Morning Quran

5⃣ መኽረጃቸዉ ስንት ነዉ ?

↔️መኽረጅ ማለት በቋንቋ መዉጫ ቦታ ማለት ሲሆን በተጅዊድ ምሁራን ገለፃ ፊደሎች የሚወጡበት ግልፅ የሚሆኑበት & ከሌላዉ ፊደል የሚለዩበት ማለት ነዉ።
↔️የፊደላት መዉጫ ቦታዎች ስንት ናቸው? በሚለዉ በተጅዊድ ምሁራኖች ዘንድ የተለያየ አቋም ቢኖርም በትክክለኛዉ አተያየት  አስራ ሰባት (17)  ናቸዉ ።
↔️ይህም አቋም የኢማም ሙሀመድ ኢብኑል ጀዘሪ ረሂመሁላህ ነዉ።
➡️እነዚህን 17 መዉጫዎች በ5  ዋና ዋና ጠቅላላ መዉጫ ተካተዉ እናገኛቸዋለን ። 
5ቶቹ ጠቅላላ መዉጫዎች (መኻሪጁል አማህ) የሚባሉት:-
1⃣አል-ጀዉፍ   الجوف  
2⃣አል-ሐልቅ  الحلق
3⃣አል-ሊሳን اللسان
4⃣አሽ-ሸፈታን الشفتان
5⃣አል-ኸይሹም  الخيشوم
     
        1⃣አልጀዉፍ   الجوف
➡️ጀዉፍ ማለት በቋንቋ ባዶ ቦታ ማለት ሲሆን በተጅዊድ ሙሁራን ገለፃ  የአፍና የጉሮሮ ባዶ(ክፍት)  ቦታ ነዉ ።
   1⃣ከዚህ ቦታ ሶስት ፊደሎች ይወጣሉ።
1,አሊፍ (ا)  ስኩን ሆና ከፊቷ ፈትሀ ከመጣ
2,ዋዉ (و) ሱኩን  ሆና ከፊቷ ደማ ከመጣ
3,ያ  (ي) ሱኩን   ሆና ከፊቷ ከስራ ከመጣ
    እነዚህ 3ቶቹ የመድ ፊደሎች ሁሩፉል
ጀዉፊያ  በመባል ይታወቃሉ ።

          2⃣አል ሐልቅ  الحلق
➡️አል-ሐልቅ ጉሮሮ ማለት ሲሆን በዚህ ክፍል 3 መዉጫ ቦታ ሲኖረዉ ስድስት (6)  ፊደሎች ይወጣሉ።
   2⃣1.አቅሰል ሐልቅ / ከጉሮሮ ስር ወይም ሩቁ  የጉሮሮ  ክፍል ء እና ه ይወጣሉ።
   3⃣2 ወሰጠል ሐልቅ /ከጉሮሮ መካከል ع እና            ح ይወጣሉ።
   4⃣3 አድነል ሐልቅ /ከጉሮሮ ጫፍ  ወይም በአፍ በኩል ያለዉ ቅርብ የጉሮሮ ክፍል   غ እና  خ  ይወጣሉ።
 እነዚህ 6 ፊደሎች ሁሩፉል ሐልቂየህ ( የጉሮሮ ፊደሎች ) በመባል ይታወቃሉ።

         3⃣አል ሊሳን اللسان
 ➡️ሊሳን /ምላስ/ ማለት ሲሆን አራት ክፍሎች አሉት። በእነዚህ አራት ክፍሎች አስር(10) መዉጫዎች ይገኛሉ። በአስሩ መዉጫዎች አስራ ስምንት (18) ፊደሎች ይወጣሉ።
    1, አቅሰ-ሊሳን :- ከጉሮሮ ከፍ ብሎ ለአፍ ርቆ የሚገኝ የምላስ ክፍል ሲሆን ሁለት መዉጫዎች አሉት ።
5⃣1.የ ق  እና
6⃣የ  ك    መዉጫ  
2.ወሰጠ ሊሳን :- መካከለኛዉ የምላስ ክፍል ሲሆን  ይህ ክፍል አንድ መዉጫ ቦታ ብቻ ሲኖረዉ (3) ፊደሎች ይወጣሉ።
7⃣-የ  ج ፣ የ ش እና  የመድ ፊደል ያልሆነችዉ  የ ي  
 ↔️ 3ቱ ፊደሎች ሁሩፉል ሸጀሪያህ በመባል ይታወቃሉ።
8⃣3.ሓፈተይል ሊሳን :-የምላስ ጎኖች ማለት ሲሆን ሁለት መውጫዎቻ አሉት።
  የ  ض እና
  የ   ل 
9⃣4.ጠረፈ ሊሳን :- የምላስ ጫፍ ማለት ሲሆን  በጠረፈ ሊሳን አምስት (5) መዉጫዎች  ያሉት ሲሆን  አስራ አንድ (11) ፊደሎች  ይወጡበታል ።
  1⃣0⃣1- የ  ن መዉጫ 
  1⃣1⃣2- የ  ر መዉጫ
  1⃣2⃣3- የ ط د ت   መዉጫ
  1⃣3⃣4- የ ص س ز  መዉጫ 
  1⃣4⃣5- የ ظ ذ ث   መዉጫ

          4⃣አሽ-ሸፈታን الشفتان:-
ሸፈታን ማለት ሁለት ከንፈሮች ማለት ሲሆን   ይህ መኽረጅ ሁለት መዉጫዎች ሲኖሩት አራት(4) ፊደሎች ይወጡበታል።
1⃣5⃣1, በጥኑ ሸፋ (የከንፈር ሆድ) - የ ف መዉጫ
1⃣6⃣2, ሸፈታን (ሁለቱ ከንፈሮች )  የ م ب و    መዉጫ

        5⃣አል-ኸይሹም  الخيشوم
  አል ኸይሹም ማለት ኮሾኮሾ ( ሰርን ) ማለት ሲሆን የአፍንጫ ሩቅ ክፍል ወይም የዉስጠኛዉ የአፍ ክፍል ጋ የሚያገናኘዉ የአፍንጫ ቀዳዳዉ ክፍል ነዉ። 
1⃣7⃣ይህም አንድ መዉጫ ያለዉ ሲሆን በዚህ ቦታ *#ጉና* ዜማ ይወጣል።
  ➡️5 ቶቹ ዋና ዋና ጠቅላላ መዉጫዎች እና በስሮቻቸዉ ያሉ  17  መዉጫዎች ይሄን ይመስላሉ።የበለጠ አንድ በአንድ ኢንሻአላህ ወደፊት የምናያቸዉ ይሆናል።

  6⃣ሁሌም የሚወፍሩ ፊደሎች እነማን ናቸዉ?
    ሁሌም የሚወፍሩ የአረብኛ ፊደሎች  የእስቲእላእ ባህሪ ያላቸዉ ፊደሎች ናቸዉ።
  ⏺ሁሩፉል ሙፈኸማ ወይም ሁሩፉል ኢስቲእላእ በመባል ይታወቃሉ ።
     ↗️እነሱም ሰባት ናቸዉ ።
خ ص ض غ ط ق ظ  
  በግጥም
  خُصَّ ضَغْطٍ قِظْ   ከሚለዉ ስንኝ ይካተታሉ ።
  ↔️እነዚህ 7ፊደሎች በማንኛዉም ሁኔታ አወፍረን ነዉ የምናነባቸዉ  ማለትም በፈትሀም፣በከስሯም፣በደማም እና በሱኩንም ጊዜ የዉፍረት ደረጃቸዉ ቢለያይም ምንጊዜም ይወፍራሉ።  
  ↔️ከነዚህ ከ7ቱ አራቱ(4) የኢጥባቅ ባህሪ ያላቸዉ በጣም ይወፍራሉ ።
ط ض ص ظ  
ከዛም
ق غ خ

እንደ አጠቃላይ የሚወፍሩ ፊደሎች በደረጃ ሲቀመጡ
  ⓵ط⓶ ض⓷ ص⓸ ظ
ق⁵ غ ⁶ خ⁷
⏺ሁሉም ዉፍረታቸዉ ደረጃ ያለዉ ሲሆን  በ7ትም በ5ትም ይከፍሉታል  ። ለጀማሪዎች ቀለል እንዲል 5ቱን እንይ:- ኢብኑል ጀዘሪ ረህመቱላሂ አለይህ "አት-ተምሂድ ፊዒልሚ ተጅዊድ" በተሰኘዉ ኪታባቸዉ ያስቀመጡት 5 የዉፍረት ደረጃዎች አሉ።
*⃣ከ7ቱ የሚወፍሩ ፊደሎች አንዱ ፊደል*⃣
   1⃣ ፈትሀ ሆኖ  ከሱ ቀጥሎ አሊፍ ሱኩን ከመጣ :-قال
ከق  ቀጥሎ አሊፍ ሱኩን ا  መጥቷል  
   2⃣ ፈትሀ ብቻ ሲሆን  ማለት አሊፍ ሱኩን ከሱ በኋላ ካልመጣ:-  وَقَبَ 
  እዚህ ላይ ق ፈትሀ ነዉ ቀጥሎት አሊፍ ሱኩን የለም ።
  3⃣ ደማ ሲሆን:-    صُرِفَتْ 
     ከ ص ላይ ደማ አለ።

   4⃣ ሱኩን ሲሆን :-   يَطْبَعُ 
      ከ(ጧ) ط ላይ ሱኩን አለ

   5⃣ከስሯ ሲሆን:-   قِيلَ  
       ከ ق ላይ ከስራ አለ
   ↔️የ7ቱም ሁሩፉል ሙፈኸማ የዉፍረት  ደረጃቸዉ ከ1⃣ _5⃣  ይህን ይመስላል። ስንቀራ  ሁሉንም ከላይ ባየነዉ ቅደም ተከተል ልክ ነዉ የምናወፍራቸዉ ።

   7⃣ አንዳንዴ የሚወፍሩ አንዳንዴ የሚቀጥኑ ፊደሎች እነማን ናቸዉ?
   ➡️የመቅጠን እና የመወፈር ባህሪ ያላቸዉ ፊደሎች ከሁሩፉል እስቲፋል ናቸዉ  ግን በተለያየ ምክንያት አንዳንዴ ሊወፍሩ ይችላሉ። እነሱም 3 ናቸዉ :- ا  ل  ر 
↗️  ➊ አሊፍ  (ا)
     አሊፍ ሱኩን  ፈትሀን የያዘ ፊደል ተከትላ የምትመጣ ስትሆን ከሚቀጥኑ ፊደሎች በኋላ ከመጣች ትቀጥናለች። ከሚወፋሩ ፊደሎች በኋላ ከመጣች ትወፍራለች ። 
 ↪️በሚቀጥንበት ጊዜ  ለምሳሌ:- ሱረቱል መሠድ አያ 3 መጨረሻ ላይ  كَانَ تَوَّابًا  ከ ك ቀጥሎ አሊፍ (ا)  መጥቷል ك  ከሚቀጥኑ ፊደሎች ስለሆነ አሊፍን   ا እናቀጥናታለን ማለት ነዉ።ከ و ቀጥሎ አሊፍ (ا) መጥቷል ዋዉ ከሚቀጥኑ ፊደሎች ስለሆነ  አሊፍን  እናቀጥናታለን ።
 ↪️በምወፍርበት ምሳሌ:- ሱረቱል ቃሪአህ አያ አንድ ٱلْقَارِعَةُ   ስንል ከ ق ቀጥላ የመጣችዉ አሊፍ( ا) ق ከሚወፍሩ ፊደሎች ስለሆነ  ትወፍራለች::  
        ↗️➋ላም (ل)
 ላም ምንጊዜም ቀጥነዉ ከሚነበቡ ፊደሎች ዉስጥ አንዷ ብትሆንም  አላህ (الله )& اللهم አላሁመ)  ከሚለዉ ቃል ላይ ብቻ ስመጣ ወፍራና ቀጥና ትነበባለች። 
   ↪️ላም (ل) የሚወፍርበት ሁኔታ
1⃣,  አላህ (الله ) ከሚለዉ ቃል ቀድሞት የመጣዉ ፊደል  ፈትሀ እና ደማ ከሆነ ላሟ(ل)  ተወፍራ ትነበባለች። 
ምሳሌ :- በፈትሀ  ሱረቱል ኢኽላስ ላይ قُلْ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ   ስንል الله  ከሚለው በፊት ያለችው ፊደል ዋው (و) ስለሆነች ላሟ (ل) ተወፍሮ ይነበባል::

©©©©