Азат Перуашев

Азат Перуашев

“Ақ жол” бұған дейінгі мұнай-газ саласындағы шетелдік инвесторлармен жасырын жасалған келісімшарттарды халыққа жария етуді талап етті “Ақ жол” фракциясының Премьер-Министрі Ә.Смайыловқа депутаттық сауал   Былтырғы 5 маусымда өткен референдумда Конституцияға…

Жер қойнауы туралы кодекс бойынша жұмыс тобы "Ақ жол” фракциясының ұсыныстарын талқылады

Былтырғы конституциялық реформаның аясында ҚР Конституциясының 6-бабына «Жер жəне оның қойнауы ... басқа да табиғи ресурстар халыққа тиесілі» деген норма енгізілген болатын.
 
Конституция туралы референдумнан кейін бірден, 2022 жылғы 15 маусымда осы норманы орындау мақсатында "Ақ жол" фракциясы ӨБК (ірі мұнай-газ кен орындары бойынша «Өнімді бөлу туралы келісімдер» деп аталатын) қоса алғанда, Қазақстанның табиғи байлығын пайдалануға шетелдік инвесторлармен жасалған барлық келісімшарттардың талаптарын ашуды талап етіп, Үкіметке сауал жолдады.
 
Үкімет 2022 жылғы 15 тамыздағы жауабында инвесторлардың келіспейтіндігін сылтау етіп, ӨБК келісімшарттарын жария етуден бас тартты. 
«Ақ жол» демпартиясы осы ұстаныммен келіспей, биылғы жылдың 12 сәуірінде Конституцияны орындауды, еліміздің табиғи байлығын меншік иесінен, яғни, Қазақстан халқынан жасырын пайдалануға жол бермеуді, сондай-ақ, өз аумағындағы мұнай-газ және өзге де жобалардағы Қазақстанның үлесін ұлғайтуды талап ете отырып, Үкіметке қайтадан сауал жолдады.
 
Одан бөлек, кезекті сауалға Үкіметтің жауабын күтпестен, біз «жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» ҚР кодексіне тиісті түзетулер енгізуге бастамашылық жасадық.
 
● Атап айтқанда, «Мемлекеттік жер қойнауы қорын ұтымды басқару» атты 5-бапқа «Ақ жол» демпартиясы: «Келісімшарттарда, оның ішінде өнімді бөлу туралы келісімдерде мемлекет пайдасына тиетін үлес көлемі 51 пайыздан аз болмауы тиіс» деген абзацты қосуды ұсынады.
 
● «Жер қойнауын пайдалану саласындағы ақпаратқа қолжетімділік» атты 7-баптың 2-тармағын «Ақ жол» фракциясының атынан «Мемлекет келісімшарттардың талаптарына толық көлемде, оның ішінде «азаматтарға арналған үкімет» e.gov ресурсында ашық қолжетімділікте орналастырылатын өнімді бөлу туралы келісімдерге ашық қолжетімділікті қамтамасыз етеді" деп толықтыруды ұсындым;
 
- сондай-ақ, 7-бапты «Келісімшарттардың, оның ішінде өнімді бөлу туралы келісімдердің талаптарында қоғамнан жасырын нормаларды пайдалануға жол берілмейді» деген жаңа 56-тармақпен толықтыру.
 
● «Жер қойнауына меншік» атты 11-баптың 2-тармағын «Бұл ретте мемлекет пайдасына тиесілі үлес көлемі 51% аз болмауы керек», - деген жаңа абзацпен толықтыру.
 
● 28-баптан кейін келесі мазмұндағы жаңа 28-2-бап енгізу:
«28-2-бап. Пайдалы қазбаларды барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде ұлттық экономиканың дамуына жәрдемдесу.
Жер қойнауын пайдаланушылар өз жұмысында қолданатын жабдықтар мен өзге де өнімдерді шығаруға техникалық құжаттаманы қазақстандық компанияларға беру және осы және өзге де өнімді отандық өндірушілерден сатып алу арқылы ұлттық экономиканың дамуына жәрдемдесуге міндетті».
 
● «Ақ жол» фракциясы «Көмірсутектерді барлаудың және өндірудің жалпы шарттары» атты 121-баптың 16-тармағын мынадай жаңа редакцияда жазуды ұсынады:
«16. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның міндетті үлестік қатысуы бар келісімшарттарда ұлттық компанияның оператордың жарғылық капиталындағы қатысу үлесі кемінде 51% құрауға тиіс».
 
Бұл ретте Кодекстен «Кейіннен ұлттық компанияның оператордың жарғылық капиталына қатысу үлесінің көрсетілген мөлшері кейіннен жер қойнауын пайдаланушылар келісім-шарт бойынша қабылдайтын шешімдерге ұлттық компания өз бақылауын сақтаған жағдайда төмендетілуі мүмкін», сонымен қатар,
«Осы тармақтың ережелері күрделі жобалар бойынша барлауға және өндіруге немесе көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарттарға қолданылмайды» деген қолданыстағы нормаларды алып Республика Конституциясының жаңа редакциясына сәйкес емес деп танып, алып тастауды ұсынамыз.
 
Жер қойнауы туралы кодекс бойынша жұмыс тобының бүгінгі отырысы барысында осы ұсыныстар талқыланды. Күткендей, біздің бастамаларымызға Энергетика министрлігі қарсылық танытты. Вице-министр А.Хасеновтың уәждері мына жайттарға негізделді: 1) келісім-шарттар ең алдымен инвесторлар үшін тиімді болуы керек, 2) қолданыстағы келісімшарттардың шарттарын қайта қарауды ешкімнің талап етуге құқығы жоқ, 3) егер инвесторларға тиімсіз болса ресурстар игерілмей қалады-мыс.
 

www.group-telegram.com/tr/peruash.com/8915

499 viewsMay 2, 2023 at 15:17

Жер қойнауы туралы кодекс бойынша жұмыс тобы "Ақ жол” фракциясының ұсыныстарын талқылады

Былтырғы конституциялық реформаның аясында ҚР Конституциясының 6-бабына «Жер жəне оның қойнауы ... басқа да табиғи ресурстар халыққа тиесілі» деген норма енгізілген болатын.
 
Конституция туралы референдумнан кейін бірден, 2022 жылғы 15 маусымда осы норманы орындау мақсатында "Ақ жол" фракциясы ӨБК (ірі мұнай-газ кен орындары бойынша «Өнімді бөлу туралы келісімдер» деп аталатын) қоса алғанда, Қазақстанның табиғи байлығын пайдалануға шетелдік инвесторлармен жасалған барлық келісімшарттардың талаптарын ашуды талап етіп, Үкіметке сауал жолдады.
 
Үкімет 2022 жылғы 15 тамыздағы жауабында инвесторлардың келіспейтіндігін сылтау етіп, ӨБК келісімшарттарын жария етуден бас тартты. 
«Ақ жол» демпартиясы осы ұстаныммен келіспей, биылғы жылдың 12 сәуірінде Конституцияны орындауды, еліміздің табиғи байлығын меншік иесінен, яғни, Қазақстан халқынан жасырын пайдалануға жол бермеуді, сондай-ақ, өз аумағындағы мұнай-газ және өзге де жобалардағы Қазақстанның үлесін ұлғайтуды талап ете отырып, Үкіметке қайтадан сауал жолдады.
 
Одан бөлек, кезекті сауалға Үкіметтің жауабын күтпестен, біз «жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» ҚР кодексіне тиісті түзетулер енгізуге бастамашылық жасадық.
 
● Атап айтқанда, «Мемлекеттік жер қойнауы қорын ұтымды басқару» атты 5-бапқа «Ақ жол» демпартиясы: «Келісімшарттарда, оның ішінде өнімді бөлу туралы келісімдерде мемлекет пайдасына тиетін үлес көлемі 51 пайыздан аз болмауы тиіс» деген абзацты қосуды ұсынады.
 
● «Жер қойнауын пайдалану саласындағы ақпаратқа қолжетімділік» атты 7-баптың 2-тармағын «Ақ жол» фракциясының атынан «Мемлекет келісімшарттардың талаптарына толық көлемде, оның ішінде «азаматтарға арналған үкімет» e.gov ресурсында ашық қолжетімділікте орналастырылатын өнімді бөлу туралы келісімдерге ашық қолжетімділікті қамтамасыз етеді" деп толықтыруды ұсындым;
 
- сондай-ақ, 7-бапты «Келісімшарттардың, оның ішінде өнімді бөлу туралы келісімдердің талаптарында қоғамнан жасырын нормаларды пайдалануға жол берілмейді» деген жаңа 56-тармақпен толықтыру.
 
● «Жер қойнауына меншік» атты 11-баптың 2-тармағын «Бұл ретте мемлекет пайдасына тиесілі үлес көлемі 51% аз болмауы керек», - деген жаңа абзацпен толықтыру.
 
● 28-баптан кейін келесі мазмұндағы жаңа 28-2-бап енгізу:
«28-2-бап. Пайдалы қазбаларды барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде ұлттық экономиканың дамуына жәрдемдесу.
Жер қойнауын пайдаланушылар өз жұмысында қолданатын жабдықтар мен өзге де өнімдерді шығаруға техникалық құжаттаманы қазақстандық компанияларға беру және осы және өзге де өнімді отандық өндірушілерден сатып алу арқылы ұлттық экономиканың дамуына жәрдемдесуге міндетті».
 
● «Ақ жол» фракциясы «Көмірсутектерді барлаудың және өндірудің жалпы шарттары» атты 121-баптың 16-тармағын мынадай жаңа редакцияда жазуды ұсынады:
«16. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның міндетті үлестік қатысуы бар келісімшарттарда ұлттық компанияның оператордың жарғылық капиталындағы қатысу үлесі кемінде 51% құрауға тиіс».
 
Бұл ретте Кодекстен «Кейіннен ұлттық компанияның оператордың жарғылық капиталына қатысу үлесінің көрсетілген мөлшері кейіннен жер қойнауын пайдаланушылар келісім-шарт бойынша қабылдайтын шешімдерге ұлттық компания өз бақылауын сақтаған жағдайда төмендетілуі мүмкін», сонымен қатар,
«Осы тармақтың ережелері күрделі жобалар бойынша барлауға және өндіруге немесе көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарттарға қолданылмайды» деген қолданыстағы нормаларды алып Республика Конституциясының жаңа редакциясына сәйкес емес деп танып, алып тастауды ұсынамыз.
 
Жер қойнауы туралы кодекс бойынша жұмыс тобының бүгінгі отырысы барысында осы ұсыныстар талқыланды. Күткендей, біздің бастамаларымызға Энергетика министрлігі қарсылық танытты. Вице-министр А.Хасеновтың уәждері мына жайттарға негізделді: 1) келісім-шарттар ең алдымен инвесторлар үшін тиімді болуы керек, 2) қолданыстағы келісімшарттардың шарттарын қайта қарауды ешкімнің талап етуге құқығы жоқ, 3) егер инвесторларға тиімсіз болса ресурстар игерілмей қалады-мыс.
 

BY Азат Перуашев