"Осҡондан ут сыҡһын, афарин башҡорттар!" тигән комментарий һағайта.

Һүҙем Бөрйән ваҡиғалары хаҡында. Урындағы училище студенттарының Рәсәй империяһы флагы менән төшкән берғатлы фотоһын оло ғауғаға әйләндереп, уны нисек булһа ла туктатмау сит илдән һөскөртөп ятҡан һатлыҡйәндәр өсөн бик мөһим, күрәһең. Тәүҙә улар был үҫмерҙәрҙе фотолары өсөн ғәфү иттерҙеләр. Һөҙөмтәлә иноагент һәм тыйылған ойошма вәкилдәре менән хеҙмәттәшлеге өсөн Бөрйән егеттәренә баҫым яһаған тиҫтерҙәренә ҡарата эш асылды. Тағы ла бер емерелгән яҙмыш.

Артабан Бөрйән районы сигендәге стела янында махсус күрһәтеп әлеге лә баяғы Рәсәй империяһы флагы яндырыла. Хәҙер килеп Иҫке Собханғолда кәртә - диуарҙарҙа провакацион яҙмалар.

Киң йәмәғәтселеккә һәр яңылыҡ сит илгә ҡасҡан оппозиционерҙар тарафынан еткерелә, таратыла. Сөнки уларҙың төп маҡсаты беҙҙәге тотороҡлолоҡто емереү. Аңын-тоңон аңламаған ябай кешеләргә йоғонто яһау. Яҙма аҫтындағы махсус комментарийҙар ниәттәрен тағы ла бер тапҡыр сағылдыра, беҙҙең фекерҙәрҙе дәлилләй. Улар Сибай, Баймаҡ башҡорттарының сәменә тейеп маташа. Ҡыҫҡаһы йәнә башҡорт райондары халҡы менән уҫал уйын башланы улар. Провокациялар тағы ла булмаҫ тимә. Шуға милләттәштәребеҙ, бөрйәндәр аҡыл менән эш итер тип ышанғы килә. Бынан теүәл бер йыл элек ут көҫәп осҡондо тап улар сәсте. Баймаҡ ваҡиғалары һөҙөмтәһе иһә һәр кемебеҙгә мәғлүм.

⚡Рәсәй Президенты В. В. Путин Указы менән Ишембайға - Хеҙмәт ҡаһарманлығы ҡалаһы тигән звание бирелде.

Юбилей йылы быйыл - Бөйөк Еңеүҙең 80 йыллығын ҡаршылайбыҙ, Башҡортостан өсөн һөйөнөслө яңылыҡ менән.

Бөгөн ил Президенты В. Путин ҡатнашлығында Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүҙең 80 йыллығын ойоштороу һәм үткәреү буйынса ойоштороу комитеты ултырышында "Хеҙмәт ҡаһарманлығы ҡалаһы" исеменә тәҡдим ителгән ҡалалар теҙмәһе яңғыратылды. Ил етәксеһе тарафынан улар хупланып, тиҙ арала тейешле Указға ҡул да ҡуйылды.

Шулай итеп, маҡтаулы исемгә Башҡортостандың Ишембай ҡалаһы лайыҡ булды.
Был Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында тылда алһыҙ-ялһыҙ эшләгән, Еңеүҙе яҡынайтыуға хәләл көсөн индергән ябай Башҡортостан хеҙмәтсәндәренә оло хөрмәт билдәһе.

Иҫәпләүҙәр буйынса, Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында һәр өсөнсө танкка Башҡортостанда етештерелгән яғыулыҡ ҡойола, һуғыш ваҡытында СССР-ҙа табылған ҡара алтындың 25 проценты Ишембай нефть ятҡылыҡтарына тура килә. Ошо бәләкәй генә ҡаланың Оло Еңеү өсөн индергән өлөшөн аңлар һәм баһалар өсөн ошо һандар ғына ла етә. Ә улар артында меңәрләгән кешенең хәләл хеҙмәте.

Юғары званиега Ишембайҙы тәҡдим итеү республика етәкселегенең тарихи үткәндәрҙе лайыҡлы баһалау, быуындар күсәгилешлеген тәьмин итеү йәһәтенән алып барған эҙмә-эҙлекле сәйәсәтенең тағы ла бер һөҙөмтәһе. Афарин! 1941-1945 йылдаҙа көндө төнгә ялғап ал-ял белмәй эшләгән олатай, өләсәйҙәрҙең хеҙмәт батырлыҡтарына ихтирам өсөн рәхмәт!

Яҙылғанға өҫтәп: баш ҡалабыҙ "Хеҙмәт ҡаһарманлығы ҡалаһы" исеменә Еңеүҙең 75 йыллығы уңайынан тәҡдим ителеп, 2020 йылдың 2 июлендә ил Президенты Указы менән Өфөгә лә ошо исем бирелгәйне.

Бик күп ғаиләләрҙе бәләгә алып барып тыҡҡан ваҡиғаға теүәл бер йыл. Был телеграм-канал да ана шул ваҡиғаларҙан һуң уйланыу һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килгәйне. Шуға был юлы ла фекер менән уртаҡлашыу кәрәктер тигән инаныу менән тыуған яҙма.

Һарайға ут үртәп, ҡапҡаларын шар асып шунда йөҙәрләгән кешене һарыҡ ише алып барып тығыусылар исемен ҡабатлап барлауҙан фәтеүә юҡ. Ошо сараның төп режиссерының төп ролде лә үҙенә самалап «халыҡ геройы» образына саманан тыш мөкиббән китеүе - беҙҙең халыҡты оло трагедияға килтерзе. Шул геройҙы бөтөнләй белмәгән ир-егеттәр СИЗО, төрмәләргә барып эләкте.

Ни өсөн? Власте халыҡ менән ҡурҡытып, уларҙы урамға алып сығыу менән шантажлап һәр саҡ һыуҙан ҡоро сығып өйрәнгән "халыҡ геройы" был юлы ла кешеләрҙе бары тик үҙ мәнфәғәтендә файҙаланды. Мәғлүм, ул тап ошо ысул менән үҙенә реаль мөҙҙәт түгел, шартлы хөкөм ителеүгә өмөт итте. Әммә барыһы ла уйлағанса килеп сыҡманы. Был сәйәси уйын ҡасан да туҡталырға тейеш ине. Өҫтәүенә хәҙер ваҡыты икенсе, илеңә ҡарата ярты донъя ҡаршы сыҡҡан ваҡытта, эстәге провакаторҙар ыңғайына торор саҡ түгел.
Иң үкенесе - ҡаза күреүселәр күп булыуы. Бала-сағаларының үҫкәнен күреп, уларға терәк - кәрәк булып йәшәр саҡта - ғүмерҙәрен зинданда үткәрә ирҙәр.

Урамда 21 быуат. Алдынғы технологиялар заманы. Халыҡ булараҡ һаҡланыу, көс туплау, милләт бәҫен күтәреүҙең яңы кимәле – белемдә, малтабарлыҡта, ғаилә ҡиммәттәрендә. Тиңдәр араһында тиң булырлыҡ итеп балалар үҫтереүгә, тапҡанды ике итеүҙә, мөмкинлектәргә таянып заманса үҫешеүҙә. Эмоция менән түгел, аҡыл менән йәшәргә өйрәнеүҙә. Башҡорт йәштәре, йәш ғаиләләр ошо юлды һайлаһа, мөмкин тиклем ошондай принциптарға ынтылһа яҡшы булыр ине.

Әммә бөтә яуаплылыҡты халыҡ иңенә генә һалыу ҙа дөрөҫ түгел. Ауылдарҙа һорауҙар етерлек - быны берәү ҙә инҡар итмәй.
Урындағы етәкселәргә кешеләр менән эшләү, уларҙы ишетә, аңлай һәм аңлата белеү кәрәк. Шул уҡ Дәүләт Думаһы һәм Дәүләт Йыйылышы депутаттары эшенә байҡау яһағанда. Улар шәхси имидж тураһында түгел, халыҡ мәнфәғәтенә хеҙмәт итеү хаҡында уйларға тейеш түгелме икән. Ураған һайын уларҙан тыш та төҙөлгән, төҙөлөп ятҡан социаль объекттарға инспекция эшләп, барыһы ла яйлы урындарҙа осрашыуҙар үткәреп социаль селтәрҙәрҙә фото баҫтырыуҙан тыш халыҡ менән туранан - тура, асыҡтан-асыҡ аралашыу - депутаттар эшмәкәрлегендә бына нимә етмәй!!! Халыҡ депутаттарҙы тап уларҙың мәнфәғәтендә хеҙмәт итеүсе итеп күрә. Ә Баймаҡ ваҡиғалары мәлендә уларҙан, хәлде аңлатыу, халыҡты тынысландырыу маҡсатында кем Баймаҡҡа сыҡты, кем социаль селтәрҙәрҙә пост яҙҙы. Бер кем!

Әлеге лә баяғы шул уҡ социаль селтәрҙәрҙән күренеүенсә, йәмғиәтте ҡымжытырға тырышып һаман да провакация ойоштороусылар табылып ҡына тора. Улар үҙ эшен аҫтыртын алып бара, быныһы иң ҡурҡынысы. Тағы нимә күрәбеҙ - халыҡ вәкилдәре һәр ваҡыттағыса ләм-мим. Йәл...

Әр-Рәхим мәсетен төҙөү тарихына байҡау

Бик күп йылдар дауамында Башҡортостандың мосолман әһелдәре республика Хөкүмәтенә яңы мәсет төҙөү тәҡдиме менән мөрәжәғәт итә. Төп фекер - Өфөләге ике йәмиғ мәсете - Туҡай һәм Ләлә мәсеттәре байрам мәлдәрендә бөтә мосолмандарҙы ла һыйҙырыу ҡеүәтенә эйә түгел.
Шулай итеп, был тәҡдимде Башҡортостандың Беренсе Президенты хуплай һәм 2007 йылдың көҙөндә төҙөлөш урынына тәүге таш һалына.

Генераль подрядсы тарафынан баштан уҡ мәсет төҙөлөшө өсөн республика ҡаҙнаһынан бер тин дә йәлеп ителмәйәсәк, төҙөлөш эштәре физик һәм юридик шәхестәр индергән иғәнәгә башҡарыласаҡ тип белдерелә.
Әммә төҙөлөш 2009 йылда туҡтатыла. Сәбәбе - тупланған аҡсаларҙы урлау, тәғәйенләнеше буйынса ҡулланмау. Шулай итеп, 2009 йылда был объектҡа "Коррупция һәйкәле" тигән исем бирелә.

Күп тә үтмәй Республика Президенты Мортаза Рәхимов вазифаһынан бушатыла. 2015 йылға тиклем мәсет төҙөлөшө Рәхимов етәкләгән Фонд иҫәбенә яйлап дауам итә. Әммә 2015- тәр тирәһендә төҙөлөш йәнә туҡтатыла. Сәбәбе - тағы ла аҡсалар урланыуында.

Артабан
М. Рәхимов мәсетте төҙөп бөтөү өсөн финанс ярҙам һорап республика башлығы Рөстәм Хәкимовҡа мөрәжәғәт итә, әммә ул файҙа килтермәй. Һөҙөмтәлә Өфөгә килеүселәрҙе "Европалағы иң ҙур мәсеттең" төҙөлөп бөтмәгән һоро күләгәһе генә ҡаршы алыуын дауам итә.

Эштәр ни бары 2019 йылда республика башлығы итеп Радий Хәбиров тәғәйенләнгәс урынынан ҡуҙғала. Әммә берәү ҙә "төҙөлөш тиҙ арала тамалана!" тип вәғәҙә итмәй. Сөнки республика бюджетында 2007 йылдағы кеүек үк был төҙөлөш өсөн сығымдар ҡаралмаған. Хаҡы бер-нисә миллиард һум менән баһаланған быуат төҙөлөшө өсөн аҡсаны ҡапыл сығарып һалыр өсөн Президент Мортаза Рәхимовтыҡылдай карманный фонд та юҡ.

Табылған аҡса бушҡа тотонолмаһын өсөн оҙайлы төҙөлөш объектының торошо буйынса экспетиза үткәрелә. Һөҙөмтәлә бик күп етешһеҙлектәр, эштәрҙең сифатһыҙ башҡарылыуы асыҡлана. Күп тә үтмәй был һығымтаны тормош үҙе дәлилләй. Көслө ел ваҡытында мәсет манараларының бер көмбәҙе ҡолап төшә.
Аҡ эттең бәләһен ҡара эткә тағып Әр-Рәхим мәсетенең көмбәҙе ҡотлауын да, төҙөлөштөң һаман тамаланмауын да республиканың бөгөнгө етәксеһенә япһарып маташыусылар табыла. Ә Р. Хәбиров әлеге шарттарҙа ни тиклем ҡатмарлы һорау булыуына ҡарамаҫтан, эште яйлап ҡына урынынан ҡуҙғата ала.

Кисә ошо эштең беренсе этабы тамалана - мәсет манаралары аҡ мәрмәр менән көпләнеп бөтә. Артабан ҡыйыҡты йүнәтеү һәм тышҡы биҙәкләү эштәренә күсеү планлаштырылған.
Аллаға шөкөр😊

Зекәриә Аҡназаров Башҡортостан үҫешенә баһалап бөткөһөҙ ҙур өлөш индергән етәксе, арҙаҡлы дәүләт һәм йәмәғәт эшмәкәре

Бөгөн тыуған төбәге - Баймаҡ районында уға бюст асылды. Ул шәхестең 100 йыллығын билдәләү тураһында Республика Башлығы Указына ярашлы сафҡа инде.

Зекәриә Аҡназаров 1962 йылдан 1986 йылға тиклем 24 йыл дауамында Башҡорт АССР-ы министрҙар советы рәйесе вазифаһын башҡара. Ошо осорҙа Башҡортостан иң ҡеүәтле аграр һәм сәнғәт төбәге тигән исемгә лайыҡ була. Башҡортостанда мөһим социаль объект - республика клиник дауаханаһы тағы сәнғәт училищеһы, рус драма театры төҙөлә. Тап ул республика менән идара иткән осорҙа Өфөлә Дуҫлыҡ монументы, Салауат Юлаев һәйкәле асыла. Ленин урамында тәүге 9 ҡатлы йорт сафҡа инә ( Хрусталь магазины урынлашҡан йорт) . Йәнә Матбуғат йорто, Дәүләт циркы төҙөлөп бөтә, Республика милли музейы ойошторола. Бик оҙаҡ йылдар Башҡортостандың күп функциялы төп спорт объекты булған Спорт һарайы асыла, хоккей үҫешә. Тағы ла тап 60-70 йылдарҙа республика ауылдары инфраструктураһы, республикабыҙҙың башҡа ҡалалары үҫешә. Объектив фекер йөрөткәндә хәҙерге Башҡортостан үҫешенә шул осорҙа нигеҙ һалына.

Үҙ ваҡытында төбәгебеҙ үҫешен яңы кимәлгә күтәргән етәксенең исемен тергеҙеп, мәңгеләштереүе бик хуп!

Өфө тураһында "Урамдары көҙгөләй асфальт" тип йырлағанда ҡышын ялтырап ятҡан боҙ күҙ уңында тотолмай шул.

Тәүҙә баш ҡала проблемаларын хәл итеп өйрәнһенсе 🤣
Генерал имеш. Рәхимов әйтмешләй, өс тауыҡ менән командовать итеп өйрәнмәйсә йә иһә "Работать надо!"

7 февраль бөгөн - Башҡортостандың Беренсе Президентының тыуған көнө. Мортаза Ғөбәйҙулла улы Рәхимовҡа 91 йәш тулған булыр ине.

Өфө мэры Башҡортостан башлығы булырға теләй.

Ратмир Мәүлиев үҙенең матбуғат конференцияһында төбәктә карьераһының үҫешенә ынтылыуын белдерҙе. "Генерал булырға теләмәгән һалдат насар" - журналистарҙың һорауына чиновник шулай тип яуап бирҙе. Әммә Радий Хәбировҡа проблемалар яһарға теләмәүен белдерҙе.

⭐️ Яҡты-mediaға яҙыл

Баймаҡ ваҡиғалары башҡорт халҡы өсөн һабаҡ

Валитов Тимурҙың Баймаҡ фажиғәләренә арналған фильмын, ниһайәт, ҡарағандан һуң тыуған төп фекер ошо.
Фильм быға тиклем беҙҙең каналда тап Баймаҡ ваҡиғалары буйынса яҙылған фекерҙәр менән тулыһынса ауаздаш һәм уларҙы тағы ла бер тапҡыр дәлилләне. Бер генә фактка туҡталғанда.

Фәнзил Әхмәтшин видео яҙҙырып ябай халыҡтың хис-тойғоларында уйнап ҡыланыуҙан тыш, эйе, халыҡты беҙ ойошторҙоҡ, бының өсөн минең үҙемә лә алдан Баймаҡҡа барып, егеттәрҙе туплап ҡайтырға кәрәк булды тип белдерҙе.

Берәү ҙә теленән тартмай, көсләмәй, интервью барышында Фаил Алсынов* менән һөйләшеүҙәре хаҡында үҙ ирке менән бәйән итә. "Һине ултыртасаҡтар, бер ысул - Ҡуштау ваҡытындағы һымаҡ урамға халыҡты алып сығырға кәрәк" тигән кәңәш биреүен белдерә. Йәғни шантажлау, власты ҡурҡытыу өсөн улар халыҡты файҙалана. Урынға барып ойоштороу эштәрен (үҙе лә әйтеүенсә, Баймаҡта 40-лап ир-егетте туплай) тамамлағандан һуң ул ябай халыҡты суд бинаһы янында йыйыу өсөн "илай-илай" ана шул видеоһын төшөрә лә инде. "Егеттәр, ҡыҙҙар, Фаилды* яҡлап сыҡмаһағыҙ нисек йоҡларһығыҙ? " имеш.

Бөгөн 80-гә яҡын ир-егет төрмәлә. Фәнзил Әхмәтшин хәҙер үҙе нисек йоҡлай икән? Беҙҙеңсә нормально йоҡлай. Беҙҙә тыйылған социаль селтәрҙәрҙә ҡыҙының сәхифәһенән билдәле - Баймаҡ ҡорбандары халыҡтан аҡса йыйып, кредитҡа батып адвокаттар ялланғанда, Фәнзил Әхмәтшин Әбйәлил районында тотош Динопаркты ҡуртымға алып балаһына гөрләтеп туй үткәрә, районында мал үрсетә, ит-мал һатып аҡса эшләй. Һис тартынмай, ана, интервью бирергә лә йөрөгән.

Ә бына фильмды ҡарағанда күҙҙәргә йәш төйөлдө. "Яңылыш барып эләктек, үкенәбеҙ" тип рәшәткә артынан интервью биргән ир-егеттәрҙе йәлләп. Бигерәк тә тәү ҡарамаҡҡа
алтмышты күптән үткән оло ғына ағайҙың бер ҡатлы, үкенесле ҡарашы битараф ҡалдырманы. Уларҙы яҡлар өсөн Әхмәтшин да, блогерҙар ҙа халыҡты йыймай, үҙҙәре лә йөрөмәй. Сөнки һәр береһенә үҙҙәре, яҡындары, балалары ҡәҙерле.

Ә ни өсөн барған был ҡорбандар Баймаҡтың Суд бинаһы алдына? Был һорауға яуапты хөкөмгә тарттырылыусылар үҙҙәре белдерҙе. Баймаҡ, Урал аръяғы райондары халҡы араһында социаль селтәрҙәрҙә "ерҙәрегеҙҙе тартып алалар, яҡлап сығырға кәрәк" тигән саҡырыу таратылған. Кемдәр тарафынан икәне хәҙер инде аныҡ билдәле. Бер ҡатлы ябай халыҡ уларҙың алдағына ҡаба.

"Аҡсағыҙҙы һаҡлап ҡалырға кәрәк, банк картаһы номерын ебәрегеҙ" , йә "яҡынығыҙ ауыр хәлдә ҡалған тиҙ генә аҡса ебәрегеҙ" тип ябай халыҡты алдаған мошенниктарҙан былар күпкә ҡурҡынысыраҡ, яманыраҡ. Сөнки, халыҡ әйтмешләй, баш иҫән булһа, аҡса табыла. Ә былар күрәләтә үҙ халҡын ут эсенә алып барып тыҡты, уны уйынсыҡ итеп ҡулланды, яҙмыштар, ғаиләләр, бала бәхеттәрен емерҙе.

Я.Ө (яҙылғанға өҫтәп) Тимур Валитовтың ҡапыл сәйәси күҙәтеүсе, блогер, журналист булып китеүенә ҡараш икеле ине. Был хаҡта ла үҙ ҡарашыбыҙҙы белдергәйнек. Башҡортса һүҙ байлығы аҡһауы, фекерен еткереү ҡеүәһе етмәүе ышаныс уятмай килде. Ә русса сығарылыш шәп, ышаныслы килеп сыҡҡан✅

*Фаил Алсынов - террорсылар һәм экстремистар исемлегенә индерелгән.

17 йәшлек үҫмер украин хеҙмәтенә ялланған

Уға Хәйбулла районындағы баҡыр ятҡылыҡтарын төшөрөү, мосолман ҡыҙының хижәбен сисеү кеүек заданиелар биргәндәр. Студент быларҙың күбеһен үтәгән, аҡса «һуҡҡан», һөҙөмтәлә уны бөгөн хоҡуҡ һаҡсылары ҡулға алған. Иң аяныслыһы, үҫмер МХО яугирының улы.

Беренсе сиратта тотош Рәсәйҙәге именлекте ҡаҡшатыу маҡсатын ҡуйған көстәр ҡармағына эләкмәйек тигәнде йәмәғәтселеккә, тәү нәүбәттә үҙебеҙҙең халыҡҡа, урында теркәлгән ҡатмарлы сыуалыштар миҫалында аңлатырға тырышыусылар бар. Рәсми рәүештә тыйылған ойошмаларҙың йоғонтоһона бирелмәҫкә саҡырыуҙы, болғаныштар артында экстремистик ҡарашлы кешеләр тороуын аңлатыуҙы, үкенескә күрә, йәмәғәтселек ҡабул итергә һаман да әҙер түгел.

Әлеге лә баяғы бер балыҡ башы булһа ла Баймаҡ ваҡиғаларына йәнә туҡталғанда. Төп аргумент - беҙҙең арала ниндәй экстремистар булһын, беҙ бары тик үҙ еребеҙҙе яҡлап сыҡтыҡ!

Ә бит уҙған йылдың ғинуарында Баймаҡта ябай халыҡты урамға алып сығыуҙы ойоштороусылар экологик проблемалар артына йәшеренеп үҙҙәренең бысраҡ эшен атҡарырҙы. Беҙҙең маҡсат власҡа ҡаршы сығыу, республикала болғаныш ойоштороу тип асыҡтан-асыҡ һөрән һалһалар һәр кем уйланыр ине. Ә улар беҙҙең халыҡтың бер ҡатлы булыуын файҙаланды, республикаға исем биргән, аҫаба милләт вәкилдәре менән "уйнау" әлеге шарттарҙа үтә лә ҡулай ине - уларға илде эстән ҡаҡшатыу, Башҡортостан кеүек һәр йәһәттән терәк төбәктәрҙәге тотороҡлолоҡто емереү мөһим.

Бөрйән районында Рәсәй империяһы флагы менән бәйле ваҡиғалар, ошо флагты башҡорт районында демонстратив рәүештә яндырыу тарихи ла быға асыҡ миҫал. Әләмде яндырыусылар Бөрйәнгә һис ҡыҫылышы булмаған, бары тик аҡсаға алданған Өфө студенттары. Ә интернетта был ваҡиға - Бөрйәндәр (йәғни башҡорттар! ) Рәсәйгә ҡаршы тигән баш аҫтында таратыла.

Тағы ла бер тапҡыр һыҙыҡ аҫтына алайыҡ - беҙҙең халыҡты ҡулланыу Рәсәйгә ҡаршы алып барылған ҙур кампанияның бер өлөшө.

Был постан алдағы видеоны иғтибарһыҙ ҡалдырмағыҙ.
Унда әлеге лә баяғы бер ҡатылығы, аҡты ҡаранан айыра алмауы һөҙөмтәһендә Украинаның махсус хеҙмәттәренә ялланып беҙгә зыян килтерерлек заданиелар үтәгән үҫмер егеттең һөйләгәндәре.
Ни өсөн мосолман ҡыҙының хиджабына бәйле эш ҡушыла уға? Күп милләтле, төрлө конфессия вәкилдәре йәшәгән төбәктә ыҙғыш тыуҙырыу өсөн! Эре предприятиелар, мөһим объекттарҙың фото, видеолары ни өсөн кәрәклеге бөгөн аңлатып тороуҙы талап итмәй. Ошо эштәрҙе башҡарған, йәғни мәҫәлән, айырым көстәргә террор ғәмәлен ойошторорға ярҙам иткән өсөн яуаплылыҡ ҡаралған. Үкенескә ҡаршы, тормошо саҡ башланып торған был егетте лә ҡаты хөкөм ҡарары көтөүе көн кеүек асыҡ.

Бәлки ошо миҫалдан һуң "беҙ экстремист, террорсы түгел, беҙ бары тик власть өсөн уңайһыҙ кешеләр" тип үҙҙәрен, йә яҡындарының яңылышлыҡтарын аҡларға тырышыусылар уйланыр. Эйе, әле СИЗОла ултырған
Урал аръяғы ир-егеттәре лә, ошо үҫмер бала ла, Бөрйәнгә барып флаг яндырып йөрөүсе малайҙар ҙа төрлө тыйылған ойошма вәкилдәре түгел, ә уларҙың ҡорбаны. Әммә ғәмәлдәрҙе аңлап ҡына түгел, аңы-төңөнә төшөнмәй атҡарған өсөн дә, үкенескә ҡаршы, яуап тоторға кәрәк - закон алдында барыһы ла тиң.

Я.Ө. (яҙылғанға өҫтәп) Иң ҡурҡынысы - яуыз көстәрҙең беҙҙең балалар яҙмышына ҡул һоноуы. Көнө-төнө интернетта ултырған, инстаграм*, тик-токта ялтырауыҡлы тормош күҙәтеп, еңел тормош, еңел аҡсаға ҡыҙыҡҡан балалар - улар өсөн иң еңел ҡорбан. Әсе ысынбарлыҡты аңлап, уйланып, ошо юҫыҡта асыҡтан-асыҡ аңлатыу эше алып барырға ваҡыт еткәндер, йәмәғәт.

*Рәсәйҙә тыйылған

Рөстәм Абдразаҡовтың мәҡәләһенә яуап - Беҙ битарафлыҡ утрауында йәшәүсе Робинзондар түгелбеҙ!

"Киске Өфө" гәзите Рөстәм Абдразаҡовтың мәҡәләһен баҫтырған, дөрөҫөрәге, әле былтыр көҙ авторҙың социаль селтәрҙәге шәхси сәхифәһендә донъя күргән посын тәҡдим иткән.
Һүҙ М.Кәрим исемендәге Милли йәштәр театры, унда тамашасылар йөрөмәүе хаҡында бара. Беҙ, йәғни Өфөлә йәшәүсе башҡорт тамашасылары, тәнҡит утында тотола быҙ. Хатта, әгәр ҙә хәл артабан да ошолай дауам итһә, мәҙәниәт усағы ябылмаҫмы тигәнерәк һорау ҡуйыла.

Ябылмаҫ. Ғөмүмән, һуңғы йылдарҙа республикала тап мәҙәниәт тармағында 10-cы йылдарҙа күҙәтелгән оптимизация процессы туҡтатылды. Ауылдарҙа яңы быуын китапханалар, бәләкәй ҡалалар һәм район үҙәктәрендә ыҡсым ғына кинотеатрҙар асыла, иҫке клубтар мәсьәләһен хәл итеү өсөн тиҙ ҡоролоусы модулле ауыл клубы проекты эшләнгән. Тәүгеһе Дүртөйлө районында асылған. Ул проект менән бөгөн күрше төбәктәр ҡыҙыҡһына тиҙәр. Башҡортостанда мәҙәниәт торғонлоҡ осорон кисермәй.

Өфөлә йәшәүсе башҡорт тамашасыһының театр сәнғәтенә битараф түгеллеген күрһәткән асыҡ миҫал – Башҡорт дәүләт академия драма театры. Ике-өс аҙна алдан хәстәрләмәһәң, ҡайһы бер спектаклдәргә көнө етәрәк билет алырмын тимә. Ҡапыл иҫкә төшкәндәрҙән генә -сәхнәлә ун йылдан ашыу барған «Бәхет хаҡы» (аҙна һайын тулы аншлаг менән үтә), яңыса ҡуйылыштағы «Ҡыҙ урлау»,«Ҡоҙаса» комедиялары, «Килен», “Һинһеҙ килгән яҙҙар” кеүек мелодрамалар, Айгиз Баймәхәмәтов повесы буйынса сәхнәләштерелгән, хатта шул килеш кенә башҡа милли республикаларҙа ҡуйылған «Хыялға ҡаршы» постановкаһы, йылына бер тапҡыр тәҡдим ителгән, шуға ла көтөп алынған «Фераль. Буран...», өп-өр яңы жанрҙағы “Ете быуын” вербатимы һәм башҡалар – кем был спектаклдәргә тамашасы йөрөмәй тип әйтер.

Ә хәҙер Милли йәштәр театрында ҡуйылған спектаклдәр исемен ҡапыл иҫкә төшөрөп ҡарайыҡ.
Тәүге яуап - «Бер ғүмер етмәй икән». Шулаймы? Шулай! Бына бына ғына спектакль тамашасыларға мәҙәни ваҡиға итеп тәҡдим ителде, премьераға билдәле шәхестәр күпләп килде. Сарафан радиоһы – социаль селтәрҙәрҙәге постар халыҡсан реклама эшләне. Бөгөн бик күптәр был спектаклдең ҡасан ҡуйыласағын белешә тип уйлайым. Күрәҙәсе түгелбеҙ, шулай ҙа 15 мартта премьераның йәнә аншлаг менән үтәсәгенә шигебеҙ юҡ.

Шуға Милли йәштәр театрын ерләп, урынына өс бөртөк ҡәнәфер сәскәһе һалырға ашыҡмай торайыҡ. Исмаһам, меҫкенлек хисен мәҙәниәтебеҙ менән бәйләмәйек.

Шул уҡ ваҡытта, Милли йәштәр театрының ҡайһы бер спектаклдәренә тамашасылар йөрөмәү мәсьәләһе булыуын инҡар итмәйбеҙ. Һәр театрҙа «Бәхет хаҡы» кеүек касса тамашаһы, финанс мәсьәләне ҡаплатыусы паровоз спектаклдәр булған кеүек, бары тик юғары әҙерлекле тамашасы өсөн тәҡдим ителгән, шуға ла үтә «үтемле булмаған” спектаклдәргә лә урын бар. Баллансты һаҡлау, репертуар сәйәсәтен аҡыллы итеп алып барыу директор, баш режиссер, худсовет, шулай уҡ пиар өсөн яуаплы менеджерҙарҙың эше. Бында тамашасының ҡыҫылышы ла, ғәйебе лә юҡ.

Бузыкаевтың ысын йөҙө

Кем ул рәссам Бузыкаев? Ул ҡайҙан килеп сыҡты? Яңылышмаһаҡ, Фейсбуктан*. Үҙҙәрен «Уфимский фейсбук” ағзалары тип йөрөткән бер төркөм әшнәләр, йәнәһе лә йәмәғәт фекерен белдереүселәрләр рәтенән. Улар аҡыл, анализ менән түгел, беренсе сиртта, эмоция менән эш иткән, аңра һарыҡ ише алдарына алған бер идея менән аҡ-ҡара күрмәй алға барғандар ишенән. Ысынында уларҙың күбеһе өс тинлек ЛОМдар икәнен ваҡыт үҙе күрһәтте. “Уфимский фейсбук” ағзалары “көн тәртибенән” һыпырылып төшөп ҡалып бөттө. Уларҙы «йондоҙ” итеп балҡытҡан полит- әллә медиатехнологтың үҙе кеүек "тарих сүплегендә" ҡалды.

Ә бына Бузыкаев шул ике арала йондоҙ ауырыуын йоҡтороп ҡалған ахыры. Иллегә етеп килгәндә ҡапыл килгән дан да, яһалма популярлыҡ артындағы гонорарҙар ҙа (һәр хәлдә минең эштәрҙе шәхси коллекцияларына һатып алалар тип шапырынған интервьюлары бар инде) башын әйләндергән, күрәһең.

2017-се йылдарға тиклем Бузыкаев исемле рәссам билдәле инеме? Юҡ! Ана шул фейсбукка* һалған арлы бирле карикатураларына иғтибар итеп, уның (быға тиклем эткә лә билдәһеҙ) ижадын махсус рәүештә сәйәси сатираны үҫтереү проекты итеп күтәреп алғас, үҙенә ныҡ ышанып киткән, күрәһең.

Махсус проект тигәнде яҡлап, тәүҙәрәк уның ижады жанрға тура килеүен һыҙыҡ аҫтына алайыҡ - етешһеҙлектәрҙән көлә, объектив тәнҡитләй, көн ҡаҙағындағы темаларҙы яҡтырта, йәмғиәт һәм власть араһындағы аңлашмаусанлыҡтарҙы төп тема итеп һайлай ине. Әммә һуңғы ҡайһы бер "шедеврҙары” –" "халыҡсан” ижадсы битлеге артында шантажсы меркантиль рәссам тороуын дәлилләй.

Шулай тигәс тә, власть вәкилдәрен мотлаҡ яратырға кәрәк, йә түрәләргә һүҙ тейҙермәгеҙ тип әйтергә теләмәйбеҙ. Шулай уҡ цех буйынса коллегалар араһында конкуренция, хатта көнсөллөк булыуын инҡар итмәйбеҙ. Әммә етешһеҙлек бар икән, уны объектив, егеттәрсә яҡтыртыу шарт. Үпкәсел художник-депутат (әйткәндәй, һәр бер депутат үҙенең һәм тотош парламенттың абруйына тап төшөргәне өсөн дә яуаплылыҡ тоторға тейеш) бысраҡ, әшәке алымдар ҡулланыуға күсә башланы. Һуңғы эше Бузыкаевтың ысын йөҙөн асты. Әгәр ҙә карикатураның мәғлүмәти, социаль, ижади, сатирик әһәмиәте юҡ икән, уны төшөрөүсе рәссамдың да баһаһы һуҡыр бер тин.

Берәү үҙ теләге менән хәрби операцияға киткәндә, икенсенең үҙ йортонда гранттар иҫәбенә тамаҡ туйҙырып ятыуын иҫәпкә алғанда, был карикатураны махсус хәрби операцияла ҡатнашыусының исемен таплау тип тә баһаларға булалыр.

* Рәсәйҙә тыйылған

У меня многонациональная семья. Я башкир, моя жена – армянка. Мы выросли в уважении и любви ко всем народам, языкам, религиям нашей страны.

Я очень благодарен Карине за то, что она поддерживает меня во всем и везде, где бы я ни работал, в Москве ли, в Красногорске, в Башкортостане, и с любовью относится к культуре и обычаям башкирского народа.

Я знаю, что ей это непросто далось, но для меня это самый большой подарок.

Спасибо, Карина.

И пусть в Башкортостане всегда будет мир и согласие. Это наша главная сила и главное богатство.

Башҡортостанда уйлап сығарылған «Һомай» вирусы бөтә төрки халыҡтарға йоҡто

Музыка өлкәһендәге ҙур белгес булмаһаҡ та, беҙ ҙә “Ай йола” проекты хаҡында үҙ фекеребеҙ менән уртаҡлашырға булдыҡ.

Башҡорт этномәҙәниәтенең тиңдәр араһында тиң була алыу потенциалын күрһәткән заманса композиция киң йәмәғәтселеккә 14 мартта тәҡдим ителгәйне. Аҙна-ун көн эсендә ул иң популяр трекка әйләнде, ошо арала төрлө платформаларҙа «Һомай»ҙы 100 миллиондан ашыу кеше ҡараған.

Ҡайһы бер милләттәштәребеҙ башҡарыусы башҡортса дөрөҫ йырламай тип аҡыл һатҡансы, ҡәрҙәш ҡаҙаҡ халҡы уны элеп алды, үҙ итте. Хиттың эстәлеген беренсе булып улар аңлатып сыҡты. Һомай шулай уҡ үзбәктәр, ҡырғыҙҙар, әзербажандар, төрөктәрҙең ҡан хәтерен уятты.

Был проект авторҙары кем тигәндән, киң йәмәғәтселек күберәк этномәҙәниәтебеҙҙе яңыса яңғырашта алға һөргән Ринат Рамазановты таный. «Арғымаҡ» фолк-этно төркөмө лә үҙ ваҡытында яңылыҡ булып килеп инәйне. Тулыһынса «Урал батыр» эпосы мотивы буйынса ҡоролған “Ай йола” проекты ла сәпкә тейҙе. Белгестәр әйтеүенсә, ул бер аҙнала былтыр супер-популяр булған «Быяла» композицияһын үтеп тә китте. Афарин!

Бөгөнгө эстрада фонограмма, аранжировка, яҡтылыҡ һәм башҡа шоу элементтары иҫәбенә үҫешкән заманда был проект ана шул бертөрлөлөккә альтернатива барлығын, иң мөһиме ошондай ижадҡа ҡыҙыҡһыныу ҙур икәнен күрһәтте. Этник үҙенсәлекте юҡҡа сығарған ялтырауыҡтарҙан кешеләрҙең ялыҡҡанына ишара яһаны. Икенсенән, кока-кола эсеп үҫкән йәштәрҙә лә ҡан хәтере бар икәнен дәлилләне.

Был композицияның көсө нимәлә? Йәш быуында туған телебеҙгә ҡарата ҡыҙыҡһыныу (хата һөйләшәм, акцент бар тип тартыныуҙың урынһыҙ икәнен дәлилләп), мәҙәниәтебеҙ өсөн ғорурлыҡ хисе уятыуҙа.

Иң мөһиме, был проекттың кем иҫәбенә тормошҡа ашырылыуы, уның бюджеты тураһында бер ниндәй мәғлүмәт юҡ. Һәр хәлдә дәүләт тарафынан бүленгән грант, субсидиялар тураһанда һүҙ бармауы көн кеүек асыҡ. Берәүҙәр бер көнлөк ижады өсөн премия ала алмауҙарынан шартлай яҙғанда, эскерһеҙ, ихлас таланттарҙың хеҙмәте мотлаҡ баһалана, беренсе сиратта, халыҡ тарафынан тип әйтке килә. Ә был ысын ижадсы өсөн иң ҙур баһа. Минеңсә, ҡыҫҡа ғына ошо видео-клип бер аҙна эсендә финанс яҡтан үҙ-үҙен күптән аҡланы, ижади төркөмдөң перспективаһын да билдәләне. Иң мөһиме - музыканың, ысын ижадтың тарҡатыу түгел, берләштереү көсөнә эйә икәнен күрһәтте.

Мәскәүҙә, артабан тотош ил буйынса ковид сәбәпле 65+ йәштәгеләр өсөн карантин иғлан ителеүгә бөгөн теп-теүәл 5 йыл. Артабан сикләүҙәр киңәйтелде. Уҡыу, эш дистанцион форматҡа күсерелде.

Иҫләйһегеҙме, ҙур ҡалалар бушап ҡалды. Урамға бары тик сүп ырғытырға, эттәрҙе йөрөтөргә сығырға, айырым ойошма эшселәренә махсус пропуск буйынса эшкә барырға рөхсәт ителде. Битлек һәм бирсәткә хәүефһеҙлек сараларына әүерелде. 2020 йылдың 11 апрелендә Республика клиник дауаханаһында вафат булған тәүге пациент тарихы беҙҙең кешеләргә ни тиклем йоғонто яһағанын аңлауы ауыр ине. Башта хәл уйлап сығарылған уйҙырмаға оҡшаш булды. Әммә хәл көҙгә табан киҫкенләште. Бер бер артлы билдәле шәхестәр "китә" башланы.

Халыҡҡа сирҙең ни тиклем ҡурҡыныс, ә табиптарҙың ниндәй ҡатмарлы шарттарҙа эшләүен күрһәтеү, кешеләрҙе хәүефһеҙлек сараларын нығыраҡ һаҡларға саҡырыу маҡсатында "ҡыҙыл зонаға" тәүге булып инеп, ысын хәлде эстән күрһәтеүселәрҙең береһе Башҡортостан Башлығы булды.

Бәхеткә, хәҙер медицина көслө. Тиҙ арала Рәсәйҙә вакциналар уйлап табылды, ил буйлап, шул иҫәптән Башҡортостанда ла махсус дауаханалар асылды. Ковид ауыҙлыҡланды, хәҙер ул ОРВИ йә грипп ише миҙгелле киҫкен вирус-респиратор сирҙәр исемлегендә генә.

Ковид беҙҙең йәмғиәтте берҙәмлеккә һынаған саҡырыу булды. Өлкәндәргә, мохтаждарға аҙыҡ-түлек ташыусы эшҡыуар, волонтерҙар, аҙналап инфекция дауаханаларында эшләгән табиптарға ризыҡ ташыған меценаттар... Былар барыһы ла хәҙер тарих...

Әммә был һабаҡ алып булмай торған тарих. Сөнки ул вазифаһы, йәше, ҡайҙа йәшәүе, бай йә ярлы булыуына, блаты булыу-булмауына ҡарамаҫтан бер кемде аямаған тарих...