مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

مغالطه شماره ۲۸

💠تکرار💠

درحالت عادی و طبیعی و به مقتضای روش معقول و منطقی انتظار می‌رود که برای بیان هر مدعایی یک بار آن را بیان کنند و سپس برای اثبات آن دلایل و براهین ارائه شود.
اما مغالطه‌ای که در این باره امکان وقوع دارد این است که شخصیی برای تاثیرگذاری کاذب بر مخاطبان و به جای دلیل آوردن برای اثبات یک مدعا تنها به تکرار آن بپردازد.
چرا سنگ زدی؟
من نبودم
اما از طرف تو پرتاب شد
-من نبودم آقا
× همه دیدند که تو سنگ پرتاب کردی
- بودی تو بودی تو بودی

از نظر منطقی شکی نیست که تکرار مدعا هرگز جانشین دلیل و برهان برای آن نخواهد شد.
اما باید اعتراف کرد که تکرار آن از نظر روانی چند اثر دارد که در روانشناسی تبلیغات (پروپاگاندا) از آن سخن می‌گویند و بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یکی از آثار تکرار و تبلیغ یک چیز این است که
✅ وقتی کسی مورد بمباران تبلیغاتی قرار می‌گیرد به تدریج این احساس در او پیدا می‌شود که گویا دلیل این مدعا در جای دیگری عرضه شده و مقبول هم واقع شده است.
✅ اثر دیگر تکرار تبلیغ ، تداعی معانی است که به ویژه در تبلیغات کالاهای تجاری به آن توجه می شود.

مثال :
لباسشویی برفک ، لباس های شما را مثل برف سفید میکند.
مثل برف سفید می کند.
آری مثل برف

مقصود از تداعی معانی این است که اگر کالاهای مصرفی مورد تبلیغ واقع شوند ، هنگام خرید به ویژه در سیستم فروشگاه های بزرگ و سوپرمارکت‌ها ، که کالاهای مشابه تولید کارخانجات مختلف در یک مکان قرار می‌گیرند ناخودآگاه دست ما به سوی کالایی می‌رود که بیشتر تبلیغ آن را شنیده و یا دیده ایم
مثلا
خمیردندان فلان دندان ها را سفید ، دهان را خوشبو
لثه ها را محکم می‌کند

در این شرایط روانی کالایی که هرگز نامش را نشنیده ایم مورد انتخاب ما واقعا نخواهد شد ، گرچه ممکن است آن کالاها از کیفیت بهتری برخوردار باشد.
✅ اثر دیگر تکرار این است که مخاطب را خسته می‌کند و باعث تسلیم شدن او می شود.
مانند گدای سمجی که آنقدر تقاضای کمک می‌کند تا سرانجام پولی به او بدهیم.
هیتلر دستور داده بود نطق های او را از رادیو و روزنامه های صبح پخش نکنند.
زیرا در آن هنگام مردم سرحال هستند و قدرت نقادی شان بالاست ، اما بعد از ظهر و شب به علت خستگی و فرسودگی کار ، آنچه را می شنود راحت تر قبول می کنند.
آنچه ذکر شد آثار طبیعی تکرار یک مدعاست .
البته باید به این نکته توجه داشت که ممکن است مدعایی دارای دلایل و براهین زیادی باشد ولی در عین حال تکرار آن مفید باشد.
یعنی علاوه بر اینکه از نظر عقلی و منطقی پذیرفته‌ایم تکرار می کنیم تا به خوبی در جان و روان ما تاثیر بگذارد.
چنین تکراری هیچ اشکالی ندارد.
بلکه می‌توان از آن به طور مفیدی نیز استفاده کرد.
مانند تکرار فرمولهای درسی
یا تکرار اشعار بزرگان برای افزایش قدرت حافظه و پیدا کردن طبع شعر

اما تکرار به عنوان مغالطه همچنان که ذکر شد در جایی است که مدعای بدون دلیل و برهانی تکرار شود و به عبارت دیگر تکرار مدعا جانشین دلیل و برهان گردد

مثال:
اگر صدبار بهتون گفتم این برنامه غلط است؟
( آری صد بار گفتی ولی یک بار هم نگفتی چرا)

عده ای عقیده دارند که ضرب المثلها سخنان حکمت آمیزی هستند که بعلت پشتوانه ی تاریخی و اینکه تجربه همواره آنها را تصدیق کرده در طول تاریخ و تمدن یک ملت باقی مانده اند.
اما در مقابل عده‌ای دیگر معتقدند که ضرب المثل ها چیزی نیستند جز مغالطه تکرار
یعنی علت ماندگاری ضرب‌المثل‌ها در تاریخ ، پشتوانه تاریخ یا حکمت آمیز بودن آنها نیست.
بلکه علت آن این است که هر نسل آن را برای نسل بعدی بارها تکرار کرده است.
استدلال گروه دوم این است که :
اولا برخی ضرب المثل ها با هم متناقضند. بنابراین هر دو نمیتوانند صحیح و بنا بر تجربه تاریخی باشند
و ثانیا بعضی از ضرب المثل های غلط و غیر مطابق با واقع هستند.
همانطور که ذکر شد باید به خاطر داشت
که
اولا تکرار همواره مغالطه نیست و چه بسا وسیله ای قرار می‌گیرد برای پذیرش بهتر وکاملتر یک مطلب و ثانیا در مواردی که تکرار جنبه ی مغالطی داشته و جانشین دلیل و برهان شده باشد به نظر می رسد که نمی توان از ارتکاب مغالطه تکرار از سوی دیگرآن جلوگیری کرد.
مثلا بمباران تبلیغاتی ، ضرب المثل ها ، اصرار گدای سمج و غیره هیچکدام قابل جلوگیری نیست ، اما آشنایی با این مغالطه می‌تواند ما را در جلوگیری از تاثیر آن یاری دهد.
یعنی همواره در جایی که مدعایی تکرار و تبلیغ می‌شود باید نسبت به این نکته هوشیار بود که مبادا این مدعا دلیلی نداشته و تبلیغ و تکرار جایگزین دلیل شده است.

فایل شنیداری این مغالطه
مطالب مربوط
دروغ اول دروغ دوم دروغ سوم
روش مقابله با مغالطه تکرار
توضیح دیگر این مغالطه
مغالطه مصادره به مطلوب

Telegram

مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری (منطق - فلسفه علم - تفکرنقاد)

#تکرار

از دسته ی مغالطات
#ادعای_بدون_استدلال

توضیح متنی این مغالطه

#کتاب_صوتی
مغالطات
علی اصغرخندان
@mghlte

www.group-telegram.com/tw/mghlte.com/534

555 viewsedited  Jun 6, 2019 at 21:42

مغالطه شماره ۲۸

💠تکرار💠

درحالت عادی و طبیعی و به مقتضای روش معقول و منطقی انتظار می‌رود که برای بیان هر مدعایی یک بار آن را بیان کنند و سپس برای اثبات آن دلایل و براهین ارائه شود.
اما مغالطه‌ای که در این باره امکان وقوع دارد این است که شخصیی برای تاثیرگذاری کاذب بر مخاطبان و به جای دلیل آوردن برای اثبات یک مدعا تنها به تکرار آن بپردازد.
چرا سنگ زدی؟
من نبودم
اما از طرف تو پرتاب شد
-من نبودم آقا
× همه دیدند که تو سنگ پرتاب کردی
- بودی تو بودی تو بودی

از نظر منطقی شکی نیست که تکرار مدعا هرگز جانشین دلیل و برهان برای آن نخواهد شد.
اما باید اعتراف کرد که تکرار آن از نظر روانی چند اثر دارد که در روانشناسی تبلیغات (پروپاگاندا) از آن سخن می‌گویند و بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یکی از آثار تکرار و تبلیغ یک چیز این است که
✅ وقتی کسی مورد بمباران تبلیغاتی قرار می‌گیرد به تدریج این احساس در او پیدا می‌شود که گویا دلیل این مدعا در جای دیگری عرضه شده و مقبول هم واقع شده است.
✅ اثر دیگر تکرار تبلیغ ، تداعی معانی است که به ویژه در تبلیغات کالاهای تجاری به آن توجه می شود.

مثال :
لباسشویی برفک ، لباس های شما را مثل برف سفید میکند.
مثل برف سفید می کند.
آری مثل برف

مقصود از تداعی معانی این است که اگر کالاهای مصرفی مورد تبلیغ واقع شوند ، هنگام خرید به ویژه در سیستم فروشگاه های بزرگ و سوپرمارکت‌ها ، که کالاهای مشابه تولید کارخانجات مختلف در یک مکان قرار می‌گیرند ناخودآگاه دست ما به سوی کالایی می‌رود که بیشتر تبلیغ آن را شنیده و یا دیده ایم
مثلا
خمیردندان فلان دندان ها را سفید ، دهان را خوشبو
لثه ها را محکم می‌کند

در این شرایط روانی کالایی که هرگز نامش را نشنیده ایم مورد انتخاب ما واقعا نخواهد شد ، گرچه ممکن است آن کالاها از کیفیت بهتری برخوردار باشد.
✅ اثر دیگر تکرار این است که مخاطب را خسته می‌کند و باعث تسلیم شدن او می شود.
مانند گدای سمجی که آنقدر تقاضای کمک می‌کند تا سرانجام پولی به او بدهیم.
هیتلر دستور داده بود نطق های او را از رادیو و روزنامه های صبح پخش نکنند.
زیرا در آن هنگام مردم سرحال هستند و قدرت نقادی شان بالاست ، اما بعد از ظهر و شب به علت خستگی و فرسودگی کار ، آنچه را می شنود راحت تر قبول می کنند.
آنچه ذکر شد آثار طبیعی تکرار یک مدعاست .
البته باید به این نکته توجه داشت که ممکن است مدعایی دارای دلایل و براهین زیادی باشد ولی در عین حال تکرار آن مفید باشد.
یعنی علاوه بر اینکه از نظر عقلی و منطقی پذیرفته‌ایم تکرار می کنیم تا به خوبی در جان و روان ما تاثیر بگذارد.
چنین تکراری هیچ اشکالی ندارد.
بلکه می‌توان از آن به طور مفیدی نیز استفاده کرد.
مانند تکرار فرمولهای درسی
یا تکرار اشعار بزرگان برای افزایش قدرت حافظه و پیدا کردن طبع شعر

اما تکرار به عنوان مغالطه همچنان که ذکر شد در جایی است که مدعای بدون دلیل و برهانی تکرار شود و به عبارت دیگر تکرار مدعا جانشین دلیل و برهان گردد

مثال:
اگر صدبار بهتون گفتم این برنامه غلط است؟
( آری صد بار گفتی ولی یک بار هم نگفتی چرا)

عده ای عقیده دارند که ضرب المثلها سخنان حکمت آمیزی هستند که بعلت پشتوانه ی تاریخی و اینکه تجربه همواره آنها را تصدیق کرده در طول تاریخ و تمدن یک ملت باقی مانده اند.
اما در مقابل عده‌ای دیگر معتقدند که ضرب المثل ها چیزی نیستند جز مغالطه تکرار
یعنی علت ماندگاری ضرب‌المثل‌ها در تاریخ ، پشتوانه تاریخ یا حکمت آمیز بودن آنها نیست.
بلکه علت آن این است که هر نسل آن را برای نسل بعدی بارها تکرار کرده است.
استدلال گروه دوم این است که :
اولا برخی ضرب المثل ها با هم متناقضند. بنابراین هر دو نمیتوانند صحیح و بنا بر تجربه تاریخی باشند
و ثانیا بعضی از ضرب المثل های غلط و غیر مطابق با واقع هستند.
همانطور که ذکر شد باید به خاطر داشت
که
اولا تکرار همواره مغالطه نیست و چه بسا وسیله ای قرار می‌گیرد برای پذیرش بهتر وکاملتر یک مطلب و ثانیا در مواردی که تکرار جنبه ی مغالطی داشته و جانشین دلیل و برهان شده باشد به نظر می رسد که نمی توان از ارتکاب مغالطه تکرار از سوی دیگرآن جلوگیری کرد.
مثلا بمباران تبلیغاتی ، ضرب المثل ها ، اصرار گدای سمج و غیره هیچکدام قابل جلوگیری نیست ، اما آشنایی با این مغالطه می‌تواند ما را در جلوگیری از تاثیر آن یاری دهد.
یعنی همواره در جایی که مدعایی تکرار و تبلیغ می‌شود باید نسبت به این نکته هوشیار بود که مبادا این مدعا دلیلی نداشته و تبلیغ و تکرار جایگزین دلیل شده است.

فایل شنیداری این مغالطه
مطالب مربوط
دروغ اول دروغ دوم دروغ سوم
روش مقابله با مغالطه تکرار
توضیح دیگر این مغالطه
مغالطه مصادره به مطلوب

BY مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری