخرین روزهای سال ۸۴ داشت مژده آمدن عید را می‌داد و خیلی از دانشجوها مسافر شهرهایشان بودند و کلاس‌ها هم نظم و ترتیب همیشگی را نداشت، ۲۲ اسفند، شریف شاهد یک درگیری و تنش تمام‌عیار بود. شورای فرهنگی دانشگاه به پیشنهاد بسیج دانشجویی و کانون‌های فرهنگی هم‌سو با آن مصوب کرده بود که به مناسبت چهلین سال تأسیس دانشگاه، شریف میزبان تعدادی از شهدای گمنام باشد.

🔹 موافقین تدفین از این کار به عنوان احترام به شهدا یاد می‌کردند و آن را فرصتی برای ادای دین به شهدا و تقویت روحیه انقلابی در دانشگاه می‌دانستند، اما مخالفین تدفین شهدا می‌گفتند این کار امکان حضور افرادی خارج از دانشگاه را در محیط دانشگاه به عناوین مختلف فراهم می‌کند‌ و این افراد ممکن است با حضورشان، روحیه نقادی در دانشگاه را برنتابند و مانعی برای فعالیت‌های دانشجویی باشند.

🔹 در نهایت تجمع مخالفین تدفین شهدا در روزهای قبل از مراسم مقابل دفتر رئیس و مذاکرات‌شان با معاون دانشجویی وقت دانشگاه (وثوقی وحدت) برای تأخیر در اجرای این برنامه و منوط شدن آن به رأی موافق دانشجوها، راه به جایی نمی‌برد و ۲۲ اسفند، تابوت‌های شهدا به شریف می‌آید تا در ضلع شمالی حیاط مسجد به خاک سپرده شود. دانشجوهای مخالف با دعوت انجمن اسلامی در حیاط مسجد حاضر می‌شوند‌ تا اعتراض‌شان را نشان دهند. از طرف دیگر موافقان تدفین هم در حیاط مسجد حضور دارند و در مقابل مخالفان صف‌آرایی کرده‌اند. اما سعید حدادیان که مداح مراسم است، با سخن‌های تهییج‌کننده‌اش عاملی می‌شود برای شروع درگیری بین موافقان و مخالفان.

🔹 البته این درگیری، تنها حاشیه این مراسم نیست و دانشجوهای معترض با حضور در مقابل دفتر ریاست دانشگاه نسبت به خلف وعده و ورود افراد خارج دانشگاه به مراسم اعتراض می‌کنند‌ و این اعتراض، درگیری با ریاست وقت دانشگاه (سعید سهراب‌پور) و ضرب و شتم او را هم به همراه دارد.

📸 عکس‌های بسیار جالب توجهی از این حواشی را می‌توانید در این پوشه گوگل‌درایو مشاهده کنید؛ عکس‌هایی که چهره‌های جوانان موافق و مخالف این قضیه در آن دهه را نشان می‌دهد.

📆 هم‌چنین به احتمال زیاد ما به بهانه این عکس‌ها، یک بازخوانی از اتفاقات آن دوره را منتشر خواهیم کرد، اما فعلا نقدا می‌توانید سه ویژه‌نامه (+ و + و +) و نیز شماره ۴۱‌ از خبرنامه انجمن اسلامی و شماره‌های ۳۰۴ و ۳۰۵ روزنامه شریف را تورقی کنید تا کمی در جریان اتفاقات آن دوره قرار بگیرید.

📨 هم‌چنین اگر خودتان یا دوستان و آشنایان‌تان هم عکسی، سندی، نشریه‌ای، چیزی از شریف دم دست‌تان/شان هست که مایل‌اند به این آرشیو اضافه شود، می‌توانید و می‌توانند به آی‌دی‌های داخل بیوی کانال تلگرام آرشیو نشریات دانشگاه یا ایمیل [email protected] پیام دهید.

🔵 @SharifToday