بنویسیم
پیِر (نامِ مردانۀ اروپایی)
دیِگو (نامِ مردانۀ اروپایی)
سیِنا (شهری در ایتالیا)
کیِف (پای‌تختِ اوکراین)

ننویسیم
پی‌یر
دیه‌گو
سیه‌نا
کی‌یف

#املا

اکثرِ مردم فرقِ «است» و «باید باشد» را نمی‌فهمند.

#بهروز صفرزاده

anagapesis
حالتی که دیگر عاشقِ طرف نیستید.
من معادلِ عشق‌مُردگی را برایش پیش‌نهاد می‌کنم.

#واژه‌سازی

تأجیل یعنی به تأخیر انداختن و عقب انداختن.
تعجیل یعنی زود پیش آوردن و زود انجام دادن.

أَجّلْ (فعلِ امر) یعنی به تأخیر بینداز و عقب بینداز.
عَجّلْ (فعلِ امر) یعنی زود پیش بیاور و زود انجام بده.

فارسی‌زبان‌ها «ع» را مثلِ «أ» تلفظ می‌کنند.

حالا فهمیدم چرا امام زمان هنوز ظهور نکرده.
‌

خدا می‌دونه چه اتفاقایی تو این کوچه افتاده. 😄
‌

چه بن‌بستِ مهارت‌افزایی!
‌

International Mother Language Day

۲۱ فوریه (دومِ اسفند)
روزِ جهانیِ زبانِ مادری

یک عمر طول می‌کشد تا به زبانِ مادری‌ات مسلط شوی، چه برسد به زبانِ نامادری‌ات. 😄
It takes your whole life to master your mother tongue, let alone your stepmother tongue.
#بهروز صفرزاده

مصراعِ دومِ بیتِ زیر ظاهراً کوتاه‌ترین مصراع در شاه‌نامۀ فردوسی است:

من از دادِ چون تو یکی بنده‌ام/
پرستندۀ آفریننده‌ام

اگر مصراعِ کوتاه‌تری در شاه‌نامه سراغ دارید، لطفاً اطلاع دهید.

نکته‌ای دربارۀ شاه‌نامه
بیش از شش هزار بیت از ابیاتِ شاه‌نامه با واژۀ «چو» آغاز می‌شود، یعنی به طورِ میان‌گین از هر ده بیت یکی! 😁
این رقم بیش از کلِ ابیاتِ دیوانِ حافظ است.
این «چو» معمولاً به معنیِ «وقتی که» است و بسامدِ بالایش نشانۀ روایی بودنِ متن است. فردوسی معمولاً داستان و ماجرا تعریف می‌کند.

بدانید و آگاه باشید که این بیتِ مشهور
از فردوسی نیست و در شاه‌نامه نیامده‌:

بسی رنج بردم در این سال سی/
عجم زنده کردم بدین پارسی

لطفاً نپرسید سراینده‌اش کیست، چون من هم نمی‌دانم.
‌

پنجمِ اسفند
روزِ مهندس مبارک.
‌

دانش‌مند چیزی را که وجود دارد شرح می‌دهد؛ مهندس چیزی را که هرگز وجود نداشته می‌آفریند.

تئودور فون کارمان

بحث کردن با مهندس مثلِ کُشتی گرفتن با خوک در گِل است.
پس از چند دقیقه پی می‌برید که خوک از این کار خوشش می‌آید.
‌

جشن‌وارۀ گُردآفرید
یک‌شنبه ۱۴۰۳/۱۲/۵
دانش‌کدۀ هنرهای زیبای دانش‌گاهِ تهران، تالارِ شهید آوینی

من یکی از سه داورِ جشن‌واره در بخشِ مسابقۀ شاه‌نامه‌خوانی بودم.
دو داورِ دیگر دوستانِ عزیزم، دکتر علی‌رضا امامی و دکتر رضا خبازها بودند.

جایزۀ نفرِ اول: صد میلیون تومان.
جایزۀ نفرِ دوم: هشتاد میلیون تومان.
جایزۀ نفرِ سوم: شصت میلیون تومان.
‌
قرار است این جشن‌واره هر سال برگزار شود.

هفتمِ اسفند سال‌روزِ وفاتِ اسطورۀ فرهنگ‌نویسیِ ایران‌زمین، علامه علی‌اکبرِ دهخداست.
این‌جانب پیش‌نهاد می‌کنم هفتمِ اسفند را در تقویممان روزِ فرهنگ‌نویس بنامیم.

#بهروز صفرزاده
سه‌شنبه هفتمِ اسفندِ ۱۴۰۳
#فرهنگ‌نویسی

بر مزارِ علامه دهخدا در آرامستانِ ابن‌بابویه.
جمعه ششمِ اسفندِ ۱۴۰۰.

چند نکته دربارۀ لغت‌نامۀ دهخدا

۱. لغت‌نامۀ دهخدا بزرگ‌ترین کتابِ زبانِ فارسی است که در بیست و چهار هزار صفحۀ بزرگِ سه‌ستونی چاپ شده‌است.
۲. فقط بخشی از لغت‌نامه را شخصِ علامه دهخدا تألیف کرده و بخشِ اعظمِ آن‌ حاصلِ کارِ ده‌ها مؤلفِ دیگر است.
۳. لغت‌نامه محتوای تمامِ فرهنگ‌های قدیمیِ فارسی را نقل کرده‌است و شما را از مراجعه به آن فرهنگ‌ها بی‌نیاز می‌سازد.
۴. زبان و بیانِ لغت‌نامه غالباً سنگین و ادیبانه است و فهمش برای نسلِ جدید سخت است.
۵. لغت‌نامه با امکاناتِ زمانِ خود و به شیوۀ سنتی تألیف شده و متأسفانه پُر از نایک‌دستی و ناهم‌آهنگی‌های روش‌شناختی است.
۶. لغت‌نامه هرگز ویرایشِ محتوایی و روزآمد نشده و سال‌هاست که هیچ واژۀ جدیدی به آن نیفزوده‌اند. ویرایشِ محتوایی و به روز رسانیِ آن مستلزمِ بودجه و امکاناتِ زیادی است که در توانِ مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا نیست.
۷. لغت‌نامه برای کمک به خواندن و فهمِ متونِ کهنِ فارسی تألیف شده‌است. هرگز انتظار نداشته‌باشید که واژه‌ها و اصطلاحاتِ جدیدِ فارسیِ امروز را در لغت‌نامه بیابید.
۸. هزاران واژه و معنی در لغت‌نامه هست که هرگز در متونِ کهنِ فارسی به کار نرفته‌اند و امروزه هم در فارسی رایج نیستند. بخشِ عمده‌ای از آن‌ها واژه‌های عربیِ قدیمی و مهجورند.
صِرفِ این‌که واژه‌ای یا معنایی در لغت‌نامه آمده دلیل بر رایج بودنش در فارسی نیست. واژۀ قدیمی باید در متون به کار رفته باشد، وگرنه ارزشی ندارد.

#بهروز صفرزاده
شنبه ۱۴۰۰/۱۲/۲۱
#فرهنگ‌نویسی

نکته‌ای دربارۀ لغت‌نامۀ دهخدا
لغت‌نامۀ دهخدا بزرگ‌ترین کتابِ زبانِ فارسی است، اما به دردِ ۹۹٪ مردم نمی‌خورَد. و متأسفانه ۹۹٪ مردم نمی‌دانند که این کتاب به دردشان نمی‌خورَد.
فقط کسی که استادِ مسلمِ زبان و ادبیاتِ فارسی باشد می‌تواند از این کتاب درست استفاده کند. این کتاب برای اکثرِ مراجعه‌کنندگان حتی ممکن است گم‌راه‌کننده باشد.
اگر کسی بتواند یک صفحۀ کامل از آن را درست روخوانی کند و دقیق بفهمد، باید به او دکترای افتخاری داد!
فرهنگِ بزرگِ سخن را باید جای‌گزینِ لغت‌نامۀ دهخدا کرد.

#فرهنگ‌نویسی

جشن‌وارۀ گُردآفرید
یک‌شنبه ۱۴۰۳/۱۲/۵

امیرسالارِ طادی، نوجوانِ دوازده‌ساله، نفرِ اولِ مسابقۀ شاه‌نامه‌خوانی و برندۀ جایزۀ صدمیلیون‌تومانی شد.
‌