مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

💠برهان نظم💠

یکی از رایج ترین براهین اثبات وجود خدا، برهان #نظم یا#اتقان_صنع یا برهان #غایت_شناختی ست.
تقریر این برهان چنین ست:
اگر درجهان پیرامون خویش نظر بیاندازیم میبینم که چگونه هر چیزی با عملکرد خود مناسبت دارد.
هر چیزی گواهی می دهد که از سر تدبیر طراحی شده است ، بنابراین وجود پروردگار به اثبات می رسد.

قائلان به برهان نظم مانند ویلیام #پیلی (۱۷۲۳ تا ۱۸۰۵ ) مدعی هستند که اگر خداوند، موجودات راچنین مدبرانه طراحی نکرده بود ، چگونه ممکن بود این طور که هستند باشند؟
درست همانطور که با دیدن ساعت می توانیم بگوییم که ساعت سازی آنراساخته ، با مشاهده چشم می‌توانیم بگوییم که خدایی به کردار ساعت ساز آن را طراحی کرده .

دلایل قوی در رد برهان نظم اقامه شده که غالباً حاصل کار دیوید #هیوم است. در دو اثر او 'مکالماتی درباره دین طبیعی' و بخش یازدهم 'تحقیق درباره فهم آدمی'

⬜️ نقد برهان نظم

🔻ضعف تمثیل
یکی از ایرادهای برهان نظم اینست که برهان یاد شده بر تمثیلی سست و ضعیف استوار است.
این برهان فرض را بر آن می گذارد که میان اشیای طبیعی و اشیای مصنوع انسان شباهت‌هایی حائز اهمیت و معناداری وجود دارد ، ولی باید گفت که مثلا مشخص نیست چشم آدمی از همه جهات شبیه ساعت باشد.
استدلال‌های تمثیلی بر این فرض استوارند که میان طرفین تمثیل شباهت چشمگیری وجود دارد ، اگر این شباهت ضعیف باشد نتایجی هم که بر بنیاد این مقایسه گرفته می‌شود به همان نسبت ضعیف خواهد بود.
بر این اساس به طور مثال ساعت مچی و ساعت جیبی آن اندازه به هم شباهت دارند که مجاز باشیم باور کنیم هر دوی آنها را ساعت سازان پدید آورده اند.
با اینکه میان ساعت و چشم شباهت وجود دارد - هردو پیچیده اند و کارهای خاص خودشان را انجام می‌دهند- این شباهت ، شباهت ناچیزی بیش نیست و به تبع آن ، نتیجه‌ای که بر بنیاد این تمثیل گرفته شود سست است.

🔻دگرگشت

در پاسخ به اینکه چرا جانوران و گیاهان تا این حد با عملکردهایشان به خوبی سازگاری و مناسبت دارند ، وجود خدایی همچون ساعت ساز ، یگانه تبیین ممکن نیست.
نظریه #دگرگشت از طریق انتخاب طبیعی تبیین دیگری از این پدیدار به دست می دهد .داروین نشان داد که چگونه جانوران و گیاهانی که بهتر از سایرین از طریق روند بقای اصلح با محیط خویش سازگاری یافته اند زنده مانده ، تولید مثل میکنند و خصوصیات شان را به نسل و نژاد خود منتقل میکنند. دانشمندان متاخر توانستند ساز و کار این فرآیند را با کشف ساختار ژن و جهش ژنی توضیح دهند.
نظریه دگرگشت به تفصیل معلوم می دارد که چگونه این مایه سازگاری های اعجاب انگیز با محیط که در موجودات طبیعت پدید آمده است بدون آنکه نیاز باشد مفهوم خدا را وارد میدان کنیم.

البته نظریه داروین به هیچ وجه دلیلی بر رد وجود خدا نیست ، با این وجود نظریه داروین از قوت برهان‌نظم می‌کاهد.
زیرا مشخص میکند که در هرلحظه میلیونها جهش ژنی (بخوانید تغییر در شاکله ی جانداران) بصورت تصادفی اتفاق میفتد که اکثر قریب به اتفاق آنها برای بقای موجود زیانبخش است اما همان تعداد بسیار ناچیز ،جهش ژنی مفید برای بقا و سازگاری با محیط ، توسط فرآیند انتخاب طبیعی ماندگار میشود ، بدون نیاز به اراده ی شخصی با هوش و آگاهی


