مدرسه ژرفا

ضرورت نظریه پردازی حقوقی

✍دکتر حیدر شجاعی

🔹کارل‌اشمیت در کتاب «#الاهیات_سیاسی» اش تعریف که از حاکمیت ارائه می دهد شالوده‌ی آن اینست که نیروی واجد حاکمیت یا حاکم (Sovereign) کسی است که در #شرایط_استثنا (آشوب) تصمیم می‌گیرد.

🔸توضیح آنکه، اگر شخصی یا نهادی در یک نظام حکومتی، قادر به تعلیق کامل #قانون_اساسی شود و سپس از نیروی فرا قانونی شان استفاده کرده، اوضاع را به حالت عادی در آورده و به معنای واقعی آن، کنترل نماید؛ چنین شخص یا نهاد، حاکم و فرمانفرما نام دارد.


🔻طبق این تعریف و بر مبنایی یکی از معانی مطلق که اشمیت در رساله‌ی #"آموزه‌های_اساس" از واژه‌ی #"اساس"  دارد و اساس را به مفهوم دولت (منحصر به فرد و انضمامی) عنوان می‌کند، به نحوی که انضمایت را نیز به مثابه‌‌ی یک کل، شرط تام #وحدت_سیاسی و نظم اجتماعی می‌داند. به هر روی، حاکم و دولت را اولا، موظف به نظم پیشا حقوقی دانسته و بعدا با روح قانون اساسی زندگی و قوام پیدا می‌کند.


🔹تسامحا از این ایده و نظر می‌توان در جامعه افغانستان استفاده کرد که پس از فروپاشی نظام سیاسی و حقوقی جمهوری در افغانستان، مقدمات و صغرای نظام حقوقی جدید ایجاد شده. اگر کلسنی هم نگاه کنیم، "#هنجار_بنیادین" در حال پدیدار شدن است. یعنی نظم پیشا حقوقی در کشور تا جای مُحقَقَ گشته؛ ولی در کبرا و نتیجه‌ی آن هنوز جای بحث و اشکال است. به همین دلیل است که اوضاع ما به جای برگشتن به وضعیت عادی، بحرانی‌تر و عمیق تر می‌گردد؛ زیرا عدم توجه، غور و بررسی حقوقدانان، تحلیل‌گران سیاسی و هیات حاکمه به این ابژه، که پرسش از اساس و نقطه آغازین کرده و وجه مشترک و هویت واحد/وحدت سیاسی را چگونه و با چه سازوکار ایجاد کنند؟! مغفول واقع شده.


🔸طبیعتا پیامد عدم امعان نظر به چنین مسائل، منطق تنفر و فاصله را بین جامعه‌ی سیاسی حاکم کرده و مردم و شهروندان احساس می‌کنند، به جای #توزیع‌و‌توازن_قدرت و تصمیم‌گیری در راستای تامین حق‌ها و آزادی‌های بنیادین، از قدرت سیاسی استفاده نامشروع می‌شود.


🔻با این وصف، به نظر می‌رسد در چنین موقعیت است که مسوولیت حقوقدان بیشتر می‌شود؛ به دلیل اینکه در چنین زمانه‌ی است که اگر حقوقدان به طور کل و نظریه پرداز حقوق اساسی به طور خاص، در تئوریزه کردن و نظریه پردازی دقیق و نگاه عمیق نداشته باشند ممکن حق‌ها و آزادی‌ها سلب گردد. کاری که تا هنوز در بین حقوقدانان، روشنفکران و نهادهای اکادمیک شکل نگرفته و بحث از آن نمی‌شود و فی الواقع، در بوتهی از ابهام قرار دارد.

🏷@ZharfaSchool

www.group-telegram.com/sg/ZharfaSchool.com/32

962 viewsedited  Apr 29, 2023 at 17:35

ضرورت نظریه پردازی حقوقی

✍دکتر حیدر شجاعی

🔹کارل‌اشمیت در کتاب «#الاهیات_سیاسی» اش تعریف که از حاکمیت ارائه می دهد شالوده‌ی آن اینست که نیروی واجد حاکمیت یا حاکم (Sovereign) کسی است که در #شرایط_استثنا (آشوب) تصمیم می‌گیرد.

🔸توضیح آنکه، اگر شخصی یا نهادی در یک نظام حکومتی، قادر به تعلیق کامل #قانون_اساسی شود و سپس از نیروی فرا قانونی شان استفاده کرده، اوضاع را به حالت عادی در آورده و به معنای واقعی آن، کنترل نماید؛ چنین شخص یا نهاد، حاکم و فرمانفرما نام دارد.


🔻طبق این تعریف و بر مبنایی یکی از معانی مطلق که اشمیت در رساله‌ی #"آموزه‌های_اساس" از واژه‌ی #"اساس"  دارد و اساس را به مفهوم دولت (منحصر به فرد و انضمامی) عنوان می‌کند، به نحوی که انضمایت را نیز به مثابه‌‌ی یک کل، شرط تام #وحدت_سیاسی و نظم اجتماعی می‌داند. به هر روی، حاکم و دولت را اولا، موظف به نظم پیشا حقوقی دانسته و بعدا با روح قانون اساسی زندگی و قوام پیدا می‌کند.


🔹تسامحا از این ایده و نظر می‌توان در جامعه افغانستان استفاده کرد که پس از فروپاشی نظام سیاسی و حقوقی جمهوری در افغانستان، مقدمات و صغرای نظام حقوقی جدید ایجاد شده. اگر کلسنی هم نگاه کنیم، "#هنجار_بنیادین" در حال پدیدار شدن است. یعنی نظم پیشا حقوقی در کشور تا جای مُحقَقَ گشته؛ ولی در کبرا و نتیجه‌ی آن هنوز جای بحث و اشکال است. به همین دلیل است که اوضاع ما به جای برگشتن به وضعیت عادی، بحرانی‌تر و عمیق تر می‌گردد؛ زیرا عدم توجه، غور و بررسی حقوقدانان، تحلیل‌گران سیاسی و هیات حاکمه به این ابژه، که پرسش از اساس و نقطه آغازین کرده و وجه مشترک و هویت واحد/وحدت سیاسی را چگونه و با چه سازوکار ایجاد کنند؟! مغفول واقع شده.


🔸طبیعتا پیامد عدم امعان نظر به چنین مسائل، منطق تنفر و فاصله را بین جامعه‌ی سیاسی حاکم کرده و مردم و شهروندان احساس می‌کنند، به جای #توزیع‌و‌توازن_قدرت و تصمیم‌گیری در راستای تامین حق‌ها و آزادی‌های بنیادین، از قدرت سیاسی استفاده نامشروع می‌شود.


🔻با این وصف، به نظر می‌رسد در چنین موقعیت است که مسوولیت حقوقدان بیشتر می‌شود؛ به دلیل اینکه در چنین زمانه‌ی است که اگر حقوقدان به طور کل و نظریه پرداز حقوق اساسی به طور خاص، در تئوریزه کردن و نظریه پردازی دقیق و نگاه عمیق نداشته باشند ممکن حق‌ها و آزادی‌ها سلب گردد. کاری که تا هنوز در بین حقوقدانان، روشنفکران و نهادهای اکادمیک شکل نگرفته و بحث از آن نمی‌شود و فی الواقع، در بوتهی از ابهام قرار دارد.

🏷@ZharfaSchool

BY مدرسه ژرفا