group-telegram.com/mghlte/664
Last Update:
مغالطه شماره ۶۷
💠عدم تکرار به حد وسط💠
قبل از بیان این مغالطه لازم است به تعریف اصطلاح 'حد وسط' بپردازیم.
https://www.group-telegram.com/tr/mghlte.com
مثال:
هر جسم دارای وزن است
هوا جسم است
پس دارای وزن است.
هر یک از الفاظ
هوا
جسم
دارای وزن
در قیاس بالا یک حد نامیده می شود.
آنچه باعث به دست آمدن نتیجه یعنی 'هوادارای وزن است' می شود 'جسم بودن' که از 'هوا جسم است' و "هر جسمی دارای وزن ست" به دست می آید.
به این علت به کلمه جسم و آنچه در نقش آن باشد حد وسط گفته می‌شود. زیرا باعث ارتباط دو حد دیگر می‌شود.
نکته مهم در قیاس این است که به علت تکرار حد وسط در مقدمه اول و دوم ، تعداد حدود در یک قیاس ۳ عدد است ، نه کمتر و نه بیشتر.
منطق دانان گفته‌اند که در یک قیاس ، محور و مدار اصلیش همان حد وسط است و کوچکترین اخلالی در آن موجب اختلال در کگ قیاس خواهد شد.
حد وسط دارای دو شرط اساسی است که عدم توجه به هر یک از این شروط باعث ارتکاب به نوعی مغالطه خواهد شد :
1⃣ شرط اول این است که حد وسط در هر دو مقدمه ، به یک معنا باشد
2⃣ شرط دوم این است که حد وسط در هر دو مقدمه به طور کامل تکرار شود.
عدم رعایت شرط اول موجب ارتکاب مغالطه اشتراک لفظی است که در مغالطات زبانی (تبیین های مغالطی) به آن اشاره کردیم و عدم رعایت شرط دوم موجب مغالطه ایست که هم اکنون در صدد توضیح آن هستیم.
دیوار موش دارد
موش هم گوش دارد
پس دیوارگوش دارد.
برای سهولت بیشتر به شکل منطقی تر استدلال فوق توجه می‌کنیم:
دیوار دارای موش است
موش دارای گوش است
پس دیوار دارای گوش است.
از حد وسط یا آنچه در ظاهر نقش حد وسط را دارد در مقدمه اول 'دارای موش' و در مقام دوم 'موش' است.
بنابراین شرط لازم حد وسط ، یعنی تکرار به طور کامل آن رعایت نشده است.
من به او بدهکار هستم.
و او هم به شما بدهکار است.
پس من به شما بدهکارم.
اگرمغالطه بودن این استدلال کاملاً آشکار نیست می‌توان به جای وصف بدهکار از وصف 'بدبین' استفاده کنیم.
در این صورت خواهیم داشت:
من به شما بدبین هستم.
زیرا من به سعید بین هستم
و سعید به شما بدبین است.
در مورد این مغالطه یک تبصره یا نکته قابل ذکر است و آن اینکه مطابق بیان فوق آیا استدلال های زیر را باید مغالطه به حساب آورد؟
الف از ب بزرگتر است.
ب از جیم بزرگ تر است.
پس الف از جیم بزرگتر است.
یا الف با ب مساوی است.
ب با جیم مساوی است.
پس الف با جیم مساوی است.
و دهها استدلال دیگر نیز ازین نوع وجود دارد که اگرچه حدوسط در آنها به طور کامل تکرار نشده.
اماصحیح و معتبر هستند.
در پاسخ به سوالی فوق لازمست که اصطلاح مفاهیم تعدی پذیر را تعریف کنیم.
یکی از استدلالهای فوق را به شکل منطقی با تکرار کامل حد وسط می نویسیم.
الف بزرگتر از بزرگتر از ب است.
ب بزرگتر از جیم است.
پس الف بزرگتر از جیم است.
همانطور که ملاحظه می شود در مورد بزرگتر بودن، تنظیم یک قیاس بدون اشکال است و می‌توان از آن نتیجه صحیح راصحیح را اخذ کرد.
همچنین مفاهیم مساوی بودن
بهتر بودن
بلند تر بودن
کوچک تر بودن
و کوتاه تر بودن
و غیره
اصطلاحا چنین مفاهیمی را مفاهیم تعدی پذیر می نامند.
استفاده از این مفاهیم در قیاس و به عنوان حد وسط اشکال ندارد.
حتی اگر چنین مفاهیمی در دو مقدمه قیاس بطور کامل تکرار نشود.
اما مفاهیمی مانند بدهکار بودن و بدبین بودن دوست یا دشمن بودن و مانند آن مفاهیم تعدی پذیر نیستند.
و از آنکه الف و ب دارای یکی از این روابط و ب و جیم نیز دارای همان رابطه است.
نمی توان نتیجه گرفت که الف و جیم نیز دارای آن رابطه هستند.
به علت مانوس بودن ذهن با مفاهیم تعدی پذیر ، معمولا حکم آنها به مفاهیم دیگر نیز سرایت داده و موجب ارتکاب مغالطه می‌شود.
شکل پیچیده این مغالطه وقتی است که مفاهیم تعدی پذیر و تعدی ناپذیر با هم در مقدمات قیاس استفاده شود.
مثال:
شما که از من کوچکتر هستید به من احترام می‌گذارید.
من هم اگر از پدرتان کوچکتر هستنم به او احترام می‌گذارم.
پس از شما توقع می‌رود که به احترام بگذارید.
#عدم_تکرارحدوسط
توضیح شنیداری
انواع استدلال
BY مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری
Share with your friend now:
group-telegram.com/mghlte/664