🔻ایرادات وارد دیگر به برهان نظم

برهان نظم به فرض قانع کننده بودن ، وجود خدای یگانه ،قادر مطلق ،عالم مطلق و خیر مطلق را به اثبات نمی رساند ، حتی اگر بپذیریم که جهان و هرچه در آن است حاصل طرح و تدبیری است دلیل متقنی وجود ندارد که جهان را خدای واحد به وجود آورده است. چه بسا گروهی خدایان فرو پایه تر با همکاری خویش طرح این جهان را ریخته باشند.
اغلب مصنوعات عظیم و پیچیده آدمی همانند آسمان خراشها ،اهرام، موشک‌های فضایی و نظایر آن ، حاصل کار گروه‌هایی از افراد است، بنابراین اگر برهان نظم که بر پایه آن تمثیل بنا شده را دنبال کنیم به این نتیجه منطقی می‌رسیم که جهان را گروهی از خدایان ، دست در دست هم طراحی کرده و به وجود آورده اند.

برهان نظم لزوما موید این نیست که طرح یا طراحان جهان ، قادر مطلق هستند.
میتوان به طرزی موجه دلیل دارد که در جهان شماری خطا در طراحی وجود دارد. به طور مثال چشم آدمی در پیری به نزدیک بینی و آب مروارید گرایش دارد که به سختی می شود باور کرد آفریده صانعی قادر مطلق است که می‌خواهد بهترین جهان ممکن را خلق کند.
چنین مشاهداتی می‌تواند این تصور را به وجود آورد که طراح عالم خدایی یا خدایان هستند نسبتاً ناتوان ، یا شاید خدایی جوان که توانایی های خود را محک می‌زند.
شاید طراح و مدبر عالم هستی اندکی بعد از آفرینش جهان مرده است و این امکان را فراهم آورده است که عالم هستی از هماهنگی خود بکاهد.

#الفبای_فلسفه
#واربرتون
#برهان_شر

https://www.group-telegram.com/ua/mghlte.com

🔸برهان شر
🔸استدلال تمثیل
🔸مغالطه تمثیل
🔸احسن عوالم ممکن!
🔸مطالب مربوط به فرگشت

Telegram

مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

حق‌را بشناس اهل حق‌را خواهی شناخت.
فلسفه های
معرفت/ذهن/زبان/سیاست/حقوق/اقتصاد/تکامل/اخلاق/مذهب/هنر/ریاضی/فیزیک/ زندگی/موفقیت/شهوت

مثال زنده‌‌ مغالطات

آرشیو با تفکیک موضوعات:
www.group-telegram.com/ua/mghlte.com/2227

www.group-telegram.com/ua/mghlte.com/2110

617 viewsedited  Jun 17, 2020 at 21:01

💠برهان نظم💠

یکی از رایج ترین براهین اثبات وجود خدا، برهان #نظم یا#اتقان_صنع یا برهان #غایت_شناختی ست.
تقریر این برهان چنین ست:
اگر درجهان پیرامون خویش نظر بیاندازیم میبینم که چگونه هر چیزی با عملکرد خود مناسبت دارد.
هر چیزی گواهی می دهد که از سر تدبیر طراحی شده است ، بنابراین وجود پروردگار به اثبات می رسد.

قائلان به برهان نظم مانند ویلیام #پیلی (۱۷۲۳ تا ۱۸۰۵ ) مدعی هستند که اگر خداوند، موجودات راچنین مدبرانه طراحی نکرده بود ، چگونه ممکن بود این طور که هستند باشند؟
درست همانطور که با دیدن ساعت می توانیم بگوییم که ساعت سازی آنراساخته ، با مشاهده چشم می‌توانیم بگوییم که خدایی به کردار ساعت ساز آن را طراحی کرده .

دلایل قوی در رد برهان نظم اقامه شده که غالباً حاصل کار دیوید #هیوم است. در دو اثر او 'مکالماتی درباره دین طبیعی' و بخش یازدهم 'تحقیق درباره فهم آدمی'

⬜️ نقد برهان نظم

🔻ضعف تمثیل
یکی از ایرادهای برهان نظم اینست که برهان یاد شده بر تمثیلی سست و ضعیف استوار است.
این برهان فرض را بر آن می گذارد که میان اشیای طبیعی و اشیای مصنوع انسان شباهت‌هایی حائز اهمیت و معناداری وجود دارد ، ولی باید گفت که مثلا مشخص نیست چشم آدمی از همه جهات شبیه ساعت باشد.
استدلال‌های تمثیلی بر این فرض استوارند که میان طرفین تمثیل شباهت چشمگیری وجود دارد ، اگر این شباهت ضعیف باشد نتایجی هم که بر بنیاد این مقایسه گرفته می‌شود به همان نسبت ضعیف خواهد بود.
بر این اساس به طور مثال ساعت مچی و ساعت جیبی آن اندازه به هم شباهت دارند که مجاز باشیم باور کنیم هر دوی آنها را ساعت سازان پدید آورده اند.
با اینکه میان ساعت و چشم شباهت وجود دارد - هردو پیچیده اند و کارهای خاص خودشان را انجام می‌دهند- این شباهت ، شباهت ناچیزی بیش نیست و به تبع آن ، نتیجه‌ای که بر بنیاد این تمثیل گرفته شود سست است.

🔻دگرگشت

در پاسخ به اینکه چرا جانوران و گیاهان تا این حد با عملکردهایشان به خوبی سازگاری و مناسبت دارند ، وجود خدایی همچون ساعت ساز ، یگانه تبیین ممکن نیست.
نظریه #دگرگشت از طریق انتخاب طبیعی تبیین دیگری از این پدیدار به دست می دهد .داروین نشان داد که چگونه جانوران و گیاهانی که بهتر از سایرین از طریق روند بقای اصلح با محیط خویش سازگاری یافته اند زنده مانده ، تولید مثل میکنند و خصوصیات شان را به نسل و نژاد خود منتقل میکنند. دانشمندان متاخر توانستند ساز و کار این فرآیند را با کشف ساختار ژن و جهش ژنی توضیح دهند.
نظریه دگرگشت به تفصیل معلوم می دارد که چگونه این مایه سازگاری های اعجاب انگیز با محیط که در موجودات طبیعت پدید آمده است بدون آنکه نیاز باشد مفهوم خدا را وارد میدان کنیم.

البته نظریه داروین به هیچ وجه دلیلی بر رد وجود خدا نیست ، با این وجود نظریه داروین از قوت برهان‌نظم می‌کاهد.
زیرا مشخص میکند که در هرلحظه میلیونها جهش ژنی (بخوانید تغییر در شاکله ی جانداران) بصورت تصادفی اتفاق میفتد که اکثر قریب به اتفاق آنها برای بقای موجود زیانبخش است اما همان تعداد بسیار ناچیز ،جهش ژنی مفید برای بقا و سازگاری با محیط ، توسط فرآیند انتخاب طبیعی ماندگار میشود ، بدون نیاز به اراده ی شخصی با هوش و آگاهی


🔻ایرادات وارد دیگر به برهان نظم

برهان نظم به فرض قانع کننده بودن ، وجود خدای یگانه ،قادر مطلق ،عالم مطلق و خیر مطلق را به اثبات نمی رساند ، حتی اگر بپذیریم که جهان و هرچه در آن است حاصل طرح و تدبیری است دلیل متقنی وجود ندارد که جهان را خدای واحد به وجود آورده است. چه بسا گروهی خدایان فرو پایه تر با همکاری خویش طرح این جهان را ریخته باشند.
اغلب مصنوعات عظیم و پیچیده آدمی همانند آسمان خراشها ،اهرام، موشک‌های فضایی و نظایر آن ، حاصل کار گروه‌هایی از افراد است، بنابراین اگر برهان نظم که بر پایه آن تمثیل بنا شده را دنبال کنیم به این نتیجه منطقی می‌رسیم که جهان را گروهی از خدایان ، دست در دست هم طراحی کرده و به وجود آورده اند.

برهان نظم لزوما موید این نیست که طرح یا طراحان جهان ، قادر مطلق هستند.
میتوان به طرزی موجه دلیل دارد که در جهان شماری خطا در طراحی وجود دارد. به طور مثال چشم آدمی در پیری به نزدیک بینی و آب مروارید گرایش دارد که به سختی می شود باور کرد آفریده صانعی قادر مطلق است که می‌خواهد بهترین جهان ممکن را خلق کند.
چنین مشاهداتی می‌تواند این تصور را به وجود آورد که طراح عالم خدایی یا خدایان هستند نسبتاً ناتوان ، یا شاید خدایی جوان که توانایی های خود را محک می‌زند.
شاید طراح و مدبر عالم هستی اندکی بعد از آفرینش جهان مرده است و این امکان را فراهم آورده است که عالم هستی از هماهنگی خود بکاهد.

#الفبای_فلسفه
#واربرتون
#برهان_شر

https://www.group-telegram.com/ua/mghlte.com

🔸برهان شر
🔸استدلال تمثیل
🔸مغالطه تمثیل
🔸احسن عوالم ممکن!
🔸مطالب مربوط به فرگشت

BY مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری