مغالطات ( سفسطه )

مغالطه شماره ۵۵

💠نیت خوانی💠

اساس این مغالطه این‌ست که کسی برای نقد یک عقیده و رای به جای اینکه به محتوا و استدلال های پشتیبانی کننده از آن بپردازد ، به انگیزه‌هایی که پشت بیان آن سخن قرار دارد می پردازد./ منطق کاربردی ، دکترخندان

نیات افراد ، اموری ذهنی و شخصی هستند. اطلاع دقیق از نیت افراد ، دشوارست ، ولی حتی در صورت تشخیص صحیح نیت گوینده هم ، نمی‌توان آن را مبنای قضاوت اصل سخن قرار داد.

مثال:
احمد:
ما سالانه میلیاردها دلار هزینه صرف نهادهای دینی و حوزه های علمیه می کنیم. اما این نهادها به خاطر موازی کاری، نداشتن برنامه های دقیق، و عدم تشخیص نیازهای جامعه نتوانسته اند موفق عمل کنند. به نظر می رسد ما بایستی در ساختار نهادهای دینی و حوزه های علمیه و یا بودجه های اختصاصی بازنگری کنیم.

علی :
نیت شما، از بیان این حرف ها تضعیف نهادهای دینی و نهایتا تضعیف باورهای دینی مردم است. شما می خواهید با اصلاح نهادهای دینی، سکولاریزم و الحاد را در جامعه ترویج دهید.

مثال:
به هیچ وجه پیشنهاد آنان را نخواهم پذیرفت زیرا می دانم متاثر از جناح تندرو هستند.

این مغالطه ، شبیه مغالطه تشنیع مخاطب است ، با این تفاوت که در این مغالطه به هدف گوینده پرداخته میشود ولی در مغالطه تشنیع به شخصیت مخاطب حمله میشود.

نام دقیق این مغالطه #خلط_انگیزه_وانگیخته ست و جهت کوتاهی و روانی کلام نام نیت خوانی را انتخاب کرده ایم . انگیخته یعنی سخن .
با توجه به این نام ، میتوان نتیجه گرفت که در سه حالت اشاره به نیت گوینده ، مغالطه نیست.
چرا که اصل سخن با انگیزه‌ی احتمالی گفتن‌ش ، خلط نمی‌شود و نیت خوانی جایگزین استدلال نمی‌شود و انگیزه‌ی گوینده ، ملاک ارزشگذاری و‌ جایگزین استدلال نظرش قرار نگرفته :
۱- یک حالت آن ست که نیت شخص بصورت جداگانه بررسی می‌شود ، مثلا گاهی شخصیت های فلسفی تاریخ را از نظر روانشناسی مورد تحلیل قرار می‌دهند و کاری به ارزش علمی و منطقی سخنان وی ندارند.
۲- وقتی نیت ها از خود استدلال جدا گانه بررسی می‌شوند .
مثلا : احادیث مربوط به طب مدعی اسلامی بسیار ضعیف‌ند ، نتیجه ای این طب هم که از وضع صدسال پیش مردم مشخص‌ست که غرق طاعون و وبا و حصبه بودند و هیچک از علمای بزرگ یا کوچک ادعا نمی‌کرد با ملیله و شکر سرخ میشود بیماریهای عفونی را از بین برد .( لابد همه غافل بوده اند) ، بنابراین نیت چنین تبلیغاتی یا احمقانه و ناشیانه ست و یا کاسبکارانه و شیادانه

۳-هم‌چنین وقتی نیت خوانی بصورت پرسش مطرح میشود .
مثال : شما میگویید دموکراسی لیبرال را قبول ندارید .از آنجا که بجز دموکراسی عرفی که همان دموکراسی لیبرال ست ، هرحکومتی دیده ایم به نوعی انحصار و استبداد منجر شده ، برای شفاف شدن زمینه‌ی گفتگو می‌پرسم ، آیا اصولا به حق تعیین شرنوشت برای مردم - ولو مخالف امیال شما باشد - معتقدید ؟ یا این سخنان را بهانه میکنید تا از نوعی تک صدایی دفاع کنید؟!

پرسش هایی این‌چنینی می‌تواند :
-زمینه ی گفتگو را مشخص کند.
-سوء تفاهم را کاهش داد .
- راه سوء استفاده‌ی اشخاصی را که با نیات پنهان ، سخنان نیکو می‌گویند را تا حدودی می‌بندد.

با وجود این توضیحات ، بهترست در مناظرات حتی - اگر بصورت جداگانه استدلال کاملی رد سخنان کسی ارائه دادیم - از پرداختن به نیت شخص خودداری کنیم.

#فرهاد_طحانی

@moghaletat2 | آرشیو مغالطات
@mghlte | عصر روشنگری
@persian_organon | منطق کاربردی



توضیح شنیداری
مثالی از این مغالطه
مثال زنده

مغالطات مربوط :
مغالطه تشنیع مخاطب
مغالطه منشاء
مغالطه مسموم کردن چاه

Telegram

مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

#انگیزه_وانگیخته

از دسته مغالطات
#مقام_نقد

توضیح متنی

#کتاب_صوتی
مغالطات
اثر علی اصغر خندان

https://www.group-telegram.com/mghlte

www.group-telegram.com/kr/moghaletat2.com/95

1.7K viewsedited  Mar 8, 2020 at 15:15

مغالطه شماره ۵۵

💠نیت خوانی💠

اساس این مغالطه این‌ست که کسی برای نقد یک عقیده و رای به جای اینکه به محتوا و استدلال های پشتیبانی کننده از آن بپردازد ، به انگیزه‌هایی که پشت بیان آن سخن قرار دارد می پردازد./ منطق کاربردی ، دکترخندان

نیات افراد ، اموری ذهنی و شخصی هستند. اطلاع دقیق از نیت افراد ، دشوارست ، ولی حتی در صورت تشخیص صحیح نیت گوینده هم ، نمی‌توان آن را مبنای قضاوت اصل سخن قرار داد.

مثال:
احمد:
ما سالانه میلیاردها دلار هزینه صرف نهادهای دینی و حوزه های علمیه می کنیم. اما این نهادها به خاطر موازی کاری، نداشتن برنامه های دقیق، و عدم تشخیص نیازهای جامعه نتوانسته اند موفق عمل کنند. به نظر می رسد ما بایستی در ساختار نهادهای دینی و حوزه های علمیه و یا بودجه های اختصاصی بازنگری کنیم.

علی :
نیت شما، از بیان این حرف ها تضعیف نهادهای دینی و نهایتا تضعیف باورهای دینی مردم است. شما می خواهید با اصلاح نهادهای دینی، سکولاریزم و الحاد را در جامعه ترویج دهید.

مثال:
به هیچ وجه پیشنهاد آنان را نخواهم پذیرفت زیرا می دانم متاثر از جناح تندرو هستند.

این مغالطه ، شبیه مغالطه تشنیع مخاطب است ، با این تفاوت که در این مغالطه به هدف گوینده پرداخته میشود ولی در مغالطه تشنیع به شخصیت مخاطب حمله میشود.

نام دقیق این مغالطه #خلط_انگیزه_وانگیخته ست و جهت کوتاهی و روانی کلام نام نیت خوانی را انتخاب کرده ایم . انگیخته یعنی سخن .
با توجه به این نام ، میتوان نتیجه گرفت که در سه حالت اشاره به نیت گوینده ، مغالطه نیست.
چرا که اصل سخن با انگیزه‌ی احتمالی گفتن‌ش ، خلط نمی‌شود و نیت خوانی جایگزین استدلال نمی‌شود و انگیزه‌ی گوینده ، ملاک ارزشگذاری و‌ جایگزین استدلال نظرش قرار نگرفته :
۱- یک حالت آن ست که نیت شخص بصورت جداگانه بررسی می‌شود ، مثلا گاهی شخصیت های فلسفی تاریخ را از نظر روانشناسی مورد تحلیل قرار می‌دهند و کاری به ارزش علمی و منطقی سخنان وی ندارند.
۲- وقتی نیت ها از خود استدلال جدا گانه بررسی می‌شوند .
مثلا : احادیث مربوط به طب مدعی اسلامی بسیار ضعیف‌ند ، نتیجه ای این طب هم که از وضع صدسال پیش مردم مشخص‌ست که غرق طاعون و وبا و حصبه بودند و هیچک از علمای بزرگ یا کوچک ادعا نمی‌کرد با ملیله و شکر سرخ میشود بیماریهای عفونی را از بین برد .( لابد همه غافل بوده اند) ، بنابراین نیت چنین تبلیغاتی یا احمقانه و ناشیانه ست و یا کاسبکارانه و شیادانه

۳-هم‌چنین وقتی نیت خوانی بصورت پرسش مطرح میشود .
مثال : شما میگویید دموکراسی لیبرال را قبول ندارید .از آنجا که بجز دموکراسی عرفی که همان دموکراسی لیبرال ست ، هرحکومتی دیده ایم به نوعی انحصار و استبداد منجر شده ، برای شفاف شدن زمینه‌ی گفتگو می‌پرسم ، آیا اصولا به حق تعیین شرنوشت برای مردم - ولو مخالف امیال شما باشد - معتقدید ؟ یا این سخنان را بهانه میکنید تا از نوعی تک صدایی دفاع کنید؟!

پرسش هایی این‌چنینی می‌تواند :
-زمینه ی گفتگو را مشخص کند.
-سوء تفاهم را کاهش داد .
- راه سوء استفاده‌ی اشخاصی را که با نیات پنهان ، سخنان نیکو می‌گویند را تا حدودی می‌بندد.

با وجود این توضیحات ، بهترست در مناظرات حتی - اگر بصورت جداگانه استدلال کاملی رد سخنان کسی ارائه دادیم - از پرداختن به نیت شخص خودداری کنیم.

#فرهاد_طحانی

@moghaletat2 | آرشیو مغالطات
@mghlte | عصر روشنگری
@persian_organon | منطق کاربردی



توضیح شنیداری
مثالی از این مغالطه
مثال زنده

مغالطات مربوط :
مغالطه تشنیع مخاطب
مغالطه منشاء
مغالطه مسموم کردن چاه

BY مغالطات ( سفسطه )