Трансформация рынка труда
Все чаще ученые и эксперты говорят: климатические процессы напрямую влияют на рынок труда.
Под угрозой оказываются рабочие места в чувствительных к климату секторах экономики – в первую очередь, в сельском хозяйстве. Например, в Казахстане, несмотря на то, что доля занятых в этой сфере сократилась с 28% в 2010 году до 11% в 2024-м, для многих сельских регионов это по-прежнему ключевой вид занятости.
Изменение климата влияет не только на количество рабочих мест, но и на производительность труда. По оценкам Международной организации труда (МОТ), в случае повышения глобальной температуры на 1,5°C, в 2030 году будет потеряно 2,2% общего рабочего времени в мире. Потеря производительности эквивалентна 80 млн рабочих мест – в денежном выражении это составляет 2,4 трлн долл. США.
Однако развитие зеленой экономики в мире открывает и новые возможности. Если государства будут принимать меры для снижения парниковых выбросов, МОТ прогнозирует создание 24 млн «зеленых» рабочих мест к 2030 году. При этом будет утрачено примерно 6 млн рабочих мест. Но общий прирост составит 18 миллионов новых рабочих мест – в таких сферах, как переработка отходов, энергетика, транспорт, строительство, сельское и лесное хозяйство.
⬇️ Продолжение
Все чаще ученые и эксперты говорят: климатические процессы напрямую влияют на рынок труда.
Под угрозой оказываются рабочие места в чувствительных к климату секторах экономики – в первую очередь, в сельском хозяйстве. Например, в Казахстане, несмотря на то, что доля занятых в этой сфере сократилась с 28% в 2010 году до 11% в 2024-м, для многих сельских регионов это по-прежнему ключевой вид занятости.
Изменение климата влияет не только на количество рабочих мест, но и на производительность труда. По оценкам Международной организации труда (МОТ), в случае повышения глобальной температуры на 1,5°C, в 2030 году будет потеряно 2,2% общего рабочего времени в мире. Потеря производительности эквивалентна 80 млн рабочих мест – в денежном выражении это составляет 2,4 трлн долл. США.
Однако развитие зеленой экономики в мире открывает и новые возможности. Если государства будут принимать меры для снижения парниковых выбросов, МОТ прогнозирует создание 24 млн «зеленых» рабочих мест к 2030 году. При этом будет утрачено примерно 6 млн рабочих мест. Но общий прирост составит 18 миллионов новых рабочих мест – в таких сферах, как переработка отходов, энергетика, транспорт, строительство, сельское и лесное хозяйство.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Климатический кризис и неравенство
Изменение климата – это не только проблема природы и экономики. Это и вопрос социальной справедливости.
Недавнее исследование Продовольственной и сельскохозяйственной организации ООН (ФАО) показало: бедные сельские домохозяйства теряют больше доходов, чем более обеспеченные. Разница составляет 5% из-за теплового стресса и 4,4% при наводнениях. При этом бедные семьи чаще всего не могут позволить себе технологии для адаптации к изменениям климата, что еще больше повышает их уязвимость.
Гендерное неравенство также усиливается в условиях климатического кризиса. По оценкам, повышение средней температуры на 1 °C может привести к снижению совокупного дохода женских домохозяйств на 34% по сравнению с мужскими. Это связано с тем, что женщины чаще работают в низкооплачиваемых секторах экономики, подверженных негативным климатическим воздействиям, таких как сельское хозяйство, ручной труд, малый бизнес и сектор услуг.
Женщины также недостаточно представлены в профессиях, играющих ключевую роль в переходе к зеленой экономике. Например, по оценкам ПРООН, в Казахстане доля женщин, занятых в секторе возобновляемых источников энергии, достигла 30%. Однако большинство занято в низкоквалифицированных должностях и практически не представлено на уровне управления. В качестве руководителя и технических позициях доля женщин составляет всего менее 20%.
Таким образом, климатические изменения имеют комплексный социально-экономический характер. Казахстан уже предпринимает шаги по адаптации к этим вызовам – в 2023 году была принята Стратегия достижения углеродной нейтральности до 2060 года. В числе среднесрочных целей – сокращение выбросов парниковых газов к 2030 году на 15 % по сравнению с уровнем 1990 года. При этом достижение данных целей невозможно без повышения инклюзивности и учета интересов всех социальных групп.
Изменение климата – это не только проблема природы и экономики. Это и вопрос социальной справедливости.
Недавнее исследование Продовольственной и сельскохозяйственной организации ООН (ФАО) показало: бедные сельские домохозяйства теряют больше доходов, чем более обеспеченные. Разница составляет 5% из-за теплового стресса и 4,4% при наводнениях. При этом бедные семьи чаще всего не могут позволить себе технологии для адаптации к изменениям климата, что еще больше повышает их уязвимость.
Гендерное неравенство также усиливается в условиях климатического кризиса. По оценкам, повышение средней температуры на 1 °C может привести к снижению совокупного дохода женских домохозяйств на 34% по сравнению с мужскими. Это связано с тем, что женщины чаще работают в низкооплачиваемых секторах экономики, подверженных негативным климатическим воздействиям, таких как сельское хозяйство, ручной труд, малый бизнес и сектор услуг.
Женщины также недостаточно представлены в профессиях, играющих ключевую роль в переходе к зеленой экономике. Например, по оценкам ПРООН, в Казахстане доля женщин, занятых в секторе возобновляемых источников энергии, достигла 30%. Однако большинство занято в низкоквалифицированных должностях и практически не представлено на уровне управления. В качестве руководителя и технических позициях доля женщин составляет всего менее 20%.
Таким образом, климатические изменения имеют комплексный социально-экономический характер. Казахстан уже предпринимает шаги по адаптации к этим вызовам – в 2023 году была принята Стратегия достижения углеродной нейтральности до 2060 года. В числе среднесрочных целей – сокращение выбросов парниковых газов к 2030 году на 15 % по сравнению с уровнем 1990 года. При этом достижение данных целей невозможно без повышения инклюзивности и учета интересов всех социальных групп.
Сонымен қатар Ақтөбе, Атырау, Ақмола, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Түркістан және Ұлытау облыстарынан бір-бірден өтінім түсті (1,3%).
Өтінімдерді қарау нәтижесінде конкурстық комиссия талаптарға сәйкес келген барлық 76 үміткерді Бағдарламаға қатысуға жіберу туралы шешім қабылдады. Олар оқу курсын сәтті аяқтап, жеке аналитикалық баяндамаларын дайындағаннан кейін, 10 финалист іріктеледі. Финалистерге ҚСЗИ гранттары табысталады. Қатысушылардың толық тізімі ҚСЗИ сайтында.
Оқу модулі 16 маусымда басталады. Сабақ кестесі туралы ақпарат қатысушыларға қосымша жолданады.
Еске сала кетейік, бұл – төртінші Жас сарапшыларды қолдау бағдарламасы. Бағдарламаның негізгі мақсаты — жас таланттарды қолдау және сарапшылық қауымдастықты жаңа кадрлармен әрі инновациялық идеялармен толықтыру.
Бағдарлама аясында 4 апта бойы қатысушылар қазақстандық және шетелдік жетекші сарапшылардың қатысуымен зерттеулердің тақырыптық бағыттары бойынша әдістемелік тренингтерден, семинарлардан және шеберлік сабақтардан өтеді. Одан кейінгі 8 апта ішінде қатысушылар менторлардың қолдауымен жеке аналитикалық баяндамаларын әзірлейді. Зерттеу бағыттарына экономика, өңірлердің тұрақты дамуы, стратегиялық даму, әлеуметтік саясат және халықаралық ынтымақтастық кіреді.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
По одной заявке пришло от потенциальных участников из Актюбинской, Атырауской, Акмолинской, Павлодарской, Северо-Казахстанской, Туркестанской областей и области Улытау (по 1,3%).
По итогам рассмотрения заявок конкурсная комиссия приняла решение допустить к участию в программе всех 76 соискателей, заявки которых соответствуют требованиям. По итогам прохождения ими обучающего курса и подготовки индивидуальных аналитических докладов будут определены 10 финалистов, которые получат гранты КИСИ. Список участников программы опубликован на сайте КИСИ.
Обучающий модуль стартует 16 июня, о расписании занятий участники программы будут уведомлены дополнительно.
Напомним, что это четвертая волна Программы поддержки молодых экспертов, целью которой является поддержка молодых талантов и пополнение экспертного сообщества новыми кадрами и инновационными идеями.
В течение 4 недель участники Программы пройдут серию обучающих методологических тренингов и семинаров, мастер-классов от ведущих казахстанских и зарубежных аналитиков по тематическим направлениям исследований. Затем в течение 8 недель участникам Программы при поддержке менторов предстоит разработать индивидуальные аналитические доклады. Направления исследований включают экономику, устойчивое развитие регионов, стратегическое развитие, социальную политику и международное сотрудничество.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
🔹 2025 жылғы 3 маусымда Астанада Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Қазақстаның стратегиялық зерттеулер институты (ҚСЗИ) және Қытай қоғамдық ғылымдар академиясының Ресей, Шығыс Еуропа және Орталық Азия институты (ҚҚҒА) ұйымдастырған «Орталық Азия – Қытай: аймақтық әріптестіктің жаңа көкжиектері» талдау орталықтарының V форумы өтті.
17 маусымда Астанада аймақтағы мемлекеттер басшыларының қатысуымен екінші «Орталық Азия – Қытай» саммиті өтеді.
Қытай Қоғамдық ғылымдар академиясының Ресей, Шығыс Еуропа және Орталық Азия институтының директоры Сунь Чжуанчжи алдағы саммиттің маңыздылығы туралы айтып берді.
________________________________________
🔸 3 июня 2025 года в Астане состоялся V Форум аналитических центров «Центральная Азия – Китай: новые горизонты регионального партнерства», организованный Казахстанским институтом стратегических исследований при Президенте Республики Казахстан (КИСИ) совместно с Институтом России, Восточной Европы и Центральной Азии Китайской академии общественных наук (КАОН).
17 июня в Астане пройдет второй саммит «Центральная Азия – Китай» с участием глав государств региона.
Директор Института России, Восточной Европы и Центральной Азии КАОН Сунь Чжуанчжи рассказал о значимости предстоящего саммита.
17 маусымда Астанада аймақтағы мемлекеттер басшыларының қатысуымен екінші «Орталық Азия – Қытай» саммиті өтеді.
Қытай Қоғамдық ғылымдар академиясының Ресей, Шығыс Еуропа және Орталық Азия институтының директоры Сунь Чжуанчжи алдағы саммиттің маңыздылығы туралы айтып берді.
________________________________________
🔸 3 июня 2025 года в Астане состоялся V Форум аналитических центров «Центральная Азия – Китай: новые горизонты регионального партнерства», организованный Казахстанским институтом стратегических исследований при Президенте Республики Казахстан (КИСИ) совместно с Институтом России, Восточной Европы и Центральной Азии Китайской академии общественных наук (КАОН).
17 июня в Астане пройдет второй саммит «Центральная Азия – Китай» с участием глав государств региона.
Директор Института России, Восточной Европы и Центральной Азии КАОН Сунь Чжуанчжи рассказал о значимости предстоящего саммита.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
1 бөлім. Атлант аспанындағы қара бұлттар
Еуроатлантикалық қатынастар Екінші дүниежүзілік соғыстың аяқталған кезінен бергі ең күрделі дағдарысты бастан кешіп отыр. Батыс блогы серіктестерінің бұрынғы ынтымағы шайқалып, толыққанды тарифтік соғыстың қаупі күшейіп келеді, сыртқы саясат мәселелеріндегі келіспеушіліктер көзге бірден түседі, АҚШ Еуропаның қауіпсіздігіне жауапкершілікті еуропалықтардың өздеріне жүктеуді жоспарлап отыр, тараптар арасындағы құндылықтық жіктеліс те айқын байқалады.
Алайда, қазіргі еуроатлантизм дағдарысын ерекше оқиға деп санау орынды емес. 2003 жылғы Ирактағы соғыс кезінде Франция мен Германия Вашингтонның бұл елдегі әскери операциясын қатаң сынға алғанын АҚШ пен еуропалық елдер арасындағы келіспеушіліктердің мысалы ретінде еске түсірудің өзі жеткілікті. Ол кезде АҚШ-тың Берлиндегі елшісі Дональд Коатс: «Францияның ұстанымы АҚШ үкіметін қатты қапаландырды», ал «ГФР-дың Ирак мәселесіндегі ұстанымы Германия мен АҚШ арасындағы екіжақты қарым-қатынасты нашарлатып, бұл деңгейде еш салдарсыз қалмайды» деп мәлімдеген еді. Кіші Джордж Буш басқарған республикашыл әкімшілік соғысқа қарсы шыққандарды «жазалап», оларды Иракты қалпына келтірудің тиімді жобаларына қатысу мүмкіндігінен іс жүзінде шеттеткен. Бұған жауап ретінде Еуропалық одақ қақтығыстан кейінгі елді дамытуға арналған донорлық көмекті айтарлықтай қысқартты (қажетті 30 млрд доллардың орнына 800 млн доллар бөлді). ЕО сонымен бірге, егер елді соғыстан кейін қалпына келтіру ісін АҚШ-тан БҰҰ немесе Еуроодақ өз қолына алатын болса, көбірек қаражат бөлуге дайын екенін мәлімдеді. Алайда АҚШ бұл ұсыныстан бас тартқан еді.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Трансатлантикалық қатынастар кезекті шиеленіс кезеңін 2016-2020 жылдары АҚШ президенті Дональд Трамптың бірінші мерзімінде бастан өткерді. Дональд Трамп трансатлантикалық байланыстарды белсенді түрде сынап, НАТО сияқты альянстардың маңыздылығын бірнеше рет күмән астына алды, сондай-ақ Германияның қорғанысқа тым аз қаражат бөлетінін алға тартып, АҚШ-тың бірқатар әскерін бұл елден шығару туралы мәлімдеді. Ол ЕО-мен саудаға кедендік тарифтер енгізді (болатқа – 25%, алюминийге – 10%), бұл өз кезегінде Брюссельдің қарсы шараларына себеп болды (жылына 2,8 млрд еуро көлеміндегі болат пен алюминий, джинсы, мотоцикл және виски өнімдеріне баж салығы енгізілді). Сонымен қатар Трамп әкімшілігі ресей-еуропалық «Солтүстік ағын-2» газ құбыры жобасына санкциялар салып, оның іске асуын тоқтатты. Бұдан да бөлек, АҚШ жиі халықаралық келісімдерді айналып өтіп, маңызды саяси шешімдерді біржақты түрде қабылдап отырды (мысалы, Париж климат келісімі мен Иранның ядролық бағдарламасы бойынша Жан-жақты қамтылған бірлескен іс-қимыл жоспарына қатысудан шығуы), әрі бұл шешімдерімен Еуропаға ашық қысым жасады. Мұның барлығы Еуроодақта тек наразылық туғызып қана қоймай, нақты әрекеттерге де алып келді. Соның нәтижесінде Еуропаның «стратегиялық автономиясы» тұжырымдамасы мен француз президенті Эммануэль Макрон ұсынған бірыңғай еуропалық армия құру идеясы пайда болып, ЕО-ның қауіпсіздік және қорғаныс саласындағы Тұрақты құрылымдық ынтымақтастық (PESCO) бағдарламасының негізін қалады.
