Якутский язык — не просто средство общения, а культурный код, который передается из поколения в поколение. И пока кто-то говорит, что в эпоху цифровых технологий национальные языки уходят в прошлое, НВК «Саха» доказывает обратное. Мы не только сохраняем якутский и языки народов Севера, но и интегрируем их в современные медиаформаты — от мультфильмов до сериалов, от детских каналов до интернет-платформ.
На круглом столе «Роль СМИ в сохранении и развитии родных языков во время цифровой трансформации медиа» я отметил, что с первого дня работы наша медиакомпания ставила перед собой четкую цель: не просто вещать на родных языках, а делать это так, чтобы люди сами хотели их слушать и смотреть.
Мы создаем контент, который интересен. Это не только новостные и документальные программы, но и художественные проекты, молодежные ток-шоу, мультфильмы, сериалы. И все это — на родных языках.
Если дети смотрят мультфильмы на якутском, значит, они не просто знают язык, а начинают думать на нем. В 2023 году по заказу НВК «Саха» анимационная студия «Тундра» выпустила мультфильм «Муҥха» — он уже получил награды на кинофестивалях. Вышел и фильм «Ытык чороон», посвященный культуре народа саха.
А с 1 июня 2024 года запустился детский телеканал «ТООКУ» — контент для зрителей от 0 до 10 лет. Причем это не просто адаптированные проекты, а оригинальные мультсериалы на языках коренных народов Севера.
Отдельная история — детский интернет-канал «Чохоон». Это 69 плейлистов с мультфильмами, развивающими программами и играми. Учитывая, что современные дети в первую очередь потребляют контент онлайн, такие проекты становятся настоящими проводниками в мир родного языка.
Когда мы говорим про сохранение языка, важно понимать: язык должен быть частью повседневной жизни. Именно поэтому НВК «Саха» делает упор на производство сериалов. До четырех проектов в год, а доля зрителей в некоторых районах достигает 85%!
В период с 2022 по 2024 год было выпущено 45 социальных роликов, в том числе пять на языках малочисленных народов. А уже в 2025 году планируется выпуск анимационных сериалов на эвенском, долганском и якутском языках.
Чем больше людей видят качественный контент на родном языке, тем выше шанс, что язык останется живым. Это не просто слова, это реальная работа, и мы будем продолжать ее. Государственная программа «Сохранение и развитие государственных и официальных языков в Якутии» дает возможность привлечь к работе над контентом детские студии, дошкольные коллективы, независимых производителей. И это правильный путь: язык живет, когда он нужен. А НВК «Саха» делает так, чтобы он действительно был нужен.
На круглом столе «Роль СМИ в сохранении и развитии родных языков во время цифровой трансформации медиа» я отметил, что с первого дня работы наша медиакомпания ставила перед собой четкую цель: не просто вещать на родных языках, а делать это так, чтобы люди сами хотели их слушать и смотреть.
Мы создаем контент, который интересен. Это не только новостные и документальные программы, но и художественные проекты, молодежные ток-шоу, мультфильмы, сериалы. И все это — на родных языках.
Если дети смотрят мультфильмы на якутском, значит, они не просто знают язык, а начинают думать на нем. В 2023 году по заказу НВК «Саха» анимационная студия «Тундра» выпустила мультфильм «Муҥха» — он уже получил награды на кинофестивалях. Вышел и фильм «Ытык чороон», посвященный культуре народа саха.
А с 1 июня 2024 года запустился детский телеканал «ТООКУ» — контент для зрителей от 0 до 10 лет. Причем это не просто адаптированные проекты, а оригинальные мультсериалы на языках коренных народов Севера.
Отдельная история — детский интернет-канал «Чохоон». Это 69 плейлистов с мультфильмами, развивающими программами и играми. Учитывая, что современные дети в первую очередь потребляют контент онлайн, такие проекты становятся настоящими проводниками в мир родного языка.
Когда мы говорим про сохранение языка, важно понимать: язык должен быть частью повседневной жизни. Именно поэтому НВК «Саха» делает упор на производство сериалов. До четырех проектов в год, а доля зрителей в некоторых районах достигает 85%!
В период с 2022 по 2024 год было выпущено 45 социальных роликов, в том числе пять на языках малочисленных народов. А уже в 2025 году планируется выпуск анимационных сериалов на эвенском, долганском и якутском языках.
Чем больше людей видят качественный контент на родном языке, тем выше шанс, что язык останется живым. Это не просто слова, это реальная работа, и мы будем продолжать ее. Государственная программа «Сохранение и развитие государственных и официальных языков в Якутии» дает возможность привлечь к работе над контентом детские студии, дошкольные коллективы, независимых производителей. И это правильный путь: язык живет, когда он нужен. А НВК «Саха» делает так, чтобы он действительно был нужен.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин сыана бэлиитикэтигэр Судаарыстыбаннай кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Николай Владимирович Бочков салайааччылаах Бырабыытылыстыба бөлөҕүн кытта бүгүн Мэҥэ Хаҥалас улууһун Хара (Петровка) нэһилиэгэр ааспыт 2024 сыл түмүгүнэн оччуоттуур мунньаҕар сылдьан, дьон-сэргэ санаатын иһиттим, суруннум.
Кулууп иһэ тобус толору киһи, олохтоохтор араас эйгэҕэ ыйытыыларын-санааларын эттилэр.
Дьон үгүс долгуйар боппуруоһугар хоруйдары ылан, санааларын этэн тарҕастылар. Сүрүн боппуруостара диэн саҥа, Уһук Илиҥҥи гектарынан киирбит, дьон түөлбэлээн олорор сирдэригэр гааһы киллэрии, толору хааччыллыы киирэн нэһилиэнньэ убаҕас кирдээх уутун харайыыта, иһэр уунан хааччыллыы, оттукка, бензиҥҥэ сыана үрдүүрүн хонтуруоллааһын, саҥа кулууп тутуллуута, аҕам саастаах дьоҥҥо көмө араас көрүҥүн сөптөөхтүк тиэрдэр суоллары толкуйдааһын, холобур чааһынай дьиэҕэ олорооччуларга өрөмүөҥҥэ, эмтэниигэ, сынньалаҥҥа көмө араас көрүҥүн көрүү. Өрүһү туоруурга сыллата сытыытык турар кэккэ боппуруостарга дьон Бырабыыталыстыба болҕомтотун уурарыгар туһаайда. «Абалаах» санаторий инники кэскилэ - бу улуус бары олохтоохторун долгутар боппуруос бүгүн эмиэ элбэхтик этилиннэ.
Олохтоохтор Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыытылыстыбатын үлэтин үрдүктүк сыаналыылларын, биһирииллэрин биллэрдилэр. Атах тэпсэн олорон аһаҕастык кэпсэтии, санаа атастаһыыта хас биирдии салайааччыга инники үлэтин торумнууругар төһүү буолара саарбаҕа суох, онон олус туһалаах көрсүһүү буолла диэн сыаналыыбын. Салгыы Алдаҥҥа айаннаатым.
Кулууп иһэ тобус толору киһи, олохтоохтор араас эйгэҕэ ыйытыыларын-санааларын эттилэр.
Дьон үгүс долгуйар боппуруоһугар хоруйдары ылан, санааларын этэн тарҕастылар. Сүрүн боппуруостара диэн саҥа, Уһук Илиҥҥи гектарынан киирбит, дьон түөлбэлээн олорор сирдэригэр гааһы киллэрии, толору хааччыллыы киирэн нэһилиэнньэ убаҕас кирдээх уутун харайыыта, иһэр уунан хааччыллыы, оттукка, бензиҥҥэ сыана үрдүүрүн хонтуруоллааһын, саҥа кулууп тутуллуута, аҕам саастаах дьоҥҥо көмө араас көрүҥүн сөптөөхтүк тиэрдэр суоллары толкуйдааһын, холобур чааһынай дьиэҕэ олорооччуларга өрөмүөҥҥэ, эмтэниигэ, сынньалаҥҥа көмө араас көрүҥүн көрүү. Өрүһү туоруурга сыллата сытыытык турар кэккэ боппуруостарга дьон Бырабыыталыстыба болҕомтотун уурарыгар туһаайда. «Абалаах» санаторий инники кэскилэ - бу улуус бары олохтоохторун долгутар боппуруос бүгүн эмиэ элбэхтик этилиннэ.
Олохтоохтор Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыытылыстыбатын үлэтин үрдүктүк сыаналыылларын, биһирииллэрин биллэрдилэр. Атах тэпсэн олорон аһаҕастык кэпсэтии, санаа атастаһыыта хас биирдии салайааччыга инники үлэтин торумнууругар төһүү буолара саарбаҕа суох, онон олус туһалаах көрсүһүү буолла диэн сыаналыыбын. Салгыы Алдаҥҥа айаннаатым.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнэ – саха суругун-бичигин төрүттээччи, уһулуччулаах учуонай, сырдатааччы, тыл үөрэхтээҕэ Семен Андреевич Новгородов күн сирин көрбүт күнүгэр биһиги төрөөбүт тылбытыгар сүгүрүйэбит, ийэ тылбыт улуутун туойабыт, кэрэтин кэрэхсиибит, төрүт дьоммутунан киэн туттабыт.
Төрөөбүт тыллаах киһи өйө-санаата тобуллар, майгыта-сигилитэ ситэр, истиҥ-иһирэх иэйииитэ уһуктар, кута-сүрэ бөҕөргүүр. Хайа баҕарар омук төрөөбүт тылын, үйэттэн үйэҕэ, көлүөнэттэн көлүөнэҕэ бэриллэр күндү баайын харыстыыр, таптыыр.
«Саха» НКИХ төрөөбүт тылбыт кэскиллээх буоларыгар, инники сайдарыгар улахан болҕомтону уурар. Биһиги норуоппут духуобунай култууратын, историятын, төрөөбүт тылын уонна литературатын харыстыыр туһуттан үлэни ыытар соруктаахпыт. Онон биһиги хампаанньабыт биир сүрүн соругунан саха тылын харыстааһын буолар.
Сахалыы сайаҕастык саҥарар, иэйиибитин истиҥник этинэр төрөөбүт тылбыт үйэлэргэ сүппэккэ үүнэ-сайда турдун! Күндү Саха сирин олохтоохторо, эһигини барыгытын Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүнэн эҕэрдэлиибин!
Төрөөбүт тыллаах киһи өйө-санаата тобуллар, майгыта-сигилитэ ситэр, истиҥ-иһирэх иэйииитэ уһуктар, кута-сүрэ бөҕөргүүр. Хайа баҕарар омук төрөөбүт тылын, үйэттэн үйэҕэ, көлүөнэттэн көлүөнэҕэ бэриллэр күндү баайын харыстыыр, таптыыр.
«Саха» НКИХ төрөөбүт тылбыт кэскиллээх буоларыгар, инники сайдарыгар улахан болҕомтону уурар. Биһиги норуоппут духуобунай култууратын, историятын, төрөөбүт тылын уонна литературатын харыстыыр туһуттан үлэни ыытар соруктаахпыт. Онон биһиги хампаанньабыт биир сүрүн соругунан саха тылын харыстааһын буолар.
Сахалыы сайаҕастык саҥарар, иэйиибитин истиҥник этинэр төрөөбүт тылбыт үйэлэргэ сүппэккэ үүнэ-сайда турдун! Күндү Саха сирин олохтоохторо, эһигини барыгытын Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүнэн эҕэрдэлиибин!
Алдан өрүс киртийиитин Угоян, Хатыстыыр олохтоохторо Бырабыыталыстыба отчуотугар көтөхтүлэр.
Угоян нэһилиэгэр СӨ бырамыысыланнаска уонна геологияҕа миниистирэ Максим Терещенко уонна СӨ Үлэҕэ уонна социальнай сайдыыга миниистирэ Елена Волкова кыттыылаах Бырабыыталыстыба отчуота түмүктэннэ.
Олохтоохтор Алдан эбэ уута киртийэн иһэрин, кыһалҕаны чопчулаан эттилэр. Алданнааҕы экология кэмитиэтэ ааспыт сылга 55-тэ кэрийэн, көрөн бэрэбиэркэлээһини ыыппыт. Бу түмүгэр 10 бэрэбиэркэ борокуратуура сөбүлэҥин ааспытын иһитиннэрдэ. Алдан өрүскэ үлэлиир икки тэрилтэҕэ холуобунай дьыала тэриллибит. Бу түмүгэр оройуоҥҥа 42 мөлүйүөн солкуобайы төлөөннөр, бүддьүөккэ киириэхтээҕин СӨ бырамыысыланнаска уонна геологияҕа миниистирэ Максим Терещенко иһитиннэрдэ. Иһэр ууну хааччыйарга ыраас уулаах үрүйэни булан, скважина оҥордоххо абыраныахпыт этэ диэн Угояннар санааларын үллэһиннилэр.
Маны тэҥэ интернет суох буолан тэрилтэлэр, чуолаан оскуола, оройуон күчүмэҕэйдэри көрсөрүн ыйдылар. Былырыын эмиэ бу боппуруоһу отчуот кэмигэр көтөхпүттэрэ. Билиҥҥи туругунан хамсааһын суох. Ол эрээри ыраах сытар нэһилиэктэри интернет ситиминэн хааччыйыыга туһуламмыт федеральнай бырагыраамаҕа кыттан быһаарыахха сөп. Онон, бу хайысхаҕа быйыл салгыы хайаан да үлэлиэхтээхпит.
Өссө биир тыын боппуруос - хочуолунай тутуута. Былырыын маны СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлэ Кирилл Бычковтуун кэпсэтэн турабын. Кини өйөбүлүнэн кыһыҥҥы өрүс суола баар кэмигэр хочуол уонна сайын Томмотунан уу суолунан тутуу матырыйаала тиийиэхтээх. Улуус дьаһалтата ыкса ылыстаҕына кэлэр кыһыны Угояннар саҥа хочуолунайдаах көрсүөхтэрэ. Алдан оройуонун биир уустук суоллаах-иистээх, сайдам-сайаҕас дьонноох Угоян нэһилиэгэ туруорсар. Бу уонна да атын хайысхаларынан салгыы үлэлиэхпит.
Угоян нэһилиэгэр СӨ бырамыысыланнаска уонна геологияҕа миниистирэ Максим Терещенко уонна СӨ Үлэҕэ уонна социальнай сайдыыга миниистирэ Елена Волкова кыттыылаах Бырабыыталыстыба отчуота түмүктэннэ.
Олохтоохтор Алдан эбэ уута киртийэн иһэрин, кыһалҕаны чопчулаан эттилэр. Алданнааҕы экология кэмитиэтэ ааспыт сылга 55-тэ кэрийэн, көрөн бэрэбиэркэлээһини ыыппыт. Бу түмүгэр 10 бэрэбиэркэ борокуратуура сөбүлэҥин ааспытын иһитиннэрдэ. Алдан өрүскэ үлэлиир икки тэрилтэҕэ холуобунай дьыала тэриллибит. Бу түмүгэр оройуоҥҥа 42 мөлүйүөн солкуобайы төлөөннөр, бүддьүөккэ киириэхтээҕин СӨ бырамыысыланнаска уонна геологияҕа миниистирэ Максим Терещенко иһитиннэрдэ. Иһэр ууну хааччыйарга ыраас уулаах үрүйэни булан, скважина оҥордоххо абыраныахпыт этэ диэн Угояннар санааларын үллэһиннилэр.
Маны тэҥэ интернет суох буолан тэрилтэлэр, чуолаан оскуола, оройуон күчүмэҕэйдэри көрсөрүн ыйдылар. Былырыын эмиэ бу боппуруоһу отчуот кэмигэр көтөхпүттэрэ. Билиҥҥи туругунан хамсааһын суох. Ол эрээри ыраах сытар нэһилиэктэри интернет ситиминэн хааччыйыыга туһуламмыт федеральнай бырагыраамаҕа кыттан быһаарыахха сөп. Онон, бу хайысхаҕа быйыл салгыы хайаан да үлэлиэхтээхпит.
Өссө биир тыын боппуруос - хочуолунай тутуута. Былырыын маны СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлэ Кирилл Бычковтуун кэпсэтэн турабын. Кини өйөбүлүнэн кыһыҥҥы өрүс суола баар кэмигэр хочуол уонна сайын Томмотунан уу суолунан тутуу матырыйаала тиийиэхтээх. Улуус дьаһалтата ыкса ылыстаҕына кэлэр кыһыны Угояннар саҥа хочуолунайдаах көрсүөхтэрэ. Алдан оройуонун биир уустук суоллаах-иистээх, сайдам-сайаҕас дьонноох Угоян нэһилиэгэ туруорсар. Бу уонна да атын хайысхаларынан салгыы үлэлиэхпит.
Решение проблем коммунальной сферы, ремонт дорог, газификация, участие в программе переселения из аварийного жилья — основные вопросы, которые поднимали жители поселка Лебединый Алданского района во время выездного отчета правительства перед делегацией во главе с премьером Кириллом Бычковым.
О наболевших проблемах лебединцев знаю не понаслышке — эти же вопросы звучат на каждой встрече с населением. Решение их идет не так быстро, как хотелось бы, но прогресс есть. В поселке отремонтирована центральная улица, построены новые многоквартирные дома, активно ведется переселение граждан из аварийного жилья, начаты работы по газификации.
Сейчас необходимо активизировать работу муниципалитета по участию в новых федеральных программах, в том числе в следующем этапе программы переселения, а также в реализации концессионного соглашения в сфере жилищно-коммунального хозяйства.
В это воскресенье, 16 февраля, состоятся досрочные выборы главы городского поселения «Поселок Ленинский», в которое входит и поселок Лебединый. В выборах участвуют пять кандидатов. От того, кого выберут избиратели, его активности и взаимодействия со всеми уровнями власти, включая законодательную, будет зависеть решение вопросов, волнующих жителей. Готов работать с избранным главой муниципалитета и оказывать активную поддержку лебединцам.
О наболевших проблемах лебединцев знаю не понаслышке — эти же вопросы звучат на каждой встрече с населением. Решение их идет не так быстро, как хотелось бы, но прогресс есть. В поселке отремонтирована центральная улица, построены новые многоквартирные дома, активно ведется переселение граждан из аварийного жилья, начаты работы по газификации.
Сейчас необходимо активизировать работу муниципалитета по участию в новых федеральных программах, в том числе в следующем этапе программы переселения, а также в реализации концессионного соглашения в сфере жилищно-коммунального хозяйства.
В это воскресенье, 16 февраля, состоятся досрочные выборы главы городского поселения «Поселок Ленинский», в которое входит и поселок Лебединый. В выборах участвуют пять кандидатов. От того, кого выберут избиратели, его активности и взаимодействия со всеми уровнями власти, включая законодательную, будет зависеть решение вопросов, волнующих жителей. Готов работать с избранным главой муниципалитета и оказывать активную поддержку лебединцам.
Хатыстыырга отчуоту СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлэ Кирилл Евгеньевич Бычков салайан ыытта. Олохтоохтор буоларын курдук сүрүн кыһалҕаларын күүскэ туруорустулар. Ол курдук, Алдан эбэ киртийэн быйыл хойукка диэри муус ылбатахтарын, аһаан олорор өрүстэрэ сылтан сыл киртийэн балаһыанньа уустугурбутун этиннилэр. Хаста да бэйэлэрэ улуус экологиятыгар тыллаабыттар. Инникитин уопсастыбаннай иниспиэктэр быһыытынан хамыыһыйаҕа киирэн, салгыы үлэлэһэр кыах баар. Оройуоҥҥа 230 көмүс хостуур тэрилтэ лицензия ылан үлэлиир. Онон, Алдан өрүс уонна кини үрэхтэрин харыстааһыҥҥа үлэ күүһүрүөхтээх. «АЛРОСА» хампаанньа Бүлүү бөлөх оройуоннарыгар көмө буоларын, дивиденд киллэрэрин Хатыстыырдар холобурдаатылар. Миэстэтигэр үлэлиир улахан хампаанньалары кытары үлэлэһиэххэ диэн этии киллэрбиттэрин оруннааҕынан ааҕабын.
Маны тэҥэ былырыын алдьаммыт муоста тутуутун боппуруоһун көтөхтүлэр. 69 погоннай миэтирэ иэннээх муоста 250 мөлүйүөн солкуобайдаах тутуллуоҕа диэн улуус дьаһалтата мэктиэлээтэ. Быйыл саас үлэ саҕаланнаҕына Хатыстыырдыыр суол муостата 2027 сылга үлэҕэ киириэхтээх.
2027 сылга өссө нэһилиэккэ айылҕа гааһа киириэхтээх. Маныаха диэри бары докумуон үлэтэ түмүктэниэхтээх. Билигин дьиэлэр маһынан оттуллаллар, чугас эргин баар маһы кэрдэн бүтэрэн эрэбит диэн дьон санаатын үллэһиннэ. Рекультивацияҕа үлэлэһэргэ ыҥырдылар. Якокикка маһы олордор питомник сылга 1200 көһөрүллэр маһы үүннэриэхтээх. Мантан Хатыстыыр кэрдиллибит тыатыгар тиийэрин туһугар үлэ барыахтаах.
Олохтоохтор бөрө булдугар харчыны тыырыы, интернет хаачыстыбатын тупсарыы, анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтарыгар көмө туһунан санааларын эттилэр. Нэһилиэнньэ быһаарсар боппуруостарын барытын бэлиэтэнним, хас биирдии боппуруһу Бырабыыталыстыбаны кытары бииргэ үлэлэһэн ситиһиэхтээхпит.
Маны тэҥэ былырыын алдьаммыт муоста тутуутун боппуруоһун көтөхтүлэр. 69 погоннай миэтирэ иэннээх муоста 250 мөлүйүөн солкуобайдаах тутуллуоҕа диэн улуус дьаһалтата мэктиэлээтэ. Быйыл саас үлэ саҕаланнаҕына Хатыстыырдыыр суол муостата 2027 сылга үлэҕэ киириэхтээх.
2027 сылга өссө нэһилиэккэ айылҕа гааһа киириэхтээх. Маныаха диэри бары докумуон үлэтэ түмүктэниэхтээх. Билигин дьиэлэр маһынан оттуллаллар, чугас эргин баар маһы кэрдэн бүтэрэн эрэбит диэн дьон санаатын үллэһиннэ. Рекультивацияҕа үлэлэһэргэ ыҥырдылар. Якокикка маһы олордор питомник сылга 1200 көһөрүллэр маһы үүннэриэхтээх. Мантан Хатыстыыр кэрдиллибит тыатыгар тиийэрин туһугар үлэ барыахтаах.
Олохтоохтор бөрө булдугар харчыны тыырыы, интернет хаачыстыбатын тупсарыы, анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтарыгар көмө туһунан санааларын эттилэр. Нэһилиэнньэ быһаарсар боппуруостарын барытын бэлиэтэнним, хас биирдии боппуруһу Бырабыыталыстыбаны кытары бииргэ үлэлэһэн ситиһиэхтээхпит.