مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

💠نسبیت گرایی معرفت شناختی💠
بخش ششم

فایرابند ۲

فایرابند در ویراست دوم کتابش سعی می‌کند از خود در برابر قرائت تحت اللفظی از "همه چیز مجاز است" دفاع کند.او می نویسد:
«آنارشیست خام می گوید:
الف) قواعد مطلق و قواعد وابسته به زمینه ، هردو محدودیت ها و استنتاج های خود را دارند.
ب) همه قوانین و موازین بی ارزشند و باید آنها را رها کرد.

اکثر منتقدان من را به این معنی ، آنارشیستی خام مینامند ، ولی من هر چند با هدف 'الف' موافقم ، با دیدگاه 'ب' موافق نیستم.
به عقیده من همه قواعد ، محدودیت های خود را دارند و هیچ عقلانیت جامعی وجود ندارد. ولی عقیده ندارم که باید بدون قواعد و موازین به کار خود بپردازید.»

فایرابند ۱۹۹۳

مشکل این است که #فایرابند چندان اشاره ای به محتوای این 'قواعد وموازین' نمی‌کند و اگر این قواعد وموازین، مقید به تصوری از عقلانیت نباشد ، به آسانی به افراطی ترین شکل نسبیت گرایی می رسد.

وقتی که فایرابد به مسائل #عینی می‌پردازد و حرفهای معقول را با نظریه های نسبتاً عجیب و غریب در می‌آمیزد :
«اولین قدم در انتقاد ما از مفاهیم رایج و کنش های متداول اینست که از این حلقه بیرون برویم ، یا نظام عقلی و ادراک جدیدی را ابداع کنیم .
برای مثال نظریه جدیدی که با تثبیت شده ترین نتایج مشاهده شده ، اختلاف داشته باشد و قابل قبول ترین اصول نظری را باطل کند یا اینکه چنین نظامی را از بیرون از علم ، از دین ، از اساطیر از داده های افراد بی صلاحیت یا حرفهای بی سروته دیوانگان ، وام بگیریم.»
فایرابند ۱۹۹۳

با توسل به تمایز کلاسیک میان زمینه ی کشف ( ِ حقایق و نظریات علمی ) و زمینه ی توجیه ( ِ نظریه ها) می توان از این اظهار نظرها دفاع کرد.
(مقام گردآوری ، مقام داوری)
که برای ابداع (کشف و بدست آوردن) نظریه های علمی (جدید) ، همه روش‌ها - #قیاس و #استقرا ، #تمثیل، #شهود ، #تخیل و حتی #توهم -در اصل قابل قبول هستند و تنها معیار واقعی ، عمل گرایانه ( ومفید بودن نظریه ها = داشتن خاصیت تبیین پدیده ها ) است.

اما از طرف دیگر توجیه نظریه‌ها باید عقلانی باشد ، حتی اگر این عقلانیت را نتوان قاطعانه رمزگذاری و مدون کرد.
شاید به این فکر کنیم که مثال های مسلما-افراطی فایرابند صرفاً به زمینه #کشف و #گردآوری ارتباط دارند و بنابراین بین دو دیدگاه ما و او ،هیچ تناقض واقعی وجود ندارد.
ولی مشکل اینست که او صریحا اعتبار تمایز میان کشف و توجیه را نفی می‌کند.
مسلما در #معرفت‌_شناسی سنتی درباره وضوح این تمایز ، به شدت مبالغه کرده بودند. ما همیشه با مشکل یکسانی روبه‌رو می‌شویم . خام اندیشانه است که عقیده داشته باشیم قواعد عام ، مستقل از زمینه ، وجود دارند که به ما اجازه می دهند نظریه ای را اثبات یا ابطال کنیم.

به عبارت دیگر ، زمینه توجیه و زمینه ی کشف ، از لحاظ تاریخی به موازات یکدیگر پیش می روند.

با وجود این ، در هر لحظه ای از تاریخ این تمایز وجود دارد. اگر چنین تمایزی وجود نداشت ، توجیه نظریه ها مقید به هیچ جنبه ای از عقلانیت نمی بود.

اجازه دهید دورباره (مثال)تحقیقات جنایی را در نظر بگیریم:

مجرم را می توان به لطف تمام انواع اتفاقات دور از انتظار و تصادفی کشف کرد ، ولی شواهدی که برای اثبات جرم ارائه می شود ، از چنین آزادی برخوردار نیستند .(حتی اگر موازین شواهد هم از لحاظ تاریخی تکامل یابد.)


#چرندیات_پست_مدرن
صفحه ۱۱۶

https://www.group-telegram.com/it/mghlte.com

#پست_مدرنیسم
#پوزیتیویسم
#نسبی_گرایی
#فلسفه_علم
#روش_شناسی
#ابطال_پذیری
#عملگرایی


مطالب مربوط:
فایرابند (۱)
ابطال گرایی
مدل علمی
انواع استدلال

Telegram

مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

💠روش علمی و مراحل آن💠

بخش اول

شکی وجود ندارد که مهمترین مسئله هر نوع معرفت شناسی و علم شناسی ایجاد تعادل بین #عینیت و #ذهنیت در علم است.
اگر تجربه عینی به قواعد و قوانین ذهنی و روشمند نینجامد ، علم و معرفت تشکیل نمی‌شود و
اگر قواعد ذهنی بریده از واقعیت…

www.group-telegram.com/it/mghlte.com/1855

416 viewsedited  Apr 7, 2020 at 20:55

💠نسبیت گرایی معرفت شناختی💠
بخش ششم

فایرابند ۲

فایرابند در ویراست دوم کتابش سعی می‌کند از خود در برابر قرائت تحت اللفظی از "همه چیز مجاز است" دفاع کند.او می نویسد:
«آنارشیست خام می گوید:
الف) قواعد مطلق و قواعد وابسته به زمینه ، هردو محدودیت ها و استنتاج های خود را دارند.
ب) همه قوانین و موازین بی ارزشند و باید آنها را رها کرد.

اکثر منتقدان من را به این معنی ، آنارشیستی خام مینامند ، ولی من هر چند با هدف 'الف' موافقم ، با دیدگاه 'ب' موافق نیستم.
به عقیده من همه قواعد ، محدودیت های خود را دارند و هیچ عقلانیت جامعی وجود ندارد. ولی عقیده ندارم که باید بدون قواعد و موازین به کار خود بپردازید.»

فایرابند ۱۹۹۳

مشکل این است که #فایرابند چندان اشاره ای به محتوای این 'قواعد وموازین' نمی‌کند و اگر این قواعد وموازین، مقید به تصوری از عقلانیت نباشد ، به آسانی به افراطی ترین شکل نسبیت گرایی می رسد.

وقتی که فایرابد به مسائل #عینی می‌پردازد و حرفهای معقول را با نظریه های نسبتاً عجیب و غریب در می‌آمیزد :
«اولین قدم در انتقاد ما از مفاهیم رایج و کنش های متداول اینست که از این حلقه بیرون برویم ، یا نظام عقلی و ادراک جدیدی را ابداع کنیم .
برای مثال نظریه جدیدی که با تثبیت شده ترین نتایج مشاهده شده ، اختلاف داشته باشد و قابل قبول ترین اصول نظری را باطل کند یا اینکه چنین نظامی را از بیرون از علم ، از دین ، از اساطیر از داده های افراد بی صلاحیت یا حرفهای بی سروته دیوانگان ، وام بگیریم.»
فایرابند ۱۹۹۳

با توسل به تمایز کلاسیک میان زمینه ی کشف ( ِ حقایق و نظریات علمی ) و زمینه ی توجیه ( ِ نظریه ها) می توان از این اظهار نظرها دفاع کرد.
(مقام گردآوری ، مقام داوری)
که برای ابداع (کشف و بدست آوردن) نظریه های علمی (جدید) ، همه روش‌ها - #قیاس و #استقرا ، #تمثیل، #شهود ، #تخیل و حتی #توهم -در اصل قابل قبول هستند و تنها معیار واقعی ، عمل گرایانه ( ومفید بودن نظریه ها = داشتن خاصیت تبیین پدیده ها ) است.

اما از طرف دیگر توجیه نظریه‌ها باید عقلانی باشد ، حتی اگر این عقلانیت را نتوان قاطعانه رمزگذاری و مدون کرد.
شاید به این فکر کنیم که مثال های مسلما-افراطی فایرابند صرفاً به زمینه #کشف و #گردآوری ارتباط دارند و بنابراین بین دو دیدگاه ما و او ،هیچ تناقض واقعی وجود ندارد.
ولی مشکل اینست که او صریحا اعتبار تمایز میان کشف و توجیه را نفی می‌کند.
مسلما در #معرفت‌_شناسی سنتی درباره وضوح این تمایز ، به شدت مبالغه کرده بودند. ما همیشه با مشکل یکسانی روبه‌رو می‌شویم . خام اندیشانه است که عقیده داشته باشیم قواعد عام ، مستقل از زمینه ، وجود دارند که به ما اجازه می دهند نظریه ای را اثبات یا ابطال کنیم.

به عبارت دیگر ، زمینه توجیه و زمینه ی کشف ، از لحاظ تاریخی به موازات یکدیگر پیش می روند.

با وجود این ، در هر لحظه ای از تاریخ این تمایز وجود دارد. اگر چنین تمایزی وجود نداشت ، توجیه نظریه ها مقید به هیچ جنبه ای از عقلانیت نمی بود.

اجازه دهید دورباره (مثال)تحقیقات جنایی را در نظر بگیریم:

مجرم را می توان به لطف تمام انواع اتفاقات دور از انتظار و تصادفی کشف کرد ، ولی شواهدی که برای اثبات جرم ارائه می شود ، از چنین آزادی برخوردار نیستند .(حتی اگر موازین شواهد هم از لحاظ تاریخی تکامل یابد.)


#چرندیات_پست_مدرن
صفحه ۱۱۶

https://www.group-telegram.com/it/mghlte.com

#پست_مدرنیسم
#پوزیتیویسم
#نسبی_گرایی
#فلسفه_علم
#روش_شناسی
#ابطال_پذیری
#عملگرایی


مطالب مربوط:
فایرابند (۱)
ابطال گرایی
مدل علمی
انواع استدلال

BY مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری