چشم‌و‌چراغ

✍🏼 #مهرداد_بهار (۱۰ مهر ۱۳۰۸ – ۲۲ آبان ۱۳۷۳)

طی مطالعات مهرپرستی، به شباهت‌های شگفت‌آور میان آیین مهر و آیین زورخانهٔ ایرانی برخوردم که مرا به اندیشیدن دربارهٔ ارتباط آیین زورخانه با آیین مهر واداشت. نکتهٔ اصلی در کار زورخانه کشتی‌گرفتن است. چون پهلوانی فروافتد، آداب دست‌دادن را به‌جای می‌آورند و همان‌گونه که مهر و خورشید با هم پیمان دوستی بستند، دو کشتی‌گیر نیز باید یکدیگر را ببوسند و دوست بمانند. شباهت‌های دیگر، ازجمله، سنت برهنگی است: پهلوان در گود، مانند مهر به‌هنگام زایش، جامه‌ای ندارد و تنها لُنگی یا تُنکه‌ای دارد که می‌تواند برابر برگ انجیر مهر رومی باشد. رسم دیگرِ زورخانه زنگ زدن است. در معابد مهری نیز زنگی یافته شده که گمان می‌کنند آن را به‌هنگام نشان‌دادن تصویر مهر در مراسم به‌صدا درمی‌آورده‌اند؛ ولی ممکن است این زنگ را هنگام ورود بزرگان دین به‌آواز درمی‌آورده‌اند. مراتبی که در زورخانه‌ها وجود دارد، مانند کهنه‌سوار، مرشد، پیش‌کسوت، صاحب‌زنگ، صاحب‌تاج و نوچه و جز آن، ما را به یاد مراتب هفت‌گانهٔ پیروان مهر می‌اندازد.

منبع: مقالهٔ «ورزش باستانی ایران و ریشه‌های تاریخی آن». مهرداد بهار. در: چیستا شمارهٔ ۲، مهر ۱۳۶۰.

#پرسه_در_متون
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
https://www.group-telegram.com/hk/cheshmocheragh.com

Telegram

چشم‌و‌چراغ

با پژوهشگران گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در کشف دوبارۀ زیبایی‌های زبان و ادبیات فارسی همراه شوید.
سروش: cheshmcheragh
اینستاگرام: _cheshmocheragh_
فیس‌بوک: Persian Terminology
توییتر: persiantermino1
ایتا: cheshmocheragh2

www.group-telegram.com/hk/cheshmocheragh.com/1150

3.6K viewsedited  Nov 13, 2017 at 10:00

✍🏼 #مهرداد_بهار (۱۰ مهر ۱۳۰۸ – ۲۲ آبان ۱۳۷۳)

طی مطالعات مهرپرستی، به شباهت‌های شگفت‌آور میان آیین مهر و آیین زورخانهٔ ایرانی برخوردم که مرا به اندیشیدن دربارهٔ ارتباط آیین زورخانه با آیین مهر واداشت. نکتهٔ اصلی در کار زورخانه کشتی‌گرفتن است. چون پهلوانی فروافتد، آداب دست‌دادن را به‌جای می‌آورند و همان‌گونه که مهر و خورشید با هم پیمان دوستی بستند، دو کشتی‌گیر نیز باید یکدیگر را ببوسند و دوست بمانند. شباهت‌های دیگر، ازجمله، سنت برهنگی است: پهلوان در گود، مانند مهر به‌هنگام زایش، جامه‌ای ندارد و تنها لُنگی یا تُنکه‌ای دارد که می‌تواند برابر برگ انجیر مهر رومی باشد. رسم دیگرِ زورخانه زنگ زدن است. در معابد مهری نیز زنگی یافته شده که گمان می‌کنند آن را به‌هنگام نشان‌دادن تصویر مهر در مراسم به‌صدا درمی‌آورده‌اند؛ ولی ممکن است این زنگ را هنگام ورود بزرگان دین به‌آواز درمی‌آورده‌اند. مراتبی که در زورخانه‌ها وجود دارد، مانند کهنه‌سوار، مرشد، پیش‌کسوت، صاحب‌زنگ، صاحب‌تاج و نوچه و جز آن، ما را به یاد مراتب هفت‌گانهٔ پیروان مهر می‌اندازد.

منبع: مقالهٔ «ورزش باستانی ایران و ریشه‌های تاریخی آن». مهرداد بهار. در: چیستا شمارهٔ ۲، مهر ۱۳۶۰.

#پرسه_در_متون
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
https://www.group-telegram.com/hk/cheshmocheragh.com

BY چشم‌و‌چراغ