ایران‌دل | IranDel

‍ ‌
🔴 سالگردِ جنگ داخلی اردن

✍️ آرش رئیسی‌نژاد،‌ دکترای روابط بین‌الملل

پنجاه و سه سال پیش در چنین روزی، جنگ داخلی اردن میان چریک‌های فلسطینی و ارتش اردن آغاز شد. درگیر‌ی‌هایی که به سپتامبر سیاه، مشهور شد و سرانجام به اخراج اعضای سازمان آزادی‌بخش فلطسین (ساف) از اردن در ژوئیه ۱۹۷۱ انجامید. دلیل اصلی جنگ تلاش فلسطینیان برای کنترل اردن بود. اردن یا دقیق‌تر فرا اردن Trans Jordan از دلِ قراردادِ سایکس - پیکو شکل گرفته بود. کشوری با مرزهای مصنوعی و مردمانی از اعرابِ بدوی و فلسطینی بود که از زمان جنگ جهانی نخست بدان فلسطین شرقی نیز می‌گفتند. با هجوم ۲۰۰ هزار آوارۀ ساکن کرانۀ باختری به اردن پس از جنگ شش‌روزه اعراب و اسرائیل و افزودن‌شان به ۶۵۰ هزار فلسطینی که از پیش در این کشور زندگی می‌کردند، توازن جمعیتی و سیاسی میان بدوی‌ها و فلسطینیان برهم‌خورد. کشور [اردن]، امنیت خود را از دست داده بود: نیروهای فلسطینی با مردم عادی برخوردهای بدی داشتند، فتح، مهم‌ترین سازمان مقاومت فلسطینی از خاک اردن، حملات متعددی را علیه اسرائیل انجام می‌داد و اسرائیل نیز اردن را زیر حملات خود قرار می‌داد. با قدرت‌گیری روزافزون فتح پس از به عقب‌راندن اسرائیل در نبرد کرامه (نخستین پیروزی فلسطینیان بر ارتش اسرائیل پس از شکست خُردکننده ارتش‌های عربی در جنگ شش روزه ۱۹۶۷)، چریک‌های فلسطینی دولت مرکزی [اردن] را تضعیف می‌کردند به گونه‌ای که یک دولت در دولت شکل گرفته بود. با شکست طرح ترور ملک حسین هاشمی، توسط چریک‌های فلسطینی، در سپتامبر ۱۹۷۰ حکومت نظامی برقرار و دو روز بعد جنگ داخلی آغاز شد، جنگی که به کشته‌شدن ۳۴۰۰ تا ۲۰ هزار نفر عمدتاً فلسطینی غیرنظامی انجامید و سرانجام چریک‌ها از اردن به سوریه اخراج شدند. چریک‌های فلسطینی سپس به جنوب لبنان رفته و عاملی مهم در شکل‌گیری جنگ داخلی لبنان شدند. این آغاز تنشِ چریک‌های فلسطینی با شیعیان لبنان به رهبری سید موسی صدر بود.

در میانۀ تنش میان اردن و فلسطینیان، [محمدرضا] شاه [پهلوی] در کنار مَلک حسین ایستاد و در سرکوب چریک‌های ساف در سپتامبر سیاه به اَمّان، یاری رساند. بعدها به دلیل پشتیبانی نافرجام عراق از سازمان آزادی‌بخش فلسطین در سپتامبر سیاه، مَلک حسین به جنگ کُردی و زمین‌گیر کردنِ ارتش بعث در شمال عراق علاقمند شد. در نتیجه، مَلک حسین اندرز [محمدرضا] شاه در حمایت از کُردهای عراق را پذیرفت که با واگذاری جنگ‌افزارهای بدست‌آمده از چریک‌های فلسطین در سپتامبر سیاه‌ به یاری کُردهای عراق بشتابد. در سپتامبر سیاه، منصور قدر (سفیر ایران در اردن و سپس لبنان) نقش بسیار مهمی در حمایت از اسرائیل را ایفا کرد و زمانی که فلسطینیان به لبنان منتقل شدند، قدر از اَمّان به بیروت فرستاده شد.


🔴 بُن‌مایه:
از کتابِ شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه
ایران، کردهای عراق و شیعیان لبنان ۱۳۳۷-۱۳۵۷،
نوشتۀ آرش رئیسی‌نژاد

@IranDel_Channel

💢

Telegram

2:07

attach 📎

www.group-telegram.com/sa/IranDel_Channel.com/2921

2.1K viewsedited  Sep 18 at 12:09

‍ ‌
🔴 سالگردِ جنگ داخلی اردن

✍️ آرش رئیسی‌نژاد،‌ دکترای روابط بین‌الملل

پنجاه و سه سال پیش در چنین روزی، جنگ داخلی اردن میان چریک‌های فلسطینی و ارتش اردن آغاز شد. درگیر‌ی‌هایی که به سپتامبر سیاه، مشهور شد و سرانجام به اخراج اعضای سازمان آزادی‌بخش فلطسین (ساف) از اردن در ژوئیه ۱۹۷۱ انجامید. دلیل اصلی جنگ تلاش فلسطینیان برای کنترل اردن بود. اردن یا دقیق‌تر فرا اردن Trans Jordan از دلِ قراردادِ سایکس - پیکو شکل گرفته بود. کشوری با مرزهای مصنوعی و مردمانی از اعرابِ بدوی و فلسطینی بود که از زمان جنگ جهانی نخست بدان فلسطین شرقی نیز می‌گفتند. با هجوم ۲۰۰ هزار آوارۀ ساکن کرانۀ باختری به اردن پس از جنگ شش‌روزه اعراب و اسرائیل و افزودن‌شان به ۶۵۰ هزار فلسطینی که از پیش در این کشور زندگی می‌کردند، توازن جمعیتی و سیاسی میان بدوی‌ها و فلسطینیان برهم‌خورد. کشور [اردن]، امنیت خود را از دست داده بود: نیروهای فلسطینی با مردم عادی برخوردهای بدی داشتند، فتح، مهم‌ترین سازمان مقاومت فلسطینی از خاک اردن، حملات متعددی را علیه اسرائیل انجام می‌داد و اسرائیل نیز اردن را زیر حملات خود قرار می‌داد. با قدرت‌گیری روزافزون فتح پس از به عقب‌راندن اسرائیل در نبرد کرامه (نخستین پیروزی فلسطینیان بر ارتش اسرائیل پس از شکست خُردکننده ارتش‌های عربی در جنگ شش روزه ۱۹۶۷)، چریک‌های فلسطینی دولت مرکزی [اردن] را تضعیف می‌کردند به گونه‌ای که یک دولت در دولت شکل گرفته بود. با شکست طرح ترور ملک حسین هاشمی، توسط چریک‌های فلسطینی، در سپتامبر ۱۹۷۰ حکومت نظامی برقرار و دو روز بعد جنگ داخلی آغاز شد، جنگی که به کشته‌شدن ۳۴۰۰ تا ۲۰ هزار نفر عمدتاً فلسطینی غیرنظامی انجامید و سرانجام چریک‌ها از اردن به سوریه اخراج شدند. چریک‌های فلسطینی سپس به جنوب لبنان رفته و عاملی مهم در شکل‌گیری جنگ داخلی لبنان شدند. این آغاز تنشِ چریک‌های فلسطینی با شیعیان لبنان به رهبری سید موسی صدر بود.

در میانۀ تنش میان اردن و فلسطینیان، [محمدرضا] شاه [پهلوی] در کنار مَلک حسین ایستاد و در سرکوب چریک‌های ساف در سپتامبر سیاه به اَمّان، یاری رساند. بعدها به دلیل پشتیبانی نافرجام عراق از سازمان آزادی‌بخش فلسطین در سپتامبر سیاه، مَلک حسین به جنگ کُردی و زمین‌گیر کردنِ ارتش بعث در شمال عراق علاقمند شد. در نتیجه، مَلک حسین اندرز [محمدرضا] شاه در حمایت از کُردهای عراق را پذیرفت که با واگذاری جنگ‌افزارهای بدست‌آمده از چریک‌های فلسطین در سپتامبر سیاه‌ به یاری کُردهای عراق بشتابد. در سپتامبر سیاه، منصور قدر (سفیر ایران در اردن و سپس لبنان) نقش بسیار مهمی در حمایت از اسرائیل را ایفا کرد و زمانی که فلسطینیان به لبنان منتقل شدند، قدر از اَمّان به بیروت فرستاده شد.


🔴 بُن‌مایه:
از کتابِ شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه
ایران، کردهای عراق و شیعیان لبنان ۱۳۳۷-۱۳۵۷،
نوشتۀ آرش رئیسی‌نژاد

@IranDel_Channel

💢

BY ایران‌دل | IranDel