group-telegram.com/mghlte/1077
Last Update:
💠آیا واقعیت نسبی ست؟💠
(بخش دوم)
نفوذ گسترده اندیشه نسبیگرایی در بخش‌هایی از علوم انسانی و علوم اجتماعی دانشگاهی تنها تحت‌تأثیر ایده‌های «توماس کوهن» نبود.
کتاب «علیه روش» پل #فایرابند نیز نقش مهمی در این تحول فکری ایفا کرد.
به صورت کلی نسبیگرایی را می‌توان این‌گونه خلاصه کرد:
هر نوع فلسفه‌ای که مدعی شود معیار صدق و کذب گزاره‌ها افراد و گروه‌های اجتماعی هستند.
این دیدگاه می‌تواند وجوه مختلفی داشته باشد، مثلا نسبیگرایی #شناختی، نسبیگرایی #معرفت_شناختی یا حتی نسبیگرایی #اخلاقی (داوری اخلاقی درباره خوبی یا بدی) یا زیبایی‌شناختی (داوری هنری درباره زشتی یا زیبایی).
از نظر تاریخی این شکاکیت معاصر، دیدگاه نسبی‌گرایانه در معرفت‌شناسی نیمه اول قرن بیستم که از سوی فیلسوفانی مانند «کواین» و «کوهن» و «فایرابند» شکل گرفت، یک واکنش فکری به اندیشه «کارل پوپر» در کتاب «منطق اکتشاف علمی» هم بود.
نقدهایی که بر این کتاب نوشته شد به ظهور جریانات فکری نسبی‌گرایانه دامن زد.
انتقادهایی که درباره ناکارآمدی معیار #ابطال_پذیری «پوپر» در فلسفه علم مطرح شد به‌تدریج راه را برای معرفت‌شناسی نسبی‌گرایانه باز کرد.
«فایرابند» میگوید: «همه روش‌شناسی‌ها محدودیت‌های خود را دارند و تنها قاعده‌ای که برجا می‌ماند این است که همه‌چیز مجاز است.
البته اظهارنظر «فایرابند» تحلیل‌ها و تفسیرهای فراوان در پی داشته و خود او نیز تلاش بسیاری کرده تا مقصود خود از این عبارات را واضح کند.
مناقشه اصلی تا حدودی بر سر #امورواقع و اصطلاحا #فکت هاست.
ممکن است ما از بسیاری از امور واقع، هیچ اطلاعی نداشته باشیم، ولی این امور درواقع صرف‌نظر از شناخت یا عدم شناخت ما وجود دارند؛ مثلا تاریخ تولد «شکسپیر» یا سن دقیق خورشید.
چه ما بدانیم و چه ندانیم به‌هرحال فکت مسلمی است که وجود دارد.
البته بحث به این سادگی‌ها هم نیست.
مثلا تصور کنید که بشر، قرن‌های متمادی تصور می‌کرد که خورشید به دور زمین می‌چرخد. سپس با تغییر نظریه به نظریه خورشیدمرکزی، این دیدگاه تغییر پیدا کرد.
🔴حال پرسش اینجاست:
🔻آیا این مسئله تأثیری در فکت موجود (امر واقع) می‌گذارد؟
🔻یا اینکه یک امر واقع مستقل از زمان و مکان و افراد و جامعه، صرف‌نظر از اینکه چگونه تن به تفسیر می‌دهد، وجود دارد؟
🔻آیا می‌توان گفت که مثلا زمین فقط از زمان «کوپرنیک» به‌بعد دور محور خود چرخیده است و پیش از آن این خورشید بوده که به دور زمین می‌چرخیده؟
تعبیر غیرعقلانی از «امر واقع» در نزد اندیشه نسبیگرایی این است که بگوییم هیچ‌کس نمی‌تواند در اشتباه باشد و هر کسی به‌نوعی درست میگوید و همه‌چیز مجاز است یا معتقد باشیم وقتی نظریه‌ها تغییر می‌کنند امور واقع هم تغییر می‌کنند.
#عرفان_کسرایی
روزنامه شرق
پنج شنبه ۲۶ فروردين۱۳۹۵
#نسبی_گرایی
#فلسفه_علم
#پوزیتیویسم_منطقی
#امرواقع
#پوپر
#پست_مدرنیسم
#عصرروشنگری
#چرندیات_پست_مدرن
https://www.group-telegram.com/no/mghlte.com
🔸بخش اول این مقاله
🔸ادعاهای factual و nonfactual
🔸نسبی گرایی و ذهنی گرایی
🔸عدم قطعیت در علم
BY مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری
Share with your friend now:
group-telegram.com/mghlte/1077