group-telegram.com/traumapsychiatry/518
Last Update:
🔘 تأملی بر تأخر ادراکی و کنشیِ مخاطرات اجتماعی و محیطی
بخش ۲ از ۴
✍️ دکتر حمید رزاقی، جامعه‌شناس
☑️ مثال دیگر مخاطرۀ اجتماعی، مسئلۀ طلاق است. داده‌های مرکز آمار ایران نشان می دهد که در کشور به ازای ۳ ازدواج یک ازدواج به طلاق منجر می‌شود و میزان طلاق از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ حدود ۲۸ درصد افزایش یافته است. امروز در تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ نرخ طلاق با شتاب بیشتری رو به افزایش گذارده و به نهاد ازدواج و خانواده آسیب وارد کرده است. شیوع این آسیب (خطرِ بالفعل) به مخاطرات و آسیب‌های اجتماعی دیگری ختم می‌شود. طلاق برای والدین افسردگی و بحران‌های روحی و رفتارهای پرخطر را به دنبال می‌آورد. مشکلات مالی را تشدید می‌کند. اضطراب‌ها و خشونت‌های بین فردی و اجتماعی را گسترش می دهد. فرزندان حاصل از طلاق را با مشکلات روحی و روانی و اقتصادی روبرو می‌کند و آنان را در معرض انواع دیگر آسیب‌های اجتماعی مانند ترک تحصیل، رشد اعتیاد و بزهکاری فزاینده قرار می‌دهد. افرادی هم که مجرد باقی می‌مانند و دیگر ازدواج نمی‌کنند با خطرات و آسیب‌هایی مانند تنهایی، احساس بی‌معنایی و معضلات اجتماعی مواجه می‌شوند. در واقع مخاطرۀ طلاق و گسترش آن تبعات و آسیب‌های چند سویه و چند وجهی را برای فرد، خانواده و جامعه به دنبال دارد که به شکل چرخۀ مخاطره و آسیب متوالی نمایان می‌گردد.
☑️ مخاطرات اجتماعی مانند رشد منفی جمعیت و افزایش نرخ افسارگسیختۀ طلاق دو نمونه‌ای هستند که دولت، نهادهای سیاستی و مردم نسبت به تداوم و شتاب‌شان غفلت کرده‌اند و به چاره‌جویی، بازتابندگی‌ی فعال و بازاندیشانه درباره‌ی‌شان نپرداخته‌اند و پیامدهای‌شان را به دوراندیشی و تصور نگذاشته‌اند. به طوری که آثار و عواقب‌شان به شکل خطرات بالفعل و آسیب‌های فزاینده در حال ظهور است و می‌رود خود را در قالب آسیب‌های اجتماعی‌ی فراگیر به ظهور برساند. به وجهی که اگر جامعه بیش از این در برابر امواج تخریب‌گر‌شان منفعل باشد و تأخیر نماید، با زنجیره‌ای از بحران‌ها و مخاطرات بالفعل شدۀ اجتماعی مواجه خواهیم شد. در این‌جا با پدیدۀ تأخر ادراکی (فاصلۀ شناختی) و تأخر در اقدامات هوشیارانه در سطوح کلان (سیاست‌گذاری اجتماعی و جمعیتی)، میانه (سازمان‌ها ذی‌ربط) و خُرد (خانواده) در برابر احتمال وقوع سقوط جمعیتی و پیامدهای حاصل از رشد فزایندۀ طلاق مواجه خواهیم شد.
☑️ پدیدۀ تأخیر ادراکی ( تأخر و فاصلۀ شناختی) و تأخیر اقدام و کنش هوشیارانه (تأخر کُنشی) نسبت به سایر مخاطرات اجتماعی مانند کودکان کار، زنان سرپرست خانوار، تکدی‌گری، اعتیاد و بزهکاری و رفتارهای پُرخطر نیز در سطوح نهادی، عمومی و فردی مصداق دارد و حضور برجسته و قابل ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد، به وجهی که در پیدایش، وقوع و استمرار مخاطرات اجتماعی و پیامدهای‌شان نقش تعیین‌کننده‌ای دارد و هریک می‌تواند به زنجیره‌ای از بحران‌ها و آسیب‌های انباشتی و فراگیر مبدل شود.
☑️ در حوزۀ مخاطرات محیطی نیز می‌توان مثال‌هایی آورد. به طور نمونه امروز تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش جهانی می‌تواند منجر به تشدید خشکسالی شود و به کم‌آبی فزاینده و آتش‌سوزی جنگل‌ها و در وضعیت حادتر به قحطی منتهی گردد و یا با آمدن بارش‌های تند و مقطعی، شهرها و روستاها را ویران کند و تلفات انسانی به بار آورد. تغییرات اقلیمی می‌تواند در شهرهای ساحلی منشاء مخاطرات دیگری شود و اگر روند گرمایش زمین در ۱۰ الی ۱۵ سال آینده تداوم یافته و فزونی بگیرد، احتمال دارد آب سطح اقیانوس‌ها و دریاها بالا آمده و از برخی شهرها را در خود فرو برد و یا گردبادها، باران‌های سیل‌آسا و طوفان‌های بسا بزرگ‌تر از آنچه تا کنون اتفاق افتاده است را ایجاد کند و در صورت وقوع آسیب‌ها و خسارات جانی و مالی وارد کند و فاجعه بیافریند. به عبارت دیگر وقتی ریسکِ گردبادها و طوفان‌های ساحلی اتفاق افتاد و حادث شد و شهرهای ساحلی را در هم کوبید، آسیب و فاجعه وارد می‌کند. در این حالت موقعیت مخاطره و آسیب بالقوه به موقعیت خطر و آسیب بالفعل تبدیل می‌شود. این وضعیت، مخاطره (ریسک) نیست، بلکه خطر (اتفاق) و آسیب تبدیل شده است.
⬅️ بخش بعد
-
BY روان‌پزشكى تروما
Warning: Undefined variable $i in /var/www/group-telegram/post.php on line 260
Share with your friend now:
group-telegram.com/traumapsychiatry/518