🔶 Первая редакция газеты “Еңбекші қазақ”
В эти годы она постоянно советуется, общается с Сакеном Сейфуллиным, Биимбетом Майлиным, Мухтаром Ауэзовым, Сабитом Мукановым, Габитом Мусреповым, Молдагали Молдабаевым, Амангали Сегизбаевым.
🔷«Все мы — молодые и старые, девушки и юноши — все свои умения, сознание должны направить на учение»
«Неграмотный человек — получеловек. Женщина — мать народа. Только образованная, умелая, свободная женщина способна вывести свой народ на уровень передовых народов»
В эти годы она постоянно советуется, общается с Сакеном Сейфуллиным, Биимбетом Майлиным, Мухтаром Ауэзовым, Сабитом Мукановым, Габитом Мусреповым, Молдагали Молдабаевым, Амангали Сегизбаевым.
🔷«Все мы — молодые и старые, девушки и юноши — все свои умения, сознание должны направить на учение»
«Неграмотный человек — получеловек. Женщина — мать народа. Только образованная, умелая, свободная женщина способна вывести свой народ на уровень передовых народов»
12 наурыз – Интернеттегі сөз бостандығы күні. Бұл күнді «Шекарасыз репортерлер» ұйымы ЮНЕСКО-ның қолдауымен жариялаған. Оның мақсаты – ақпаратқа еркін қол жеткізудің маңыздылығын және контент жасаушылардың құқықтарын еске салу.
Осыған орай, біз блогерлерге арналған кеңестер дайындадық. Толығырақ – төменде оқыңыз
Осыған орай, біз блогерлерге арналған кеңестер дайындадық. Толығырақ – төменде оқыңыз
Егер сіз журналистің айырықша мәртебесін пайдаланғыңыз келсе, соның ішінде:
- кез келген мемлекеттік органдарға және барлық меншік нысанындағы ұйымдарға баруға, сондай-ақ лауазымды тұлғаларының қабылдауында болуға (полиция қызметкерінің құқықтары сияқты);
- заңмен тікелей тыйым салынған жағдайларды қоспағанда (тек заңмен, бірақ заңға тәуелді актілермен емес) барлық жерде аудио, фото және видеожазба жүргізуге;
- табиғи апат аймағында және кез келген бейбіт жиналыстарға қатысуға;
- заңмен қорғалатын құпияны құрайтын мәліметтердіқоспағанда, кез келген құжат пен материалға қол жеткізуге;
- ресми сауалға 2 жұмыс күні және кез келген басқа ақпарат үшін 5 жұмыс күні ішінде жауап алуға;
- шындыққа сәйкес келмейтін және теріс мәліметі бар ақпараттың таралуына байланысты сізге талап қойылған кезде бір жылдық ескіру мерзімін пайдаланыңыз;
🟢 Сізге ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде БАҚ ретінде тіркелу керек.
Бұл іс жүзінде ешқандай қосымша жауапкершілікті талап етпейді. Тек «Масс-медиа туралы» заңның 26-бабының 4-тармағында көзделген журналистің міндеттерін сақтау қажет.
- кез келген мемлекеттік органдарға және барлық меншік нысанындағы ұйымдарға баруға, сондай-ақ лауазымды тұлғаларының қабылдауында болуға (полиция қызметкерінің құқықтары сияқты);
- заңмен тікелей тыйым салынған жағдайларды қоспағанда (тек заңмен, бірақ заңға тәуелді актілермен емес) барлық жерде аудио, фото және видеожазба жүргізуге;
- табиғи апат аймағында және кез келген бейбіт жиналыстарға қатысуға;
- заңмен қорғалатын құпияны құрайтын мәліметтердіқоспағанда, кез келген құжат пен материалға қол жеткізуге;
- ресми сауалға 2 жұмыс күні және кез келген басқа ақпарат үшін 5 жұмыс күні ішінде жауап алуға;
- шындыққа сәйкес келмейтін және теріс мәліметі бар ақпараттың таралуына байланысты сізге талап қойылған кезде бір жылдық ескіру мерзімін пайдаланыңыз;
🟢 Сізге ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде БАҚ ретінде тіркелу керек.
Бұл іс жүзінде ешқандай қосымша жауапкершілікті талап етпейді. Тек «Масс-медиа туралы» заңның 26-бабының 4-тармағында көзделген журналистің міндеттерін сақтау қажет.
12 марта мир отмечает День свободы слова в интернете, учрежденный организацией «Репортеры без границ» при поддержке ЮНЕСКО. Этот день напоминает о важности свободного доступа к информации и правах создателей контента.
В честь этого мы подготовили для блогеров – как защитить свои права, избежать блокировки и правильно использовать чужой контент. Читайте подробно ниже 👇🏼
В честь этого мы подготовили для блогеров – как защитить свои права, избежать блокировки и правильно использовать чужой контент. Читайте подробно ниже 👇🏼
Если вы хотите пользоваться особым статусом журналиста, в том числе:
- Посещать любые государственные органы и организации всех форм собственности, а также быть принятым их должностными лицами (практически как права полицейского);
- Производить аудио, фото и видеосъемку всегда и везде, за исключением случаев, прямо запрещенных законами (только законами, но не подзаконными актами);
- Присутствовать в районе стихийных бедствий и на любых мирных собраниях;
- Иметь доступ к любым документам и материалам, за исключением, сведений, составляющих охраняемую законом тайну;
- Получать ответы на запросы в течение 2-х рабочих дней по официальным сообщениям и в течение 5-ти рабочих дней по любой другой информации;
- Пользоваться годичным сроком исковой давности при предъявлении вам требований в связи с распространением порочащих сведений, не соответствующих действительности и т.д.,
🟢 Вам необходимо встать на учет как СМИ в Министерстве культуры и информации РК.
Никакой дополнительной ответственности это практически не влечет. Необходимо лишь соблюдать обязанности журналиста, предусмотренные п.4 ст.26 Закона «О масс-медиа».
- Посещать любые государственные органы и организации всех форм собственности, а также быть принятым их должностными лицами (практически как права полицейского);
- Производить аудио, фото и видеосъемку всегда и везде, за исключением случаев, прямо запрещенных законами (только законами, но не подзаконными актами);
- Присутствовать в районе стихийных бедствий и на любых мирных собраниях;
- Иметь доступ к любым документам и материалам, за исключением, сведений, составляющих охраняемую законом тайну;
- Получать ответы на запросы в течение 2-х рабочих дней по официальным сообщениям и в течение 5-ти рабочих дней по любой другой информации;
- Пользоваться годичным сроком исковой давности при предъявлении вам требований в связи с распространением порочащих сведений, не соответствующих действительности и т.д.,
🟢 Вам необходимо встать на учет как СМИ в Министерстве культуры и информации РК.
Никакой дополнительной ответственности это практически не влечет. Необходимо лишь соблюдать обязанности журналиста, предусмотренные п.4 ст.26 Закона «О масс-медиа».
Таңбалау мәтінде төмендегі мысалдардың бірін қолдану арқылы жүзеге асырылады:
•«жарнама»,
•«жарнамалық материал»,
•«серіктестік материал»,
•«демеушілік материал»,
•«демеуші төлеген»,
•«PR»
🟢 Жарнаманы таратпас бұрын «Жарнама туралы» Заңның 6, 7 және 13-баптарын мұқият оқып шығыңыз – онда қандай жарнаманы жариялауға болмайтыны көрсетілген.
•«жарнама»,
•«жарнамалық материал»,
•«серіктестік материал»,
•«демеушілік материал»,
•«демеуші төлеген»,
•«PR»
🟢 Жарнаманы таратпас бұрын «Жарнама туралы» Заңның 6, 7 және 13-баптарын мұқият оқып шығыңыз – онда қандай жарнаманы жариялауға болмайтыны көрсетілген.
Маркировка производится одним из следующих текстов:
• "реклама",
• "рекламный материал",
• "партнерский материал",
• "спонсорский материал",
• "на правах рекламы",
• "оплачено спонсором",
•"на правах PR".
🟢 Перед тем, как размещать рекламу, внимательно прочтите статьи 6, 7 и 13 Закона «О рекламе» - в них перечислено, какую рекламу публиковать нельзя.
• "реклама",
• "рекламный материал",
• "партнерский материал",
• "спонсорский материал",
• "на правах рекламы",
• "оплачено спонсором",
•"на правах PR".
🟢 Перед тем, как размещать рекламу, внимательно прочтите статьи 6, 7 и 13 Закона «О рекламе» - в них перечислено, какую рекламу публиковать нельзя.
1) егер бұл тұлға кез келген қоғамдық іс-шараға (қоғамдық орында) қатысса;
2) егер тұлғаның жарияланған суреті мен мәліметі оның қызметтік немесе қоғамдық жұмысына (полиция қызметкері, дәрігер, депутат, суретші және т.б.) қатысты болса;
3) егер суретті тұлғаның өзі ашық дереккөзде (әлеуметтік желідегі ашық аккаунтта) жариялаған болса;
4) егер бейнеленген тұлғаны пайдалану конституциялық құрылысты қорғау, қоғамдық тәртіпті сақтау, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығы мен имандылығын қорғау мақсатында жүзеге асырылса (құқық бұзушының бейнесі).
🟢 Адамдардың фотолары мен видеоларын жариялау кезінде авторлық құқықты сақтауды ұмытпаған жөн!
Автордың (құқық иеленушінің) келісімінсіз және авторлық сыйақы төлемей, бірақ ақпараттық мақсатта ағымдағы оқиғағашолуда автордың аты-жөнiн және дереккөзiн мiндеттi түрде көрсете отырып, басқа адамның фотосуреті мен видеосын жариялауға жол беріледі.
2) егер тұлғаның жарияланған суреті мен мәліметі оның қызметтік немесе қоғамдық жұмысына (полиция қызметкері, дәрігер, депутат, суретші және т.б.) қатысты болса;
3) егер суретті тұлғаның өзі ашық дереккөзде (әлеуметтік желідегі ашық аккаунтта) жариялаған болса;
4) егер бейнеленген тұлғаны пайдалану конституциялық құрылысты қорғау, қоғамдық тәртіпті сақтау, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығы мен имандылығын қорғау мақсатында жүзеге асырылса (құқық бұзушының бейнесі).
🟢 Адамдардың фотолары мен видеоларын жариялау кезінде авторлық құқықты сақтауды ұмытпаған жөн!
Автордың (құқық иеленушінің) келісімінсіз және авторлық сыйақы төлемей, бірақ ақпараттық мақсатта ағымдағы оқиғағашолуда автордың аты-жөнiн және дереккөзiн мiндеттi түрде көрсете отырып, басқа адамның фотосуреті мен видеосын жариялауға жол беріледі.
1) если данное лицо присутствует на любых публичных мероприятиях (в публичных местах);
2) если публикуемые изображения лица и сведения связаны с его служебной или публичной деятельностью(полицейские, врачи, депутаты, артисты и т.д.);
3) если изображение опубликовано самим лицом в открытых источниках (на своих открытых аккаунтах в соц.сетях);
4) если использование изображаемого лица осуществляется в целях защиты конституционного строя, охраны общественного порядка, прав и свобод человека, здоровья и нравственности населения (изображения правонарушителей).
🟢 При публикации чужих фото и видео необходимо также помнить о соблюдении авторских прав! Допускается публикация чужих фото и видео без согласия автора (правообладателя) и без выплаты авторского вознаграждения, но с обязательным указанием имени автора и источника заимствования в обзорах текущих событий в объеме, оправданном информационной целью.
2) если публикуемые изображения лица и сведения связаны с его служебной или публичной деятельностью(полицейские, врачи, депутаты, артисты и т.д.);
3) если изображение опубликовано самим лицом в открытых источниках (на своих открытых аккаунтах в соц.сетях);
4) если использование изображаемого лица осуществляется в целях защиты конституционного строя, охраны общественного порядка, прав и свобод человека, здоровья и нравственности населения (изображения правонарушителей).
🟢 При публикации чужих фото и видео необходимо также помнить о соблюдении авторских прав! Допускается публикация чужих фото и видео без согласия автора (правообладателя) и без выплаты авторского вознаграждения, но с обязательным указанием имени автора и источника заимствования в обзорах текущих событий в объеме, оправданном информационной целью.
Цифрлық ортада қауіп-қатер туралы хабарламалардың саны 2022 жылмен салыстырғанда 90%-ға, ал 2023 жылмен салыстырғанда +18%-ға артты.
2024 жылы цифрлық ортадағы негізгі қауіп-қатер:
• Кибербуллинг және цифрлық буллинг
• Журналистер мен БАҚ аккаунттарының бұзылуы және оны бұзу әрекеттері
• Әлеуметтік желілерде аккаунт пен контенттің жаппай шағымдану немесе жазылым салдарынан бұғатталуы
• БАҚ брендін және журналистердің атын алаяқтық схемаларда пайдалану
Кибербуллинг және цифрлық буллинг.
Кибербуллинг және цифрлық буллинг саны 2023 жылмен салыстырғанда 60%-ға артты.
2022 - 12
2023 - 10
2024 - 16
2024 жылы цифрлық ортадағы негізгі қауіп-қатер:
• Кибербуллинг және цифрлық буллинг
• Журналистер мен БАҚ аккаунттарының бұзылуы және оны бұзу әрекеттері
• Әлеуметтік желілерде аккаунт пен контенттің жаппай шағымдану немесе жазылым салдарынан бұғатталуы
• БАҚ брендін және журналистердің атын алаяқтық схемаларда пайдалану
Кибербуллинг және цифрлық буллинг.
Кибербуллинг және цифрлық буллинг саны 2023 жылмен салыстырғанда 60%-ға артты.
2022 - 12
2023 - 10
2024 - 16
БАҚ пен журналистерге жасалған кибершабуылдар
⬇️ 2023 жылмен салыстырғанда -9,5% (42-ден 38 жағдайға дейін төмендеді)
2024 жылы тіркелген шабуыл санының азайғанына қарамастан, көрсеткіш жоғары болып қалды.
2024 жылы кибер шабуылдың 38 фактісінің ішінен:
- 21 жағдай (55,3%) БАҚ редакцияларының сайттары мен аккаунттарына қатысты;
-12 жағдай (31,6%) - әлеуметтік желілер мен мессенджерлердегі журналистер мен блогерлердің аккаунттары;
-5 (13,1%) – өзге де жағдайлар (зардап шеккендер - құқық қорғау ұйымы, кабельдік ТВ операторы, министрлік)
Жаппай шағымдану немесе жазылым салдарынан әлеуметтік желілердегі медиа жобалардың аккаунттары мен журналистердің контентін бұғаттау
⬇️ 2023 жылмен салыстырғанда 17,6%-ға төмендеді (17-ден 14 жағдайға дейін)
⬇️ 2023 жылмен салыстырғанда -9,5% (42-ден 38 жағдайға дейін төмендеді)
2024 жылы тіркелген шабуыл санының азайғанына қарамастан, көрсеткіш жоғары болып қалды.
2024 жылы кибер шабуылдың 38 фактісінің ішінен:
- 21 жағдай (55,3%) БАҚ редакцияларының сайттары мен аккаунттарына қатысты;
-12 жағдай (31,6%) - әлеуметтік желілер мен мессенджерлердегі журналистер мен блогерлердің аккаунттары;
-5 (13,1%) – өзге де жағдайлар (зардап шеккендер - құқық қорғау ұйымы, кабельдік ТВ операторы, министрлік)
Жаппай шағымдану немесе жазылым салдарынан әлеуметтік желілердегі медиа жобалардың аккаунттары мен журналистердің контентін бұғаттау
⬇️ 2023 жылмен салыстырғанда 17,6%-ға төмендеді (17-ден 14 жағдайға дейін)
2024 жылы БАҚ бренді мен журналистердің атын пайдалану
Алдыңғы үш жылда мұндай жағдай тіркелмегенін ескерсек, бір жылда 14 жағдай есепке алынды. Барлық оқиға алаяқтық мақсатта БАҚ пен журналистердің фейк аккаунттарын ашуға қатысты.
• 4 жағдай (21%) – өтемақы, жарнама және қаржы туралы жалған ақпарат тарату үшін жалған БАҚ беттерін ашу (Vlast.kz, NUR.kz, «Наша газета», Tengrinews.kz).
• 10 жағдай (79%) – қаржылық схема мен онлайн-казиноларды дамыту үшін жалған аккаунттарда журналистердің, блогерлердің және БАҚ басшыларының фотосуретін пайдалану.
Алдыңғы үш жылда мұндай жағдай тіркелмегенін ескерсек, бір жылда 14 жағдай есепке алынды. Барлық оқиға алаяқтық мақсатта БАҚ пен журналистердің фейк аккаунттарын ашуға қатысты.
• 4 жағдай (21%) – өтемақы, жарнама және қаржы туралы жалған ақпарат тарату үшін жалған БАҚ беттерін ашу (Vlast.kz, NUR.kz, «Наша газета», Tengrinews.kz).
• 10 жағдай (79%) – қаржылық схема мен онлайн-казиноларды дамыту үшін жалған аккаунттарда журналистердің, блогерлердің және БАҚ басшыларының фотосуретін пайдалану.
90% рост числа сообщений угроз в цифровой среде в сравнении с 2022 годом и +18% - в сравнении с 2023 годом.
Основные угрозы в цифровой среде в 2024 году
• Кибер и цифровой буллинг
• взломы и попытки взломов аккаунтов журналистов и СМИ
• блокировки аккаунтов и контента в соцсетях из-за массовых жалоб или подписок
• использование бренда СМИ и имени журналистов в мошеннических схемах
Кибер и цифровой буллинг
60% рост случаев кибер- и цифрового буллинга в сравнении с 2023 годом.
2022 - 12
2023 - 10
2024 - 16
Основные угрозы в цифровой среде в 2024 году
• Кибер и цифровой буллинг
• взломы и попытки взломов аккаунтов журналистов и СМИ
• блокировки аккаунтов и контента в соцсетях из-за массовых жалоб или подписок
• использование бренда СМИ и имени журналистов в мошеннических схемах
Кибер и цифровой буллинг
60% рост случаев кибер- и цифрового буллинга в сравнении с 2023 годом.
2022 - 12
2023 - 10
2024 - 16
Взломы и кибератаки на журналистов и СМИ
⬇️ -9,5% в сравнении с 2023 годом (с 42 до 38 случаев)
В 2024 году показатель остается высоким, несмотря на снижение количества зафиксированных атак.
(табличка на всякий случай)
Из 38 фактов кибер-атак в 2024 году:
- 21 (55,3%) касались сайтов и аккаунтов редакций СМИ;
- 12 (31,6%) – аккаунтов журналистов и блогеров в соцсетях и мессенджерах;
- 5 (13,1%) – прочие случаи (пострадавшие - правозащитная организация, оператор кабельного ТВ, министерство)
Блокировки аккаунтов и контента журналистов и медийных проектов в соцсетях из-за массовых жалоб или подписок
⬇️ снижение на 17,6% в сравнении с 2023 годом (с 17 до 14 случаев)
⬇️ -9,5% в сравнении с 2023 годом (с 42 до 38 случаев)
В 2024 году показатель остается высоким, несмотря на снижение количества зафиксированных атак.
(табличка на всякий случай)
Из 38 фактов кибер-атак в 2024 году:
- 21 (55,3%) касались сайтов и аккаунтов редакций СМИ;
- 12 (31,6%) – аккаунтов журналистов и блогеров в соцсетях и мессенджерах;
- 5 (13,1%) – прочие случаи (пострадавшие - правозащитная организация, оператор кабельного ТВ, министерство)
Блокировки аккаунтов и контента журналистов и медийных проектов в соцсетях из-за массовых жалоб или подписок
⬇️ снижение на 17,6% в сравнении с 2023 годом (с 17 до 14 случаев)
Использование бренда СМИ и имени журналистов в 2024 году
14 случаев за год – резкий скачок с учетом того, что в предыдущие три года подобных инцидентов не фиксировалось. Все инциденты касаются создания поддельных аккаунтов СМИ и журналистов для мошеннических целей.
• 4 случая (21%) - создание фейковых страниц СМИ для рассылки ложной информации о компенсациях, рекламе и финансах (Vlast.kz, NUR.kz, «Наша Газета», Tengrinews.kz).
• 10 случаев (79%) – использование фото журналистов, блогеров, руководителей медиаорганизаций в фальшивых аккаунтах для продвижения финансовых схем и онлайн-казино.
14 случаев за год – резкий скачок с учетом того, что в предыдущие три года подобных инцидентов не фиксировалось. Все инциденты касаются создания поддельных аккаунтов СМИ и журналистов для мошеннических целей.
• 4 случая (21%) - создание фейковых страниц СМИ для рассылки ложной информации о компенсациях, рекламе и финансах (Vlast.kz, NUR.kz, «Наша Газета», Tengrinews.kz).
• 10 случаев (79%) – использование фото журналистов, блогеров, руководителей медиаорганизаций в фальшивых аккаунтах для продвижения финансовых схем и онлайн-казино.
Заявление Международного фонда защиты свободы слова «Әділ сөз» по поводу телефонных атак на журналистов
12-13 марта 2025 года несколько журналистов столкнулись с новым способом организации телефонных атак, из-за которых они лишись возможности нормально осуществлять свою профессиональную деятельность. Их номера были опубликованы в ложных объявлениях на платформе OLX.kz. Злоумышленники разместили объявления о продаже котят, щенков или техники по заниженной цене, что привело к десяткам звонков на телефоны журналистов.
Редактор prodengi.kz Ирина Ледовских сообщила, что её телефон автоматически заблокировал более 50 номеров. Журналист Данияр Молдабеков (Telegram-канал «Пятое января») рассказал, что ему звонили каждые 5-10 минут по объявлению о продаже щенка, а также добавили его номер в чат водителей такси. Похожие инциденты произошли с Ириной Севостьяновой (г. Астана), Татьяной Панченко (Forbes.kz, г. Алматы) и Юлией Козловой (г. Алматы).
Служба поддержки OLX.kz отреагировала на жалобы журналистов и начала удалять ложные объявления, однако взамен удаленных появляются новые. Мы благодарим платформу за быструю реакцию, готовность помочь и пресечь противозаконные действия злоумышленников, и надеемся, что в будущем удастся предотвратить использование сервиса объявлений для противоправных действий в отношении журналистов.
Международный фонд защиты свободы слова «Әділ сөз» напоминает, что журналисты могут также защитить свои права, подав заявление в правоохранительные органы по статье 158 Уголовного кодекса Республики Казахстан - воспрепятствование законной профессиональной деятельности журналиста.
12-13 марта 2025 года несколько журналистов столкнулись с новым способом организации телефонных атак, из-за которых они лишись возможности нормально осуществлять свою профессиональную деятельность. Их номера были опубликованы в ложных объявлениях на платформе OLX.kz. Злоумышленники разместили объявления о продаже котят, щенков или техники по заниженной цене, что привело к десяткам звонков на телефоны журналистов.
Редактор prodengi.kz Ирина Ледовских сообщила, что её телефон автоматически заблокировал более 50 номеров. Журналист Данияр Молдабеков (Telegram-канал «Пятое января») рассказал, что ему звонили каждые 5-10 минут по объявлению о продаже щенка, а также добавили его номер в чат водителей такси. Похожие инциденты произошли с Ириной Севостьяновой (г. Астана), Татьяной Панченко (Forbes.kz, г. Алматы) и Юлией Козловой (г. Алматы).
Служба поддержки OLX.kz отреагировала на жалобы журналистов и начала удалять ложные объявления, однако взамен удаленных появляются новые. Мы благодарим платформу за быструю реакцию, готовность помочь и пресечь противозаконные действия злоумышленников, и надеемся, что в будущем удастся предотвратить использование сервиса объявлений для противоправных действий в отношении журналистов.
Международный фонд защиты свободы слова «Әділ сөз» напоминает, что журналисты могут также защитить свои права, подав заявление в правоохранительные органы по статье 158 Уголовного кодекса Республики Казахстан - воспрепятствование законной профессиональной деятельности журналиста.