مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

‍ مغالطه شماره ۷۱

💠مقدمات ناسازگار💠


در یک استدلال و قیاس معتبر و صحیح همانطور که نیاز به رعایت قوانین استنتاج داریم ، نیازمند وجود مقدمات صحیح نیز هستیم.
اشکالی که در مغالطه مقدمات متناقض وجود دارد اینست که:
مقدمات آن نمی توانند با هم درست باشند.

یعنی اگر استدلال دارای دو مقدمه باشد و یکی از مقدمات درست باشد ، مقدمه دیگر نادرست خواهد بود و برعکس

به عبارت دیگر ما می توانیم مطمئن باشیم که یکی از مقدمات نادرست ست. و مسلما چنین استدلالی نمی‌تواند نتیجه درستی دهد.

مثال:
-همه ی انسانها صلح جو و مهربانند.
- اما این آدم شرورست و به دنبال مردم آزاری می گردد.
- بنابراین اصلا نباید او را انسان به حساب آورد.

جمله‌ی اول (‌موجبه‌ی کلی )ست
جمله‌ی دوم (سالبه‌‌ی جزئی)
و جمله سوم ( نتیجه )
دو جمله‌ی اول در مربع تقابل متضاد هستند.

نکته جالب در این مغالطه اینست که در ظاهر همه قواعد منطقی رعایت می‌شود.
برای افرادی که با علم منطق آشنایی ندارند این مسئله عجیب‌ست که بشنوند با مقدمات متناقض و ناسازگار می توان هر نتیجه‌ای را ثابت کرد.
اگر چه آن نتیجه نسبت به مقدمات کاملا بی ربط باشد ، اگر در مقدمات نوعی ناسازگاری وجود داشته باشد با رعایت قواعد منطقی می توان هر نتیجه عجیبی را استنتاج کرد.
البته باید توجه داشت که رعایت قواعد منطقی به معنای معتبر بودن استدلال نیست زیرا چنان که ذکر شد علاوه بر آن به مقدمات صحیح نیز نیاز داریم .
مغالطه مقدمات ناسازگار مغالطه ایست که می‌تواند در یک قیاس کاملا منطقی ثابت کند که ⭕️ماست سیاه است.⭕️

شخصی هنگام طلوع آفتاب ممکن است چنین استدلال کند:
ما می‌توانیم بگوییم الان روز است و الان روز نیست.
حال می‌توانیم بگوییم: اگر درست باشد که الان روز است همچنین درست است که یا الان روز است یا ماست سیاه است یا .
قبول کردیم که الان یا روز است یا ماست سیاه است اما در مقدمه گفتیم که الان روز نیست.
بنابراین الآن روز نیست.

هیچ جای منطقی در استدلال فوق وجود ندارد ، ولی توجه به تناقضات و ناسازگاری موجود در مقدمه اول باعث می شود که عدم اعتبار استدلال فوق آشکار شود.
زیرا الان روز است و الان روز نیست دو جمله متناقض و غیر قابل قبول هستند که نباید با هم وارد مقدمات یک قیاس شوند و همانطور که مشاهده می شود می توانند هر ادعایی را ثابت کنند.
منطق دانان در کتاب های منطقی بحث مفصلی را درباره تناقض و انواع قضایای متناقض و شرایط برقراری تناقض میان دو قضیه مطرح می‌کنند که از بیان آن در اینجا صرف نظر میکنیم و تنها این نکته را یادآور می شویم که تعریف تناقض تعریف دقیقی است که به وسیله آن می توان انواع قضایای متناقض را به راحتی شناخت.
منطق دانان تناقض را چنین تعریف می کنند:
اختلاف دو قضیه به طوری که اگر یکی از آن دو درست باشد دیگری حتما نادرست خواهد بود.
به عنوان مثال دو قضیه زیر نمونه ای از شکل منطقی دو قضیه متناقض هستند:

هر الف ب است.
بعضی از الف ها ب نیستند.

از این دو قضیه تنها یکی می تواند درست باشد.
مثلا در مثال اول داشتیم که هر انسانی صلج جو و مهربان است.
بعضی از انسانها صلح جو و مهربان نیستند.

بنابراین دو قضیه متناقض نمی توانند هر دو صحیح باشند و استفاده از آن ها در یک استدلال باعث نتیجه گیری نادرست است.

معمولاً استفاده از دو قضیه متناقض در مقدمات استدلال باعث اعتراض مخاطب می‌شود.
اما شخص مغالطه کننده با سهولت بیشتر از دو مقدمه ناسازگار استفاده می‌کنند.
منظور از مقدمات ناسازگار این است که چه بسا دو مقدمه شکل منطقی قضایای متناقض رانداشته باشند اما تعریف تناقض بر آن ها صدق می‌کند و نمی‌توان هر دو قضیه را درست دانست و پذیرفت.

مثال:
او در کارخود کاملا ماهر و کارکشته است.
البته گاهی مانند آماتورها و افراد مبتدی مرتکب اشتباه های بزرگ هم می شود.

شخص گوینده یا نویسنده از مقدمات ناسازگار به گونه ای استفاده می کند که مخاطب هر دو را بپذیرد و با تسامح آنها را درست بپندارد.. اما چنان که ذکر شد وارد کردن چنین مقدماتی مسلما موجب ارتکاب مغالطه خواهد شد.
یکی از علائم مغالطه اینست که نتیجه استدلال ممکن است کاملاً به نقیض آن تبدیل شود.
مثلا درمثال اخیر از مقدمات مذکور می‌توان نتیجه‌گیری کردکه
او شایستگی سرپرستی یک گروه را دارد.
همچنین می توان نتیجه گرفت که
او باید هنوز در کنار افراد مبتدی کار کند.

منبع:
مغالطات دکتر خندان
تلخیص و تصرف توسط ادمین


#مقدمات_ناسازگار
#تناقض_گویی
#مغالطه

@moghaletat2 | آرشیو مغالطات
@mghlte | عصر روشنگری
@persian_organon | ایران‌چراغانی‌دانش
@Tnaghad | شیادان بی‌شرم

🔰مطالب مربوط :
قضیه :
https://www.group-telegram.com/persian_organon/12
احکام قضایا ( مربع تقابل :
https://www.group-telegram.com/persian_organon/15

Telegram

ایوان چراغانی دانش ( معرفت شناسی ، منطق کاربردی ، تفکر نقادانه ، تکامل)

منطق

درس ۷

💠قضیه💠

زندگی روزمره انواع جملات به کار گرفته می شوند ، مانند جملاتی که تمایلات ، احساسات ، دستورات و خواسته ها ومواردی از این دست را مطرح می کنند ، باین جملات ، جملات انشایی گفته می شود.

می‌دانیم که تنها جملات #خبری اند که قابلیت #صادق یا…

www.group-telegram.com/jp/mghlte.com/23981

65 viewsedited  Feb 24 at 19:56

‍ مغالطه شماره ۷۱

💠مقدمات ناسازگار💠


در یک استدلال و قیاس معتبر و صحیح همانطور که نیاز به رعایت قوانین استنتاج داریم ، نیازمند وجود مقدمات صحیح نیز هستیم.
اشکالی که در مغالطه مقدمات متناقض وجود دارد اینست که:
مقدمات آن نمی توانند با هم درست باشند.

یعنی اگر استدلال دارای دو مقدمه باشد و یکی از مقدمات درست باشد ، مقدمه دیگر نادرست خواهد بود و برعکس

به عبارت دیگر ما می توانیم مطمئن باشیم که یکی از مقدمات نادرست ست. و مسلما چنین استدلالی نمی‌تواند نتیجه درستی دهد.

مثال:
-همه ی انسانها صلح جو و مهربانند.
- اما این آدم شرورست و به دنبال مردم آزاری می گردد.
- بنابراین اصلا نباید او را انسان به حساب آورد.

جمله‌ی اول (‌موجبه‌ی کلی )ست
جمله‌ی دوم (سالبه‌‌ی جزئی)
و جمله سوم ( نتیجه )
دو جمله‌ی اول در مربع تقابل متضاد هستند.

نکته جالب در این مغالطه اینست که در ظاهر همه قواعد منطقی رعایت می‌شود.
برای افرادی که با علم منطق آشنایی ندارند این مسئله عجیب‌ست که بشنوند با مقدمات متناقض و ناسازگار می توان هر نتیجه‌ای را ثابت کرد.
اگر چه آن نتیجه نسبت به مقدمات کاملا بی ربط باشد ، اگر در مقدمات نوعی ناسازگاری وجود داشته باشد با رعایت قواعد منطقی می توان هر نتیجه عجیبی را استنتاج کرد.
البته باید توجه داشت که رعایت قواعد منطقی به معنای معتبر بودن استدلال نیست زیرا چنان که ذکر شد علاوه بر آن به مقدمات صحیح نیز نیاز داریم .
مغالطه مقدمات ناسازگار مغالطه ایست که می‌تواند در یک قیاس کاملا منطقی ثابت کند که ⭕️ماست سیاه است.⭕️

شخصی هنگام طلوع آفتاب ممکن است چنین استدلال کند:
ما می‌توانیم بگوییم الان روز است و الان روز نیست.
حال می‌توانیم بگوییم: اگر درست باشد که الان روز است همچنین درست است که یا الان روز است یا ماست سیاه است یا .
قبول کردیم که الان یا روز است یا ماست سیاه است اما در مقدمه گفتیم که الان روز نیست.
بنابراین الآن روز نیست.

هیچ جای منطقی در استدلال فوق وجود ندارد ، ولی توجه به تناقضات و ناسازگاری موجود در مقدمه اول باعث می شود که عدم اعتبار استدلال فوق آشکار شود.
زیرا الان روز است و الان روز نیست دو جمله متناقض و غیر قابل قبول هستند که نباید با هم وارد مقدمات یک قیاس شوند و همانطور که مشاهده می شود می توانند هر ادعایی را ثابت کنند.
منطق دانان در کتاب های منطقی بحث مفصلی را درباره تناقض و انواع قضایای متناقض و شرایط برقراری تناقض میان دو قضیه مطرح می‌کنند که از بیان آن در اینجا صرف نظر میکنیم و تنها این نکته را یادآور می شویم که تعریف تناقض تعریف دقیقی است که به وسیله آن می توان انواع قضایای متناقض را به راحتی شناخت.
منطق دانان تناقض را چنین تعریف می کنند:
اختلاف دو قضیه به طوری که اگر یکی از آن دو درست باشد دیگری حتما نادرست خواهد بود.
به عنوان مثال دو قضیه زیر نمونه ای از شکل منطقی دو قضیه متناقض هستند:

هر الف ب است.
بعضی از الف ها ب نیستند.

از این دو قضیه تنها یکی می تواند درست باشد.
مثلا در مثال اول داشتیم که هر انسانی صلج جو و مهربان است.
بعضی از انسانها صلح جو و مهربان نیستند.

بنابراین دو قضیه متناقض نمی توانند هر دو صحیح باشند و استفاده از آن ها در یک استدلال باعث نتیجه گیری نادرست است.

معمولاً استفاده از دو قضیه متناقض در مقدمات استدلال باعث اعتراض مخاطب می‌شود.
اما شخص مغالطه کننده با سهولت بیشتر از دو مقدمه ناسازگار استفاده می‌کنند.
منظور از مقدمات ناسازگار این است که چه بسا دو مقدمه شکل منطقی قضایای متناقض رانداشته باشند اما تعریف تناقض بر آن ها صدق می‌کند و نمی‌توان هر دو قضیه را درست دانست و پذیرفت.

مثال:
او در کارخود کاملا ماهر و کارکشته است.
البته گاهی مانند آماتورها و افراد مبتدی مرتکب اشتباه های بزرگ هم می شود.

شخص گوینده یا نویسنده از مقدمات ناسازگار به گونه ای استفاده می کند که مخاطب هر دو را بپذیرد و با تسامح آنها را درست بپندارد.. اما چنان که ذکر شد وارد کردن چنین مقدماتی مسلما موجب ارتکاب مغالطه خواهد شد.
یکی از علائم مغالطه اینست که نتیجه استدلال ممکن است کاملاً به نقیض آن تبدیل شود.
مثلا درمثال اخیر از مقدمات مذکور می‌توان نتیجه‌گیری کردکه
او شایستگی سرپرستی یک گروه را دارد.
همچنین می توان نتیجه گرفت که
او باید هنوز در کنار افراد مبتدی کار کند.

منبع:
مغالطات دکتر خندان
تلخیص و تصرف توسط ادمین


#مقدمات_ناسازگار
#تناقض_گویی
#مغالطه

@moghaletat2 | آرشیو مغالطات
@mghlte | عصر روشنگری
@persian_organon | ایران‌چراغانی‌دانش
@Tnaghad | شیادان بی‌شرم

🔰مطالب مربوط :
قضیه :
https://www.group-telegram.com/persian_organon/12
احکام قضایا ( مربع تقابل :
https://www.group-telegram.com/persian_organon/15

BY مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری