ایرانِ بزرگِ فرهنگی

‏نظریه ‎#ایرانشهری (ایران‌شاهی) چه می‌گوید ؟!

نظریه ایرانشهری یا همان ایران‌شاهی درباره‌ی ماهیّت پادشاهی ایرانی صحبت می‌کند که چگونه از عهد باستان به زمانه‌ی پس از اسلام منتقل می‌شود و با تداوم ایده‌ی «شاهی آرمانی» موجب حفظ ایران می‌شود.

نظریه ایرانشهری یا همان شاهی آرمانی می‌گوید که پادشاهی ایرانی در پیش از اسلام اصولی داشته که بر اساس این اصول با انواع و اقسام سلطنت‌های موجود متفاوت می‌شود. یکی از مهم‌ترین این اصول «فرهمندی» بوده است. یعنی اعمال و رفتار شاه می‌بایست نشان بدهد که او شایستگی و شانِ حضور بر تخت را بر مبنای دین ایرانی دارد. در دین ایرانی رابطه‌ی خدا و انسان به‌عکس اسلام بر مبنای عبودیّت نیست. شاه در چنین دینی نیز به‌عنوان نماینده‌ی او بر روی زمین، با سلطانی که راهِ مردمی نپوید یکی نیست.

«فرّه» از سوی خدا/مردم به پادشاهی که شایسته‌ی تخت شاهی است داده می‌شود، و از شاهی که به راه دشمنی کشور و مردم برود پس گرفته می‌شود و معلّق می‌ماند تا شاهی شایسته‌ی تخت بر تخت بنشیند:
بتابید از او فرّه ایزدی!

ایده‌ی شاهی آرمانی به ایران پس از اسلام منتقل می‌شود و در برابر ایده‌ی ‎#خلافت می‌ایستد و راه ایران را از مسیر املاک وابسته به امّت اسلام جدا می‌کند.

با این‌حال ایده‌ی شاهی آرمانی مبتنی بر اصول عقاید دینِ مردمانی بود که در دوران افول خود، دیگر هرگز نتوانستند به روزگار نظام‌مند پیش از قادسیه بازگردند. ایرانیان آسمان را به خدای دین عرب واداده بودند. خدایی که نسبت به خرمن آتش گرفته‌ی مردم ایران، بی‌تفاوت بود، و به تعبیر دکتر طباطبایی باد بی‌نیازی‌اش بر مردمانی که به مانیفست او کافر بودند، می‌وزید.

بنابراین با آین‌که توسّط وزیران ایرانشهری بسیار کوشیده می‌شد تا نظام قبیله‌ای کوچروان مسلّط بر ایران را محدود به حدود قانونی بکنند که رفتار سلطان قبایل مسلّط بر ایران را به محک مفهوم فرّه می‌زد؛ امّا بدون التفات خدایی که خدای ایران نبود، این کوشش‌ها اغلب بس شکننده می‌نمود. تا جایی که بسیاری از وزیران ایران به دست نظامیان قبیله کشته می‌شدند.

تا مشروطه شد و کوشش سابق بر قانون‌مند کردن اعمال سلاطین قبیله، این بار به تدوین قانون اساسی مدرن انجامید. یعنی «رنج‌های درازی» که بارها «تبه گشته بود»، این بار مشروطه Constitutionalized شد.

www.group-telegram.com/tr/irbozorg.com/5912

1.6K viewsJan 15 at 10:03

‏نظریه ‎#ایرانشهری (ایران‌شاهی) چه می‌گوید ؟!

نظریه ایرانشهری یا همان ایران‌شاهی درباره‌ی ماهیّت پادشاهی ایرانی صحبت می‌کند که چگونه از عهد باستان به زمانه‌ی پس از اسلام منتقل می‌شود و با تداوم ایده‌ی «شاهی آرمانی» موجب حفظ ایران می‌شود.

نظریه ایرانشهری یا همان شاهی آرمانی می‌گوید که پادشاهی ایرانی در پیش از اسلام اصولی داشته که بر اساس این اصول با انواع و اقسام سلطنت‌های موجود متفاوت می‌شود. یکی از مهم‌ترین این اصول «فرهمندی» بوده است. یعنی اعمال و رفتار شاه می‌بایست نشان بدهد که او شایستگی و شانِ حضور بر تخت را بر مبنای دین ایرانی دارد. در دین ایرانی رابطه‌ی خدا و انسان به‌عکس اسلام بر مبنای عبودیّت نیست. شاه در چنین دینی نیز به‌عنوان نماینده‌ی او بر روی زمین، با سلطانی که راهِ مردمی نپوید یکی نیست.

«فرّه» از سوی خدا/مردم به پادشاهی که شایسته‌ی تخت شاهی است داده می‌شود، و از شاهی که به راه دشمنی کشور و مردم برود پس گرفته می‌شود و معلّق می‌ماند تا شاهی شایسته‌ی تخت بر تخت بنشیند:
بتابید از او فرّه ایزدی!

ایده‌ی شاهی آرمانی به ایران پس از اسلام منتقل می‌شود و در برابر ایده‌ی ‎#خلافت می‌ایستد و راه ایران را از مسیر املاک وابسته به امّت اسلام جدا می‌کند.

با این‌حال ایده‌ی شاهی آرمانی مبتنی بر اصول عقاید دینِ مردمانی بود که در دوران افول خود، دیگر هرگز نتوانستند به روزگار نظام‌مند پیش از قادسیه بازگردند. ایرانیان آسمان را به خدای دین عرب واداده بودند. خدایی که نسبت به خرمن آتش گرفته‌ی مردم ایران، بی‌تفاوت بود، و به تعبیر دکتر طباطبایی باد بی‌نیازی‌اش بر مردمانی که به مانیفست او کافر بودند، می‌وزید.

بنابراین با آین‌که توسّط وزیران ایرانشهری بسیار کوشیده می‌شد تا نظام قبیله‌ای کوچروان مسلّط بر ایران را محدود به حدود قانونی بکنند که رفتار سلطان قبایل مسلّط بر ایران را به محک مفهوم فرّه می‌زد؛ امّا بدون التفات خدایی که خدای ایران نبود، این کوشش‌ها اغلب بس شکننده می‌نمود. تا جایی که بسیاری از وزیران ایران به دست نظامیان قبیله کشته می‌شدند.

تا مشروطه شد و کوشش سابق بر قانون‌مند کردن اعمال سلاطین قبیله، این بار به تدوین قانون اساسی مدرن انجامید. یعنی «رنج‌های درازی» که بارها «تبه گشته بود»، این بار مشروطه Constitutionalized شد.

BY ایرانِ بزرگِ فرهنگی