group-telegram.com/persian_organon/779
Last Update:
⭕️حقیقت ، واقعیت ، ارزش های اخلاق و ارتباط آنها با یکدیگر (۲)
برای حقیقت چند تعریف وجود دارد
یک تعریف منطقی و فلسفی این‌ست:
تطابق تصویر و ادراک و برداشت ذهن ( سوژه ) با واقعیت ( ابژه ) . کار معرفت شناسی و علم تجربی تطابق دادن حداکثری تصویر ذهنی از واقعیت با خود واقعیت‌ست.
مثلا وقتی در ذهن مان گمان می‌کنیم و می‌گوییم : « درخت در حیاط وجود دارد »
اگر واقعا درخت وجود داشته باشد ، سخن‌مان حقیقت ست.و در این جا حقیقت با مفهوم صدق گره می‌خورد.
تعریف دیگر ، تعریف ارزشی و اخلاقی و مذهبی ست. حقیقت طبق این تعریف یعنی « آنچه باید باشد»
متفاوت با واقعیت « آنچه هست » قرار می‌گیرد .
بنا به این تعریف ، حقیقت معادل حق ، ارزشمندی اخلاقی ، خوبی و عدالت قرار می‌گیرد.
در جهان «باید عدالت و صداقت برقرار باشد» ولی «بی عدالتی و ظلم و دروغ هم هست.»
یک تعریف دیگر این‌ست که
حقیقت مانند یک سیستم‌ست که درآن جمله ای مقابل جمله‌ی دیگر در تضاد و تعارض با آن قرار نگیرد.
به تعبیری جمله یا مجموعه‌ی جملات که سازگاری درونی دارند و از درون با تضاد و تعارض مواجه نیستند حقیقت یا بیانگر حقیقت هستند.
اگر حقیقت را معادل صدق و باطل را معادل کذب بگذاریم ، ضرب المثل « دروغ از دور که می‌آید یک پایش می‌لنگد» که در ببن عوام مشهورست ناظر به همین توصیف از کذب/ حقیقت ست.
تعریف جنایی حقیقت
حقیقت آن چیزی‌ست که انکار قطعی آن ، ممکن‌ست منجر به از میان بردن شاهد آن ، یا معتقدان آن شود.
➖ارتباط ارزشهای اخلاقی با واقعیت
ارزشهای اخلاقی اعتباری هستند و واقعی نیستند.
لزوما حقیقت ندارند . لزوما صادق نیستند.
جملات اخلاقی و ارزشی زیر را در نظر بگیرید:
-حاکم عادل در همه حال دیگران را خشنود میکند.
این قاعده نمی‌تواند اجرایی شود لذا با واقعیت در تضادست ، چرا که بسیاری اوقات خشنودی یک نفر باعث ناخشنودی دیگری میشود.
-هدف ، وسیله را توجیه میکند .
این جمله برای بسیاری یک ارزش اخلاقی را بیان میکند.
اگر «توجیه» را به معنای مفید جلوه دادن وسیله‌ی غیراخلاقی بگیریم ، این جمله در موارد زیادی با واقعیت تطابق ندارد.
- کشتن غیر نظامیان در جنگ مجازست. این جمله ممکن‌ست برای یک رهبر سیاسی و نظامی به عنوان یک ارزش اخلاقی مورد پذیرش واقع شود اما به یک معنا حقیقت نیست چرا که عادلانه و انسانی نیست.
این تعارضات سوال جدی را به میان می‌آورد که رابطه‌ی ارزش اخلاقی( حقیقت اگر به معنای حق و عدالت باشد ) با واقعیت چیست یا چگونه باید باشد؟!
پاسخ این‌ست که
ارزشها و اخلاقیات باید حتی الامکان از واقعیت جدا بررسی شوند و جدا انگاشته شوند. باین معنا که
نمیتوان واقعیت را از ارزشها فهمید و
ارزشها را نمیتوان بصورت مستقیم از واقعیت استنتاج کرد.
مثلا در جهان ممکن‌ست قوی به ضعیف ظلم کند ، اما ازین واقعیت نمیتوان ارزش و قانون‌های اخلاقی را نتیجه گرفت و مثلا گفت : « ظلم قوی‌تر به ضعیف‌ارها غیر اخلاقی نیست. »
یا این واقعیت که « منفعت طلبی و لذت طلبی - که منظور لزوما منفعت و لذت مادی نیست - اصلی‌ترین غریزه‌ی انسان ست » نمی‌تواند توجیه این اصل (ضد) ارزشی باشد که « هرکس بخاطر منافع‌ش مجازست هرکاری کند »
در عین حال نباید واقعیت را بخاطر ارزشها انکار کرد ، مثلا اگر علم کشف کرد واقعیت خلاف گفته‌های کتب اخلاقی ست یا مثلا مشخص شد سرکوب جنسی یا مجازات خشن حتی علیه بدترین قاتلان به کاهش جرم و افزایش امنیت کمکی نمی‌کند نباید آن را تکذیب کنیم.
و نمیتوان ارزشی اخلاقی بنیان نهاد که با واقعیت در تضادست :
مثلا نمیتوان به صرف نصیحت و قوانینی که ضمانت اجرایی داشته ندارند کاری کرد که انسانها براحتی از منافعشان برای ارزشها بگذرند.
مواقع خاصی وجود دارد که انسانها عملی ایثارگرانه انجام می‌دهند.
اما در آن موارد نیز قاعده نقض نمی‌شود و
صرفا نصیحت ارزشی نیست که انسانها را تشویق میکند از جانشان بگذرند بلکه غرایز دیگری مانند تمایل به شجاع نشان خود و دفاع از قلمرو و حریم نیز پا در میان گذاشته و انسان از نفعی و میلی مثل میل به حیات بخاطر میل و غریزه‌ای والاتر می‌گذرد.
چه باید چه کرد ؟!
فایده گرایی
قانون گذاران به عنوان کسانی که برای اخلاق ، ضمانت سنجش پذیر تعیین می‌کنند بایستی پس از بررسی تجارب و شناخت حداکثری از واقعیات ، قوانینی وضع کنند که حداکثر منفعت را برای بیشترین آدم‌ها تضمین کند
در حالت کاربردی‌تر :
قوانینی وضع کنند که حتی الامکان رنج بیشتری را از افراد بیشتری بزداید. #فایده_گرایی سلبی
اصول #حقوق_بشر یکی از معیارهایی ست که می‌تواند معیار و راهنمای قانونگذاران باشد.
#فرهاد_طحانی ✍
#ارغنون_پارسی 📚
@mghlte | عصر روشنگری
@persian_organon | ایران‌چراغانی‌دانش
▪️نمونه‌ای از تداخل ارزش و واقعیت در پزشکی
BY ایوان چراغانی دانش ( معرفت شناسی ، منطق کاربردی ، تفکر نقادانه ، تکامل)
Warning: Undefined variable $i in /var/www/group-telegram/post.php on line 260
Share with your friend now:
group-telegram.com/persian_organon/779