group-telegram.com/mghlte/1444
Last Update:
💠علوم انسانی💠
بخش دوم
چرا باید علمی تجربی بنا کنیم که روش استقرا گرا و تشابه پسند و تعمیم نگر اش از گنجاندنِ این مقولاتِ فربه‌تر از ظرفِ تنگِ وجودِ خود عاجز باشد؟
چرا باید با تحویل #دلیل به #علت #معناکاوی را در پای #علت_کاوی سر ببریم؟ و چرا به جای آن که رفتار بومیان ملانزی را فهم کنیم و از چشم خودشان در آن نظر کنیم ، آن را با نگاه از چشم خود تمسخر کنیم ؟
این سخن #کالینگوود راست نمی نماید که "انسان شناسیِ علمی پاره‌ای از انسان شناسان توطئه ای نیمه آگاهانه است برای تمسخر و تمدن هایی که با تمدن ما فرق دارند" ؟
و آیا بدون این معناکاوی چه می ماند جز مشتی نزاع و جدال و مجمل و مبهم گویی و اندازه‌گیریِ بی‌پایانِ کمیاتِ بی شکل؟
و چنین بود که علوم اجتماعی معناکاو ( #هرمنوتیکال )زاده شد.
#معناکاوی گاه در شکل #نیت_کاوی ، گاه #دلیل_کاوی ، گاه #اعتبارکاوی و گاه #قاعده_کاوی ظاهر شده است.
اما در همه این معانی یک عنصر مشترک وجود دارد و آن اینکه افعال آدمی ظاهری دارد و باطنی و فهم برون از طریق فهم درون ممکن است نه بالعکس.
به جای آنکه تبیین حادثه را از نظم قانونی بخواهیم ، نظم بیرونی را باید بر حسب معنای درونی فهم کنیم.
باری معناکاوی هم فراتر از آن رفت که باید میرفت و کار را به آنجا رساند که هرگونه عنصر مشترک و تعمیم-یابنده ای را در میان فرهنگ ها منکر شد و 'ویژگی فرهنگی' انگشت نهاد و برمشابهت های صوری قلم بطلانِ کلی کشید و مفاهیمی چون کار، عقل، شورش، دین، انسان، بهداشت،تربیت، رفاه و معامله را واجد ویژگی فرهنگی دانست و بر آن شد که هر فرهنگی نظام بسته ای است که در تفسیر هر یک از اجزاء اش باید کل فرهنگ را منظور کرد وهیچ راه فارغ و مستقل از فرهنگ، برای درک آن وجود ندارد و به همین سبب به #کل_گرایی و #نسبیت_گرایی معرفت آشوبی دچار شد که علمیت را رفته رفته از آن ستاند.
بزرگانی چون فون #هایک و ماکس وبر ، در مقام آشتی دادن این دو شاخه بزرگ علوم اجتماعی ، معناکاوی را مدخلی برای نظم کاوی و قانون یابی گرفتند و به تعبیر روشن‌تر:
معناکاوی را مقام #گردآوری ، و
تجربه و استقرا را مقام داوری دانستند.
هایک علوم اجتماعی را بررسی پیامدهای ناخواسته افعال مراد و مختار آدمیان دانست ، اما معتقد بود که شی اجتماعی هویتی از پیش خود ندارد ، بلکه شخصیتش همان است که آدمیان بدان می‌دهند. دارو آن نیست که به واقع شفابخش باشد ، بلکه آن است که آدمیان و طبیبان زمانه ، آن را دارو می دانند و زیور آن نیست که خود زیور باشد ، بلکه آن است که آدمیان را به منزله زیور به کار می‌برند و لذا شخص جامعه‌شناس ، نه از تعریف جامعه شناسان ،دذه از تعریف جامعه نشینان باید آغاز کند و شی را همان ببیند که اهل جامعه آنچنان می بینند و پس از نگاه از این منظر به کشف نظم پیامدهای ناخواسته افعال آدمیان بپردازد.
این نظم که مسبوق به چنان نگاهی است نظمی است تجربی و قابل اثبات یا ابطال.
#وبر هم شهود را کافی نمی‌دانست، اگرچه قائل به تفهم و درون فهمی بود. اما تبیین علی و جمع آوری آماری داده ها را نیز ، ضمیمه آن می کرد تا به تبیین علم پسند از حوادث انسانی و اجتماعی برسد.
میراثی که از این عالمان علوم اجتماعی به جا مانده است دو گونه علوم اجتماعی متمایز است:
یکی #تبیین ی (علت کاو)
و
دیگری #تفسیر ی (معنا کاو)
اولین جامعه را پاره ای از طبیعت می‌بیند و در پی یافتن نظم و قانون و تصرف در اجتماع و معیشت است و دیگری جامعه را همچون متنی مکتوب می‌خواند و فقط در پی فهم معنایی آن است و به همین فهم خرسند است.
مشرب های تبیین آماری ، خدمتی، ساختاری ،و مادی-معیشتی ( #مارکسیست ی ، #نئومارکسیست ای) همه از این جنس علوم اجتماعی تبیین گر و علت کاوند، حتی مکتب تفهمی وبر و مشرب سوبژکتیویستی هایک را نیز می باید منطبق با آنها دانست.
از معاصران کسانی چون کلیفورد #گیرتز و از متقدمان کسانی چون #دیلتای ، متعلق به مکتب تفسیری-تفهمی محض اند. مشرب اخیر را هم به نسبیت و هم به غیر نقدی بودن متهم کرده اند ،چون قانع بودن به فهم یک متن ، ای بسا که آدمی را از نقد و تصحیح آن ، باز دارد و به همین سبب اصحاب مکتب نقدی #فرانکفورت و در صدرشان یورگن #هابرماس کوشیده اند تا فهم و نقد را با هم جمع کنند ، یعنی اولاً جامعه و انسان را چون متنی بخوانند و معنا و ماهیت اش را دریابند و ذهنیت ابزاری #علوم_اجتماعی #پوزیتیویست ای بگریزند ، ثانیا با نقد متن به رهایی بخشیدن آدمی توفیق یابند : بر آن قیاس که روانکاوان آدمیان را معاینه و درمان می کنند.
تبیین در علوم اجتماعی
دانیل #لیتل
پیشگفتار مترجم دکتر #سروش
#علوم_انسانی
https://www.group-telegram.com/id/mghlte.com
مقام گردآوری ، مقام داوری
بخش اول
علوم انسانی بومی
ازغدی و پست مدرنیسم
BY مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری
Share with your friend now:
group-telegram.com/mghlte/1444