2025 жылы АҚШ-та Трамптың билікке қайта оралуы трансатлантикалық бірліктің бөліну үрдісінің одан әрі тереңдей түскенін көрсетті. Америкалық президент пен оның орынбасары Джей Ди Вэнс Еуропаға демократияны үйретуді ашық түрде қолға ала бастады (мысалы, Румыниядағы президент сайлауы немесе оңшыл популистердің «қысымға алынуы» мәселелерінде), еуропалық либералдық құндылықтарды сынап, АҚШ-тың НАТО-дағы қатысуы үшін ЕО-дан әскери шығындарын ЖІӨ-нің 5%-на дейін арттыруды талап етті. Трамп тіпті НАТО-ға мүше мемлекеттер Уэльс келісімінде көзделген 2% деңгейіне дейін әскери бюджеттерін көтермесе, АҚШ оларды қорғамайтынын мәлімдеді. Ақ үй басшысы Еуропаның өз әлеуметтік қажеттіліктеріне қаржы үнемдеп, ал қауіпсіздік шығындарының негізгі бөлігін АҚШ көтеріп отырғанын әділетсіз деп санайды. Трамп АҚШ-тың қауіпсіздік кепілдіктері мен әскери көмегі енді тегін болмайды, олар ақылы қызметке айналатынын да ашық мәлімдеді.
АҚШ пен Еуропа арасындағы қарым-қатынастардың шиеленісуіне АҚШ-тың 47-президентінің ЕО-ға мүше Данияның автономиялық аумағын – Гренландияны Америкаға беру туралы ультиматумға пара-пар мәлімдемесі де себеп болды. Данияның премьер-министрі Метте Фредериксен Вашингтонға қатаң жауап беріп, «Гренландия сатылмайды және сатып алынбайды, аралдың болашағы туралы шешімді тек оның халқы ғана қабылдай алады» деп мәлімдеді. Данияны Брюссель де қорғап шығып, егер АҚШ Гренландия мәселесінде Копенгагенге қысым жасайтын болса, Еуропалық одақ тарапынан бірлескен әрі қатаң жауап болатынын ескерткен еді.
⬇️ Жалғасы
2025 жылы АҚШ-та Трамптың билікке қайта оралуы трансатлантикалық бірліктің бөліну үрдісінің одан әрі тереңдей түскенін көрсетті. Америкалық президент пен оның орынбасары Джей Ди Вэнс Еуропаға демократияны үйретуді ашық түрде қолға ала бастады (мысалы, Румыниядағы президент сайлауы немесе оңшыл популистердің «қысымға алынуы» мәселелерінде), еуропалық либералдық құндылықтарды сынап, АҚШ-тың НАТО-дағы қатысуы үшін ЕО-дан әскери шығындарын ЖІӨ-нің 5%-на дейін арттыруды талап етті. Трамп тіпті НАТО-ға мүше мемлекеттер Уэльс келісімінде көзделген 2% деңгейіне дейін әскери бюджеттерін көтермесе, АҚШ оларды қорғамайтынын мәлімдеді. Ақ үй басшысы Еуропаның өз әлеуметтік қажеттіліктеріне қаржы үнемдеп, ал қауіпсіздік шығындарының негізгі бөлігін АҚШ көтеріп отырғанын әділетсіз деп санайды. Трамп АҚШ-тың қауіпсіздік кепілдіктері мен әскери көмегі енді тегін болмайды, олар ақылы қызметке айналатынын да ашық мәлімдеді.
АҚШ пен Еуропа арасындағы қарым-қатынастардың шиеленісуіне АҚШ-тың 47-президентінің ЕО-ға мүше Данияның автономиялық аумағын – Гренландияны Америкаға беру туралы ультиматумға пара-пар мәлімдемесі де себеп болды. Данияның премьер-министрі Метте Фредериксен Вашингтонға қатаң жауап беріп, «Гренландия сатылмайды және сатып алынбайды, аралдың болашағы туралы шешімді тек оның халқы ғана қабылдай алады» деп мәлімдеді. Данияны Брюссель де қорғап шығып, егер АҚШ Гренландия мәселесінде Копенгагенге қысым жасайтын болса, Еуропалық одақ тарапынан бірлескен әрі қатаң жауап болатынын ескерткен еді.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Еуропа үшін ерекше ашу тудыратын жайт – Ақ үй әкімшілігінің ЕО-мен одақтастық қатынастарды іс жүзінде елемеуі. Мұның айқын дәлелі – АҚШ-тың Украинадағы соғыс бойынша Ресеймен бөлек келіссөздер жүргізуі және Таяу Шығыстағы дағдарысты реттеу мәселесінде еуропалық серіктестермен ешқандай кеңес өткізбеуі. Басты бітімгер атағын иеленуге ұмтылған АҚШ бұл мәселелерді біржақты шешуге тырысып, Еуропаны тиісті келіссөздерден тыс қалдырды. Бұған қоса, ЕО-ны Қытаймен қақтығысқа тартуға шақыра отырып, Вашингтон бір мезетте Женевада еуропалықтардың сыртынан Пекинмен тарифтік келісім бойынша келіссөздер жүргізіп келеді. Бұл өз кезегінде АҚШ пен Қытайдың Еуроодақ есебінен өздеріне тиімді мәміле жасау әрекеті деп бағалауға болады.
Трансатлантикалық қатынастардың нашарлауындағы өзіндік шарықтау шегі Трамп бүкіл әлемге, соның ішінде ЕО-ға, қарсы жариялаған сауда соғысы болды. Биылғы 2 сәуірде Трамп 185 елге, оның ішінде ЕО-ға қатысты, «өзара» деп аталатын 10-нан 50%-ға дейінгі жаңа импорттық баж салығын енгізді. Атап айтқанда, Еуропалық одақ үшін 20%, Қытай үшін 34% тариф белгіленді. Кейінірек Трамп Қытайға қатысты баж салығын 145%-ға дейін көтеруге тырысты (Қытай өз кезегінде америкалық тауарларға тарифті 125%-ға арттырды). Алайда Женевада өткен келіссөздер нәтижесінде тараптар өзара тарифтерді қытай тауарлары үшін 30%-ға дейін, ал АҚШ тауарлары үшін 10%-ға дейін төмендетуге келісті. Өз кезегінде, Брюссельдің қарсы шаралар қабылдауға дайын екенін қатаң мәлімдеуі Трампты Еуропаға қарсы тарифтерді енгізуді 90 күн кейінге шегеруге мәжбүр етті.
ЕО АҚШ енгізген баж салығын негізсіз әрі жойқын деп санайды, өйткені бұл шешім екі тараптың да экономикасына және жаһандық экономикаға залал келтіреді. Брюссель өз кезегінде Вашингтонмен «теңгерімді әрі өзара тиімді» шешім табу үшін келіссөздер жүргізуге дайын екенін атап өтті. Ал әзірге АҚШ-пен өзіндік «жекелеген бітімге» келе алған жалғыз ел – Ұлыбритания. Ағымдағы жылдағы 8 мамырда Лондон Трамппен сауда келісіміне қол қойып, кедендік тарифтер тізіміндегі елдер қатарынан шықты.
Трамптың риторикасында Еуропа «Қытайдан да жаман», себебі «АҚШ-ты тонап отыр». «Еуропалық одақ АҚШ-пен саудадан пайда табуды негізгі мақсат етіп құрылған. Ол тым күрделі серіктеске айналды. Оның қуатты сауда тосқауылдары, қосылған құн салығы, абсурдты корпоративтік айыппұлдары, ақшалай емес сауда кедергілері, валюта манипуляциялары, америкалық компанияларға қарсы әділетсіз әрі негізсіз сот талаптары және тағы басқа әрекеттері АҚШ-тың жылына 250 миллиард доллардан асатын сауда тапшылығына алып келді – бұл мүлде жол беруге болмайтын жағдай», – деп жақында Трамп өзінің Truth Social әлеуметтік желісінде жазды.
АҚШ көшбасшысының Еуропалық одаққа деген наразылығын түсінуге болады, себебі АҚШ-тың бюджет тапшылығы қазіргі таңда 37 триллион долларға жақындап қалды. Соның салдарынан елде экономикалық дағдарыс қаупі күшейіп, инвесторлардың АҚШ-қа деген сенімі төмендеуде, ал доллардың әлемдік резервтік валюта ретіндегі позициясы әлсіреп барады. Бұл жағдай Трамптың нақты экономика саласындағы жобасын қауіп астына қояды. Ол жоба – АҚШ-тың өнеркәсіптік әлеуетін қайта қалпына келтіріп, Американың басты өнеркәсіп салаларын, соның ішінде еуропалық нарықтарда да, басымдыққа ие ету жүйесін құру. Бұл жобаның сәтсіздігі Трамптың беделі мен оның АҚШ тарихындағы ең ұлы президенттердің бірі боламын деген жеке амбициясына соққы болып тиері анық. Сондықтан ол мұндай жағдайға жол бермеу үшін қолдан келгеннің бәрін жасайды.
Трансатлантикалық қатынастардың нашарлауындағы өзіндік шарықтау шегі Трамп бүкіл әлемге, соның ішінде ЕО-ға, қарсы жариялаған сауда соғысы болды. Биылғы 2 сәуірде Трамп 185 елге, оның ішінде ЕО-ға қатысты, «өзара» деп аталатын 10-нан 50%-ға дейінгі жаңа импорттық баж салығын енгізді. Атап айтқанда, Еуропалық одақ үшін 20%, Қытай үшін 34% тариф белгіленді. Кейінірек Трамп Қытайға қатысты баж салығын 145%-ға дейін көтеруге тырысты (Қытай өз кезегінде америкалық тауарларға тарифті 125%-ға арттырды). Алайда Женевада өткен келіссөздер нәтижесінде тараптар өзара тарифтерді қытай тауарлары үшін 30%-ға дейін, ал АҚШ тауарлары үшін 10%-ға дейін төмендетуге келісті. Өз кезегінде, Брюссельдің қарсы шаралар қабылдауға дайын екенін қатаң мәлімдеуі Трампты Еуропаға қарсы тарифтерді енгізуді 90 күн кейінге шегеруге мәжбүр етті.
ЕО АҚШ енгізген баж салығын негізсіз әрі жойқын деп санайды, өйткені бұл шешім екі тараптың да экономикасына және жаһандық экономикаға залал келтіреді. Брюссель өз кезегінде Вашингтонмен «теңгерімді әрі өзара тиімді» шешім табу үшін келіссөздер жүргізуге дайын екенін атап өтті. Ал әзірге АҚШ-пен өзіндік «жекелеген бітімге» келе алған жалғыз ел – Ұлыбритания. Ағымдағы жылдағы 8 мамырда Лондон Трамппен сауда келісіміне қол қойып, кедендік тарифтер тізіміндегі елдер қатарынан шықты.
Трамптың риторикасында Еуропа «Қытайдан да жаман», себебі «АҚШ-ты тонап отыр». «Еуропалық одақ АҚШ-пен саудадан пайда табуды негізгі мақсат етіп құрылған. Ол тым күрделі серіктеске айналды. Оның қуатты сауда тосқауылдары, қосылған құн салығы, абсурдты корпоративтік айыппұлдары, ақшалай емес сауда кедергілері, валюта манипуляциялары, америкалық компанияларға қарсы әділетсіз әрі негізсіз сот талаптары және тағы басқа әрекеттері АҚШ-тың жылына 250 миллиард доллардан асатын сауда тапшылығына алып келді – бұл мүлде жол беруге болмайтын жағдай», – деп жақында Трамп өзінің Truth Social әлеуметтік желісінде жазды.
АҚШ көшбасшысының Еуропалық одаққа деген наразылығын түсінуге болады, себебі АҚШ-тың бюджет тапшылығы қазіргі таңда 37 триллион долларға жақындап қалды. Соның салдарынан елде экономикалық дағдарыс қаупі күшейіп, инвесторлардың АҚШ-қа деген сенімі төмендеуде, ал доллардың әлемдік резервтік валюта ретіндегі позициясы әлсіреп барады. Бұл жағдай Трамптың нақты экономика саласындағы жобасын қауіп астына қояды. Ол жоба – АҚШ-тың өнеркәсіптік әлеуетін қайта қалпына келтіріп, Американың басты өнеркәсіп салаларын, соның ішінде еуропалық нарықтарда да, басымдыққа ие ету жүйесін құру. Бұл жобаның сәтсіздігі Трамптың беделі мен оның АҚШ тарихындағы ең ұлы президенттердің бірі боламын деген жеке амбициясына соққы болып тиері анық. Сондықтан ол мұндай жағдайға жол бермеу үшін қолдан келгеннің бәрін жасайды.
Часть 1. Грозовые тучи на атлантическом горизонте
Евроатлантические отношения испытывают самый сильный кризис со времен окончания Второй мировой войны. Былая солидарность партнеров по западному блоку трещит по швам: нарастает угроза полномасштабной тарифной войны, невооруженным взглядом видны расхождения по внешнеполитическим вопросам, США планируют переложить ответственность за европейскую безопасность на самих европейцев, очевиден ценностный раскол между сторонами.
Впрочем, считать нынешний кризис евроатлантизма чем-то из ряда вон выходящих событий вряд ли уместно. Достаточно вспомнить разногласия между США и европейцами в период войны 2003 года в Ираке, когда Франция и Германия высказали резкую критику в адрес военной операции Вашингтона в этой стране. Как заявил тогда посол США в Берлине Дональд Коатс: «позиция Франции сильно разочаровала правительство США», а «позиция ФРГ по Ираку ухудшает двусторонние отношения Германии и США и на этом уровне не останется без последствий». Республиканская администрация Джорджа Буша-младшего «наказала» за это оппонентов войны, фактически отстранив их от участия в выгодных проектах по восстановлению Ирака, в ответ на что Евросоюз сильно урезал донорскую помощь постконфликтному развитию страны (800 млн долларов из необходимых 30 млрд). В ЕС заявили, что были бы готовы дать больше, если бы руководство над послевоенным восстановлением страны перешло от США к ООН или Евросоюзу, однако США отказались от такой идеи.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Очередной виток напряженности трансатлантические отношения испытали в период первой каденции президента США Трампа в 2016-2020 годах. Дональд Трамп активно критиковал трансатлантические отношения, неоднократно ставил под сомнение ценность таких альянсов, как НАТО, объявил о выводе части американских войск из Германии, мотивируя это тем, что Берлин тратит слишком мало ресурсов на оборону. Он ввел пошлины на торговлю с ЕС (25% на сталь, 10% на алюминий), что, впрочем, вызвало ответные меры Брюсселя (в отношении стальной и алюминиевой продукции, джинсов, мотоциклов, виски на общую сумму 2,8 млрд евро в год), а также утвердил санкции в отношении российско-европейского газового проекта «Северный поток-2», остановившие его реализацию. Более того, Соединенные Штаты зачастую принимали важные политические решения в одностороннем порядке (например, выход из Парижского соглашения по климату и Совместного всеобъемлющего плана действий по иранской ядерной программе) и вопреки международному консенсусу, при этом оказывая неприкрытое давление на Европу. Все это вызывало не только глухое раздражение в ЕС, но и практическую ответную реакцию, вылившись в итоге в концепцию «стратегической автономии» Европы и идею создания единой европейской армии французского лидера Эммануэля Макрона, легшие в основу военно-технической программы Постоянного структурного сотрудничества (PESCO) по безопасности и обороне ЕС.
Повторный приход к власти в США Трампа в 2025 году обозначил дальнейшее углубление тенденции к расколу трансатлантического единства. Американский президент и его заместитель Джей Ди Вэнс уже в открытую стали поучать Европу демократии (например, в отношении президентских выборов в Румынии или «зажима» правых популистов), критиковать европейские либеральные ценности, требовать от ЕС увеличения военных расходов до 5% ВВП в обмен на американское участие в НАТО. Трамп даже заявил, что США не будут защищать те страны НАТО, которые не предпримут мер по повышению своих военных бюджетов до предусмотренного Уэльскими соглашениями уровня в 2%. Глава Белого дома считает несправедливым, что США несут основные расходы на европейскую безопасность, в то время как Европа тратит сэкономленные на этом средства на свои социальные нужды. Трамп заявил, что американские гарантии безопасности и военная помощь больше не будут бесплатными, а станут монетизированными.
Повышению градуса напряженности в американо-европейских отношениях способствовало почти ультимативное заявление 47-го президента США о передаче Америке Гренландии, входящей на правах автономии в состав Дании – участника ЕС. Датский премьер Метте Фредериксен дала резкую отповедь Вашингтону, указав, что «Гренландия не продается и не покупается», а решение о своем будущем вправе принимать только народ острова. На защиту Дании встал и Брюссель, предупредив Вашингтон, что ЕС даст решительный коллективный ответ, если США будут давить на Копенгаген в гренландском вопросе.
⬇️ Продолжение
Повторный приход к власти в США Трампа в 2025 году обозначил дальнейшее углубление тенденции к расколу трансатлантического единства. Американский президент и его заместитель Джей Ди Вэнс уже в открытую стали поучать Европу демократии (например, в отношении президентских выборов в Румынии или «зажима» правых популистов), критиковать европейские либеральные ценности, требовать от ЕС увеличения военных расходов до 5% ВВП в обмен на американское участие в НАТО. Трамп даже заявил, что США не будут защищать те страны НАТО, которые не предпримут мер по повышению своих военных бюджетов до предусмотренного Уэльскими соглашениями уровня в 2%. Глава Белого дома считает несправедливым, что США несут основные расходы на европейскую безопасность, в то время как Европа тратит сэкономленные на этом средства на свои социальные нужды. Трамп заявил, что американские гарантии безопасности и военная помощь больше не будут бесплатными, а станут монетизированными.
Повышению градуса напряженности в американо-европейских отношениях способствовало почти ультимативное заявление 47-го президента США о передаче Америке Гренландии, входящей на правах автономии в состав Дании – участника ЕС. Датский премьер Метте Фредериксен дала резкую отповедь Вашингтону, указав, что «Гренландия не продается и не покупается», а решение о своем будущем вправе принимать только народ острова. На защиту Дании встал и Брюссель, предупредив Вашингтон, что ЕС даст решительный коллективный ответ, если США будут давить на Копенгаген в гренландском вопросе.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Сильным раздражителем для Европы выступает то, что администрация Белого дома фактически игнорирует союзнические отношения с ЕС, свидетельством чему являются факты сепаратных переговоров США с Россией по войне в Украине и отсутствие консультаций с европейскими партнерами по урегулированию ближневосточного кризиса. Стремясь к лаврам главного миротворца, США в одностороннем порядке пытались решить эти вопросы, не привлекая Европу к соответствующим переговорам. Также, призывая ЕС втянуться в конфликт с Китаем, Вашингтон одновременно проводит за спиной европейцев в Женеве переговоры по тарифному соглашению с Пекином, что, по сути, можно расценивать как сделку, направленную на выгоду США и КНР за счет Евросоюза.
Своеобразным апофеозом ухудшения трансатлантических отношений выступает объявленная Трампом торговая война против всего мира, в том числе и против ЕС. 2 апреля т. г. Трамп ввел так называемые «взаимные» импортные пошлины от 10% до 50% в отношении 185 стран, в частности, для ЕС были предусмотрены новые пошлины в размере 20%, для Китая — 34%. В дальнейшем Трамп пытался повысить пошлины для Китая до 145% (Китай ответил повышением тарифов на американские товары до 125%), однако после переговоров в Женеве стороны договорились снизить взаимные тарифы до 30% на товары из Китая и 10% на товары из США. В свою очередь, решительный ответ Брюсселя о готовности принять встречные меры заставил Трампа отложить введение пошлин против Европы на 90 дней.
ЕС считает пошлины США неоправданными и разрушительными, наносящими экономический ущерб обеим сторонам, а также мировой экономике. Брюссель подчеркивает свою готовность к переговорам с Вашингтоном для поиска «сбалансированного и взаимовыгодного» решения. Своего рода «сепаратный мир» с США пока смогла заключить только Великобритания, подписав с Трампом 8 мая т. г. торговую сделку, исключающую Соединенное Королевство из списка стран, подпадающих под торговые пошлины.
В риторике Трампа Европа «хуже, чем Китай», потому что «обирает Америку». «Евросоюз, созданный с основной целью – извлекать выгоду из торговли с США, оказался крайне сложным партнером. Его мощные торговые барьеры, налоги на добавленную стоимость, нелепые корпоративные штрафы, немонетарные торговые барьеры, манипуляции с валютой, несправедливые и необоснованные судебные иски против американских компаний и многое другое привели к торговому дефициту с США в размере свыше 250 млрд долларов в год, что совершенно неприемлемо», – написал недавно Трамп в своей соцсети Truth Social.
Недовольство американского лидера Евросоюзом понятно, если учесть, что дефицит бюджета США приближается к 37 трлн долларов. В результате увеличивается риск экономического кризиса в Соединенных Штатах, снижается к ним доверие инвесторов, ослабевают позиции доллара как мировой резервной валюты. А это ставит под удар трамповский проект в реальной экономике, который состоит в восстановлении промышленного потенциала США и создании системы доминирования ключевых отраслей американской промышленности на важнейших рынках, включая европейский. Неудача этого проекта неминуемо приведет к падению престижа и личных амбиций Трампа, вознамерившегося стать одним из величайших в истории президентов США. Поэтому он будет делать все возможное, чтобы не допустить такого конца.
Своеобразным апофеозом ухудшения трансатлантических отношений выступает объявленная Трампом торговая война против всего мира, в том числе и против ЕС. 2 апреля т. г. Трамп ввел так называемые «взаимные» импортные пошлины от 10% до 50% в отношении 185 стран, в частности, для ЕС были предусмотрены новые пошлины в размере 20%, для Китая — 34%. В дальнейшем Трамп пытался повысить пошлины для Китая до 145% (Китай ответил повышением тарифов на американские товары до 125%), однако после переговоров в Женеве стороны договорились снизить взаимные тарифы до 30% на товары из Китая и 10% на товары из США. В свою очередь, решительный ответ Брюсселя о готовности принять встречные меры заставил Трампа отложить введение пошлин против Европы на 90 дней.
ЕС считает пошлины США неоправданными и разрушительными, наносящими экономический ущерб обеим сторонам, а также мировой экономике. Брюссель подчеркивает свою готовность к переговорам с Вашингтоном для поиска «сбалансированного и взаимовыгодного» решения. Своего рода «сепаратный мир» с США пока смогла заключить только Великобритания, подписав с Трампом 8 мая т. г. торговую сделку, исключающую Соединенное Королевство из списка стран, подпадающих под торговые пошлины.
В риторике Трампа Европа «хуже, чем Китай», потому что «обирает Америку». «Евросоюз, созданный с основной целью – извлекать выгоду из торговли с США, оказался крайне сложным партнером. Его мощные торговые барьеры, налоги на добавленную стоимость, нелепые корпоративные штрафы, немонетарные торговые барьеры, манипуляции с валютой, несправедливые и необоснованные судебные иски против американских компаний и многое другое привели к торговому дефициту с США в размере свыше 250 млрд долларов в год, что совершенно неприемлемо», – написал недавно Трамп в своей соцсети Truth Social.
Недовольство американского лидера Евросоюзом понятно, если учесть, что дефицит бюджета США приближается к 37 трлн долларов. В результате увеличивается риск экономического кризиса в Соединенных Штатах, снижается к ним доверие инвесторов, ослабевают позиции доллара как мировой резервной валюты. А это ставит под удар трамповский проект в реальной экономике, который состоит в восстановлении промышленного потенциала США и создании системы доминирования ключевых отраслей американской промышленности на важнейших рынках, включая европейский. Неудача этого проекта неминуемо приведет к падению престижа и личных амбиций Трампа, вознамерившегося стать одним из величайших в истории президентов США. Поэтому он будет делать все возможное, чтобы не допустить такого конца.
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Напомним, что 3 июня 2025 года в Астане прошёл V Форум аналитических центров «Центральная Азия – Китай: новые горизонты регионального партнёрства», собравший руководителей важнейших think tank’ов региона.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM