Традиционная культура саха🌿

Сахалары сүрэхтээһин.

Сахалары сүрэхтээһин (христианствоҕа киллэрии) судаарыстыба таһымыгар 1714 с. саҕаламмыта. Онно Петр 1 ыраахтааҕы "Об уничтожении нумиров и нумиринц у вогулуличей, у остяков, у татар и у якутов, и о крещении сих народов в христианскую веру" диэн ыйааҕа тахсыбыта. Ити да кэнниттэн бэрт аҕыйах саха сүрэхтэммитэ: нууччаларга хамначчыттыыр дьадаҥылар, биирдиилээн сулууспаҕа киирбиттэр, нууччаҕа эргэ барбыт дьахталлар. 1740 с. саҥа ыйаах тахсар. Онно этиллэринэн сүрэхтэммит дьоҥҥо 5 сыллаах чэпчэтиини биллэрбиттэрэ, онуоха кинилэр дьаһаахтарын нуучча аатын ылына илик дьон төлүөхтээхтэрэ ыйыллыбыта. Саҥа итэҕэлгэ көспүттэргэ алтан кириэс, ырбаахы, боростуой кафтан, бэргэһэ, үтүлүк, ииччики биэрэллэрэ. Сэниэ дьоҥҥо үрүҥ көмүс кириэс, кырааскалаах сукуна кафтан, саппыкы, дьахталларга киэргэл бэлэхтииллэрэ. Итини таһынан манньа харчы биэрэллэрэ. Нуучча аатын ылыы ордук киэҥник ХVIII ү. иккис аҥарыгар тэнийбитэ. Ити кэмтэн аҕабыт миссионердар үлэлэрэ, таҥара дьиэлэрин, чочуобуналары тутуу далааһыннаммыта. Саха хараҕа халтарыйар көмүс мөһүүрэ таҥастаах аҕабыыттар мэлииппэ ааҕан лоҥкунаталлара, аньыыттан-хараттан харыстаан сибэтиэй уунан ибиирэллэрэ, эр-ойох буолар дьону бэргэһэлииллэрэ, "таҥара" аһын амсаталлара. 1776 с. Саха сиригэр дьаһаах төлөөччүлэр (олохтоох омуктар) 16% сүрэхтэммит. Бу үксүгэр дьаһаах төлүүргэ кыһалҕалаах, бэлэх-туһах ыларга баҕалаах нэһилиэнньэ дьадаҥы араҥата эбит. Баай, чыыннаах-хааннаах өттө нуучча аатын ылартан туттунан олорбут. Холобур, 1771 с. Үөһээ Бүлүү кыстыгар 25 кинээс баарыттан биэһэ эрэ сүрэхтэммит. Ол иһин кинээс солотун аны нуучча аатын ылбыт эрэ дьоҥҥо иҥэрэр туһунан анал дьаһал тахсыбыта. Кинээстэргэ нэһилиэк дьоно христианствоҕа тиксэригэр быһаччы эппиэтинэс сүктэриллибитэ.
Саха төһө да сүрэхтэнэн, аатын уларыттар, олоҕор-дьаһаҕар төрүт итэҕэлинэн салайтарара, сахалыы аатынан ыҥырсара (сурукка киирбит ааттарын үгүстэрэ билбэт да этилэр), таҥара үөрэҕин сэһэнигэр холбоон остуоруйа курдук истэрэ, таҥара сибэтиэй күннэрин күн эргииринэн саамылаан, сахалыы халандаары таҥмыта.
Биэрэпиһинэн көрдөххө, сахалыы ааттары букатыннаахтык үтэйии 1895 сылтан көстөр. Ол аата сахалыы аат икки үйэ курдугунан суураллыбыта.
#сүрэхтээһин

www.group-telegram.com/no/traditionalculturesakha.com/142

1.1K viewsJan 25 at 04:28

Сахалары сүрэхтээһин.

Сахалары сүрэхтээһин (христианствоҕа киллэрии) судаарыстыба таһымыгар 1714 с. саҕаламмыта. Онно Петр 1 ыраахтааҕы "Об уничтожении нумиров и нумиринц у вогулуличей, у остяков, у татар и у якутов, и о крещении сих народов в христианскую веру" диэн ыйааҕа тахсыбыта. Ити да кэнниттэн бэрт аҕыйах саха сүрэхтэммитэ: нууччаларга хамначчыттыыр дьадаҥылар, биирдиилээн сулууспаҕа киирбиттэр, нууччаҕа эргэ барбыт дьахталлар. 1740 с. саҥа ыйаах тахсар. Онно этиллэринэн сүрэхтэммит дьоҥҥо 5 сыллаах чэпчэтиини биллэрбиттэрэ, онуоха кинилэр дьаһаахтарын нуучча аатын ылына илик дьон төлүөхтээхтэрэ ыйыллыбыта. Саҥа итэҕэлгэ көспүттэргэ алтан кириэс, ырбаахы, боростуой кафтан, бэргэһэ, үтүлүк, ииччики биэрэллэрэ. Сэниэ дьоҥҥо үрүҥ көмүс кириэс, кырааскалаах сукуна кафтан, саппыкы, дьахталларга киэргэл бэлэхтииллэрэ. Итини таһынан манньа харчы биэрэллэрэ. Нуучча аатын ылыы ордук киэҥник ХVIII ү. иккис аҥарыгар тэнийбитэ. Ити кэмтэн аҕабыт миссионердар үлэлэрэ, таҥара дьиэлэрин, чочуобуналары тутуу далааһыннаммыта. Саха хараҕа халтарыйар көмүс мөһүүрэ таҥастаах аҕабыыттар мэлииппэ ааҕан лоҥкунаталлара, аньыыттан-хараттан харыстаан сибэтиэй уунан ибиирэллэрэ, эр-ойох буолар дьону бэргэһэлииллэрэ, "таҥара" аһын амсаталлара. 1776 с. Саха сиригэр дьаһаах төлөөччүлэр (олохтоох омуктар) 16% сүрэхтэммит. Бу үксүгэр дьаһаах төлүүргэ кыһалҕалаах, бэлэх-туһах ыларга баҕалаах нэһилиэнньэ дьадаҥы араҥата эбит. Баай, чыыннаах-хааннаах өттө нуучча аатын ылартан туттунан олорбут. Холобур, 1771 с. Үөһээ Бүлүү кыстыгар 25 кинээс баарыттан биэһэ эрэ сүрэхтэммит. Ол иһин кинээс солотун аны нуучча аатын ылбыт эрэ дьоҥҥо иҥэрэр туһунан анал дьаһал тахсыбыта. Кинээстэргэ нэһилиэк дьоно христианствоҕа тиксэригэр быһаччы эппиэтинэс сүктэриллибитэ.
Саха төһө да сүрэхтэнэн, аатын уларыттар, олоҕор-дьаһаҕар төрүт итэҕэлинэн салайтарара, сахалыы аатынан ыҥырсара (сурукка киирбит ааттарын үгүстэрэ билбэт да этилэр), таҥара үөрэҕин сэһэнигэр холбоон остуоруйа курдук истэрэ, таҥара сибэтиэй күннэрин күн эргииринэн саамылаан, сахалыы халандаары таҥмыта.
Биэрэпиһинэн көрдөххө, сахалыы ааттары букатыннаахтык үтэйии 1895 сылтан көстөр. Ол аата сахалыы аат икки үйэ курдугунан суураллыбыта.
#сүрэхтээһин

BY Традиционная культура саха🌿