Да Мэцэната
(Maecenas atavis edite regibus...)
Гарацый / Horatius
Мэцэнаце, унук царскіх валадароў,
абарона мая і асалода ты.
Знойдзеш розных, каму пыл алімпійскі на
палкіх колах падняць наівялікшы дар,
Абагнуць ім карціць мэту¹, каб пальму² ўзяць,
што ўзьнясе да багоў, гаспадароў зямлі.
Гэты прагне ляпей, каб наравісты тлум,
што Квірытамі³ зваць, тройчы⁴ пашану даў.
Шчасьце гэнаму, як жытніца ўласная
поўніцца ад даброт, Лібіяй⁵ ўзрошчаных.
Як у радасьць каму бацькава абрабляць
поле, то ўжо нішто, Атала⁶ нават скарб,
не прымусіць яго мора Міртойскае
як марак рассякаць судзінай кіпарскай⁷.
Бітва страшная так Афрыка⁸ з хвалямі
Ікарыйскімі для простага гандляра.
Хоць і славіць спакой родных мясьцін, але
правіць судзіны, бо беднасьць пужае больш.
Хтосьці любіць урваць колькі гадзінак, каб
дзесь з масыйскім⁹ віном легчы як найзручней
пад сунічным кустом, што заквітнеў, або
ля вытоку ракі, ля запаветных вод.
Шмат хто лягер абраў, грукат трубы й ражку
перамешаны і так ненавісныя
войны ўсім мацяркам. А паляўнічага
ўзімку¹⁰ ў дом не загнаць жонкі пяшчотамі —
вунь ужо шчанюкі верныя лань грызуць,
дзік марсійскі даўно сетку шалёна рве.
Ставіць побач мяне слаўных адзнака блюшч¹¹
зь веліччу ўсіх багоў. У прахалодны гай
ад натоўпу нясуць німфы з сатырамі
ў карагодах мяне. Хай жа Эўтэрпа¹² ня
стане флейты спыняць, а Палігімнія¹³
ліру Лесбаскую¹⁴ зладзіць згадзілася.
Далучы ты мяне да песняроў лірных —
Тут жа зорную гладзь я галавой крану.
——————
Ода напісаная ў 23 г.н.э
Памер: 1-ая Асклепіядава страфа
1. Удзельнік спаборніцтваў павінен быў на як мага больша хуткасьці аб'ехаць калясьніцаю ўбіты ў зямлу жалезны межавы слуп — "мэту", што нярэдка прыводзіла да катастрофы.
2. Пераможцу ўзнагароджвалі вянком з пальмавага лісьця
3. Квірыты — урачыстая назва грамадзянаў Рыма
4. Мова ідзе пра тры дзяржаўныя пасады ў Рыме: эдылітэт, прэтуру і кансулят.
5. Лібія была галоўнай жытніцай Рыма.
6. Атал — адзін з уладароў Пэргаму, славутага багацьцямі царства Малой Азіі.
7. Маецца на ўвазе карабель з кіпарскага лесу.
8. Афрык — у рымскай міталёгіі паўднёва-заходні вецер.
9. Масыйскае віно выраблялася зь вінаграду, які рос на падгор'і Масык у Кампаніі.
10. У арыгінале "sub Iove frigido", што даслоўна — "пад сьцюдзёным Юпітэрам"
11. Блюшч, прысьвечаны Бакху, богу віна і натхення, быў узнагародай для паэтаў.
12. Эўтэрпа — муза лірычнай паэзіі.
13. Палігімнія — муз харавой паэзіі і танцаў.
14. На лад лірычных паэтаў з выспы Лесбас — Алкея і Сапфо
(Maecenas atavis edite regibus...)
Гарацый / Horatius
Мэцэнаце, унук царскіх валадароў,
абарона мая і асалода ты.
Знойдзеш розных, каму пыл алімпійскі на
палкіх колах падняць наівялікшы дар,
Абагнуць ім карціць мэту¹, каб пальму² ўзяць,
што ўзьнясе да багоў, гаспадароў зямлі.
Гэты прагне ляпей, каб наравісты тлум,
што Квірытамі³ зваць, тройчы⁴ пашану даў.
Шчасьце гэнаму, як жытніца ўласная
поўніцца ад даброт, Лібіяй⁵ ўзрошчаных.
Як у радасьць каму бацькава абрабляць
поле, то ўжо нішто, Атала⁶ нават скарб,
не прымусіць яго мора Міртойскае
як марак рассякаць судзінай кіпарскай⁷.
Бітва страшная так Афрыка⁸ з хвалямі
Ікарыйскімі для простага гандляра.
Хоць і славіць спакой родных мясьцін, але
правіць судзіны, бо беднасьць пужае больш.
Хтосьці любіць урваць колькі гадзінак, каб
дзесь з масыйскім⁹ віном легчы як найзручней
пад сунічным кустом, што заквітнеў, або
ля вытоку ракі, ля запаветных вод.
Шмат хто лягер абраў, грукат трубы й ражку
перамешаны і так ненавісныя
войны ўсім мацяркам. А паляўнічага
ўзімку¹⁰ ў дом не загнаць жонкі пяшчотамі —
вунь ужо шчанюкі верныя лань грызуць,
дзік марсійскі даўно сетку шалёна рве.
Ставіць побач мяне слаўных адзнака блюшч¹¹
зь веліччу ўсіх багоў. У прахалодны гай
ад натоўпу нясуць німфы з сатырамі
ў карагодах мяне. Хай жа Эўтэрпа¹² ня
стане флейты спыняць, а Палігімнія¹³
ліру Лесбаскую¹⁴ зладзіць згадзілася.
Далучы ты мяне да песняроў лірных —
Тут жа зорную гладзь я галавой крану.
——————
Ода напісаная ў 23 г.н.э
Памер: 1-ая Асклепіядава страфа
1. Удзельнік спаборніцтваў павінен быў на як мага больша хуткасьці аб'ехаць калясьніцаю ўбіты ў зямлу жалезны межавы слуп — "мэту", што нярэдка прыводзіла да катастрофы.
2. Пераможцу ўзнагароджвалі вянком з пальмавага лісьця
3. Квірыты — урачыстая назва грамадзянаў Рыма
4. Мова ідзе пра тры дзяржаўныя пасады ў Рыме: эдылітэт, прэтуру і кансулят.
5. Лібія была галоўнай жытніцай Рыма.
6. Атал — адзін з уладароў Пэргаму, славутага багацьцямі царства Малой Азіі.
7. Маецца на ўвазе карабель з кіпарскага лесу.
8. Афрык — у рымскай міталёгіі паўднёва-заходні вецер.
9. Масыйскае віно выраблялася зь вінаграду, які рос на падгор'і Масык у Кампаніі.
10. У арыгінале "sub Iove frigido", што даслоўна — "пад сьцюдзёным Юпітэрам"
11. Блюшч, прысьвечаны Бакху, богу віна і натхення, быў узнагародай для паэтаў.
12. Эўтэрпа — муза лірычнай паэзіі.
13. Палігімнія — муз харавой паэзіі і танцаў.
14. На лад лірычных паэтаў з выспы Лесбас — Алкея і Сапфо
я кінуты на раллю
немаўля Тэлемах
бездапаможна дрыгаюся
пакуль мой бацька
ці то манюка ці то вар’ят
старанна буксуюць лыткі
ад Ітацкай зямлі незадаволена
моршчыцца струк
я аракулам чую
як збочвае плуг
я выкрыкваю красамоўна
ў сваім старагрэцкім “уга”
лёс крэпкамурнае Троі
мядзяназбройных Данайцаў
і здрэвапабудаванага каня
магчыма як вернецца тата
я таксама атрымаю
драўлянага скакуна
потым быў бляск дасьпеху
блізка мама была
ніхто карабель не паверне
Нікога чакаем назад
немаўля Тэлемах
бездапаможна дрыгаюся
пакуль мой бацька
ці то манюка ці то вар’ят
старанна буксуюць лыткі
ад Ітацкай зямлі незадаволена
моршчыцца струк
я аракулам чую
як збочвае плуг
я выкрыкваю красамоўна
ў сваім старагрэцкім “уга”
лёс крэпкамурнае Троі
мядзяназбройных Данайцаў
і здрэвапабудаванага каня
магчыма як вернецца тата
я таксама атрымаю
драўлянага скакуна
потым быў бляск дасьпеху
блізка мама была
ніхто карабель не паверне
Нікога чакаем назад
Плач Данаі
сьпі сыночак мой маленькі
галубочак сізенькі
я цябе не калыхацьму
калыхацьмуць хвалі
я цябе не залюляю
вецер залюляе
люлі люлі люлі
недзе поўня там высока
толькі нам ня сьвеціць
аднясе нас плынь далёка
дзе пакажа месяц
люлі люлі люлі
цесна ў нашай дамавіне
але ты расьці Пэрсэйку
можа выкіне нас мора
на яку зямельку
люлі люлі люлі
захалодна тут у скрыні
але не цяплей на сьвеце
як ня грэе цябе сонца
будзе мамка грэці
люлі люлі люлі
сьпі сыночак мой маленькі
галубочак сізенькі
я цябе не калыхацьму
калыхацьмуць хвалі
я цябе не залюляю
вецер залюляе
люлі люлі люлі
недзе поўня там высока
толькі нам ня сьвеціць
аднясе нас плынь далёка
дзе пакажа месяц
люлі люлі люлі
цесна ў нашай дамавіне
але ты расьці Пэрсэйку
можа выкіне нас мора
на яку зямельку
люлі люлі люлі
захалодна тут у скрыні
але не цяплей на сьвеце
як ня грэе цябе сонца
будзе мамка грэці
люлі люлі люлі
Ну, скажы — хіба не недарэчна,
Што ў хаосе зблытаных дарог
Пад суворым небам,
Небам вечным,
Я цябе сустрэў і не зьбярог?
Ты і я — то вечна, як і неба.
Покуль будуць мігацець зьнічы,
Будуць Я прыходзіць да Цябе і
Йсьці да іншых будуць
Горда Ты.
Як гэта будзённа!
Як спрадвечна!
Колькі раз ўжо бачыла Зямля!
Але мы з табою…
Мы ня вечны,
Мы з табою проста — ты і я…
Ад таго і так трагічна ведаць,
Што чыясьці ты, а не мая.
Васыль Сіманенка / Василь Сімоненко
*пераклад з украінскй
Што ў хаосе зблытаных дарог
Пад суворым небам,
Небам вечным,
Я цябе сустрэў і не зьбярог?
Ты і я — то вечна, як і неба.
Покуль будуць мігацець зьнічы,
Будуць Я прыходзіць да Цябе і
Йсьці да іншых будуць
Горда Ты.
Як гэта будзённа!
Як спрадвечна!
Колькі раз ўжо бачыла Зямля!
Але мы з табою…
Мы ня вечны,
Мы з табою проста — ты і я…
Ад таго і так трагічна ведаць,
Што чыясьці ты, а не мая.
Васыль Сіманенка / Василь Сімоненко
*пераклад з украінскй
сапфічная страфа
Я хачу каб скура мая гарэла
Шклом, якое, як у гары Вулкана,
Палымнее, ў месцах, дзе ты хавала
Свой пацалунак.
толькі…
шкло яно таму і шкло,
што становіцца халодным.
і яно,
набыўшы форму,
для таго –
каб урэшце рэшт разьбіцца.
так і рукі,
плечы,
лоб,
элемэнты твару
разьляцяцца на аскепкі
ў якіх тваё
адлюстраванне.
Я хачу каб скура мая гарэла
Шклом, якое, як у гары Вулкана,
Палымнее, ў месцах, дзе ты хавала
Свой пацалунак.
толькі…
шкло яно таму і шкло,
што становіцца халодным.
і яно,
набыўшы форму,
для таго –
каб урэшце рэшт разьбіцца.
так і рукі,
плечы,
лоб,
элемэнты твару
разьляцяцца на аскепкі
ў якіх тваё
адлюстраванне.
чорны кот
нібыта бы мяне пазнаў
ён аглянуўся
нібыта на знаёмы твар
нібыта той які
ён даўна не відаў
і так пайшоў
нібыта цень
сапраўднага ката
нібыта бы мяне пазнаў
ён аглянуўся
нібыта на знаёмы твар
нібыта той які
ён даўна не відаў
і так пайшоў
нібыта цень
сапраўднага ката
Восіп Мандэльштам
(Бяссонне. І Гамэр. Тугія ветразі...)
Бясонне. І Гамэр. Тугія ветразі.
Са сьпісу караблёў я прачытаў палову:
Пра доўгі вывадак, пра поезд жураўлёў, што
Па-над Гэллядаю калісьці ўзьняўся й зьнік.
Як жураўліны клін у чужыя рубяжы, —
Цароў галовы боская кудлаціць пена, —
Куды вы плывяце? Без хараства Алены
Што Троя вам адна, ахейскія мужы?
І мора, І Гамэр — усё поўніцца любоўю
Каго ж паслухаць мне? І вось Гамэр маўчыць,
А мора чорнае гайдаецца, шуміць
І зь цяжкім грукатам усходзіць да ўзгалоўя.
пераклад з расейскай
(Бяссонне. І Гамэр. Тугія ветразі...)
Бясонне. І Гамэр. Тугія ветразі.
Са сьпісу караблёў я прачытаў палову:
Пра доўгі вывадак, пра поезд жураўлёў, што
Па-над Гэллядаю калісьці ўзьняўся й зьнік.
Як жураўліны клін у чужыя рубяжы, —
Цароў галовы боская кудлаціць пена, —
Куды вы плывяце? Без хараства Алены
Што Троя вам адна, ахейскія мужы?
І мора, І Гамэр — усё поўніцца любоўю
Каго ж паслухаць мне? І вось Гамэр маўчыць,
А мора чорнае гайдаецца, шуміць
І зь цяжкім грукатам усходзіць да ўзгалоўя.
пераклад з расейскай
нешта вецер сягоння зімны —
стаў бяднейшы на некалькі зімаў,
першы чуе сьцюжу вакзал.
ледзянее найперш прыпынак.
я заўсёды купляю квіток —
стаў бяднейшы на 30 капеек.
ён вязе мяне на Ўсход
і слухмяна мармыча ў кішэні.
на наступнай цягнік мяне строс —
стаў бяднейшы на цэлую вечнасьць.
і дагэтуль кульгае наш мост,
восьмай прыступкаю кленчыць.
стаў бяднейшы на некалькі зімаў,
першы чуе сьцюжу вакзал.
ледзянее найперш прыпынак.
я заўсёды купляю квіток —
стаў бяднейшы на 30 капеек.
ён вязе мяне на Ўсход
і слухмяна мармыча ў кішэні.
на наступнай цягнік мяне строс —
стаў бяднейшы на цэлую вечнасьць.
і дагэтуль кульгае наш мост,
восьмай прыступкаю кленчыць.
Атэнянка
(Maid of Athens)
Атэнянка, вось і ўсё.
Сэрца мне вярні маё.
Альбо раз тваё зусім,
Забірай і рэшту зь ім.
Толькі слова — й я пайшоў:
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
Кудзеркі, што лашчылі
Ўсе Эгейскія вятры.
Вейкі, чорны беражок,
Што цалуе чырвань шчок.
Як у лані, погляд твой.
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
Вусны, іх я смак спазнаў,
Падпярэзаны твой стан.
Кветка, дадзеная мне,
Кажа больш за словы ўсе.
За кахання дар і боль
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
Атэнянка! Ўсё ж бывай.
У самоце ўспамінай.
Хоць ляцець мне у Стамбул
Тут пакінуў я душу.
Не, ня сьцішыць мне любоў!
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
*Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ. — грэц. Жыццё маё, я цябе кахаю.
Джордж Байран
пераклад з ангельскай
(Maid of Athens)
Атэнянка, вось і ўсё.
Сэрца мне вярні маё.
Альбо раз тваё зусім,
Забірай і рэшту зь ім.
Толькі слова — й я пайшоў:
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
Кудзеркі, што лашчылі
Ўсе Эгейскія вятры.
Вейкі, чорны беражок,
Што цалуе чырвань шчок.
Як у лані, погляд твой.
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
Вусны, іх я смак спазнаў,
Падпярэзаны твой стан.
Кветка, дадзеная мне,
Кажа больш за словы ўсе.
За кахання дар і боль
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
Атэнянка! Ўсё ж бывай.
У самоце ўспамінай.
Хоць ляцець мне у Стамбул
Тут пакінуў я душу.
Не, ня сьцішыць мне любоў!
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
*Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ. — грэц. Жыццё маё, я цябе кахаю.
Джордж Байран
пераклад з ангельскай
Дыдона і Энэй
(Дидона и Эней)
Вялікі чалавек глядзеў ў вакно,
а для яе ўвесь сьвет сканчаўся краем
яго шырокай грэчаскай тунікі,
што ў мностве складак падабенства так
знаходзіла з замерлым морам.
Ён жа
глядзеў у вакно, й цяпер яго пагляд
такі далёкі быў адсюль, што вусны
застылі нібы ракавіна, дзе
хаваўся гул, і гарызонт у чашы
быў нерухомы.
А яе любоў
нагадавла больш рыбу — можа й плысьці
за караблём ягоным здольную
і нават, мора секучы ўсім целам,
магчыма перагнаць яго, але,
але ён думкамі ступіў на сушу.
І мора стала горкім морам сьлёз.
Аднак якраз у моманты адчаю
і пачынае дзьмуць той самы спа-
дарожны вецер. І вялікі муж
пакінуў Картаген.
Яна стаяла
перад агнём, каторы распалілі
пад гарадзкой сьцяной яе жаўнэры,
і бачыла, як у смузе вагню,
які дрыжаў між полымем і дымам,
бязгучна распадаўся Картаген
задоўга да прарочых слоў Катона.
Іосіф Бродзкі
пераклад з расейскай
(Дидона и Эней)
Вялікі чалавек глядзеў ў вакно,
а для яе ўвесь сьвет сканчаўся краем
яго шырокай грэчаскай тунікі,
што ў мностве складак падабенства так
знаходзіла з замерлым морам.
Ён жа
глядзеў у вакно, й цяпер яго пагляд
такі далёкі быў адсюль, што вусны
застылі нібы ракавіна, дзе
хаваўся гул, і гарызонт у чашы
быў нерухомы.
А яе любоў
нагадавла больш рыбу — можа й плысьці
за караблём ягоным здольную
і нават, мора секучы ўсім целам,
магчыма перагнаць яго, але,
але ён думкамі ступіў на сушу.
І мора стала горкім морам сьлёз.
Аднак якраз у моманты адчаю
і пачынае дзьмуць той самы спа-
дарожны вецер. І вялікі муж
пакінуў Картаген.
Яна стаяла
перад агнём, каторы распалілі
пад гарадзкой сьцяной яе жаўнэры,
і бачыла, як у смузе вагню,
які дрыжаў між полымем і дымам,
бязгучна распадаўся Картаген
задоўга да прарочых слоў Катона.
Іосіф Бродзкі
пераклад з расейскай
любіць восень
наперакор
назло
любіць
галлё
гніллё
аскепкі дрэў
на дрэвах
азызлы твар
што раскідала
па асфальце
дрыготку ў костках
стук пірыхіем зубоў
не зважаць
на жаданне
нежадання
любіць
наперакор
назло
любіць
галлё
гніллё
аскепкі дрэў
на дрэвах
азызлы твар
што раскідала
па асфальце
дрыготку ў костках
стук пірыхіем зубоў
не зважаць
на жаданне
нежадання
любіць
Плыві, рыбо, плыві —
вось твае астравы,
вось твая трава,
вось стырнавая твая:
правіць твой маршрут,
шые табе парашут,
пасьвіць глыбока цябе
тут пры сваім стырне.
Калі глынае рака
зоркі зялёныя,
Стырнавая табе
ціха расказвае:
вось тут — мае сны,
тут — рыбакоў чаўны,
тут — ноч, тут — мкне вада,
тут — сьмерць, пэўна, мая.
Жыцьцё – ціша ды крык.
Яго стане на ўсіх.
Яго хопіць усім —
усім каханьням маім.
Таму ляці, рыбо, ляці —
я ведаю, дзе перайсьці,
дзе глыбіня і брод,
раблю ўсё наадварот.
Толькі словы твае,
толькі цудаў таемь,
пост ды споведзь папу
ў партовым малым гарадку.
Кахай, рыбо, кахай,
хай безнадзейна, хай,
хай надзеяў ані —
жыві, рыбо, жыві.
Любоў варта ўсяго —
вартая болю твайго,
вартая доўгіх разлук,
вартая шалу і мук,
сабачага злога выцьця,
спагадаў табе цярпець.
Вартая нават жыцьця.
Ня кажучы ўжо пра сьмерць.
Сяргій Жадан
пераклад з украінскай
вось твае астравы,
вось твая трава,
вось стырнавая твая:
правіць твой маршрут,
шые табе парашут,
пасьвіць глыбока цябе
тут пры сваім стырне.
Калі глынае рака
зоркі зялёныя,
Стырнавая табе
ціха расказвае:
вось тут — мае сны,
тут — рыбакоў чаўны,
тут — ноч, тут — мкне вада,
тут — сьмерць, пэўна, мая.
Жыцьцё – ціша ды крык.
Яго стане на ўсіх.
Яго хопіць усім —
усім каханьням маім.
Таму ляці, рыбо, ляці —
я ведаю, дзе перайсьці,
дзе глыбіня і брод,
раблю ўсё наадварот.
Толькі словы твае,
толькі цудаў таемь,
пост ды споведзь папу
ў партовым малым гарадку.
Кахай, рыбо, кахай,
хай безнадзейна, хай,
хай надзеяў ані —
жыві, рыбо, жыві.
Любоў варта ўсяго —
вартая болю твайго,
вартая доўгіх разлук,
вартая шалу і мук,
сабачага злога выцьця,
спагадаў табе цярпець.
Вартая нават жыцьця.
Ня кажучы ўжо пра сьмерць.
Сяргій Жадан
пераклад з украінскай
магія лічбаў
9 — найгаротнейшая зь бясконцасьці
лічбаў, дзе кожная лічба — бясконцасьць.
сваёю адзінаю канцавінай
яна не дае ўпасьці так горка і гучна
васьмёрцы на ейным шляху да бясконцасьці
і ніцаю галавою з журбою шкадуе,
што яна не дзясятка і на два ёй не падзяліцца,
як любая бясконцасьць павінна.
Бо бясконасьць заўсёды дзеляць двое.
9 — найгаротнейшая зь бясконцасьці
лічбаў, дзе кожная лічба — бясконцасьць.
сваёю адзінаю канцавінай
яна не дае ўпасьці так горка і гучна
васьмёрцы на ейным шляху да бясконцасьці
і ніцаю галавою з журбою шкадуе,
што яна не дзясятка і на два ёй не падзяліцца,
як любая бясконцасьць павінна.
Бо бясконасьць заўсёды дзеляць двое.
картавы ангельскі хлопчык
гучна крыкнуў “ґлінвэн” —
і зялёны аўтобус
праехаў з голасным рэхам.
я кульнуй пакетны ґлінтвэйн —
і сам ледзь не ад’ехаў.
гучна крыкнуў “ґлінвэн” —
і зялёны аўтобус
праехаў з голасным рэхам.
я кульнуй пакетны ґлінтвэйн —
і сам ледзь не ад’ехаў.
Ранішні кубак вады
Доўга віравала ў шклянцы бура
на падваконьніку, як правільны пачатак
дня, здаровае сьняданьне і забыты
космас —
у сэньсе той, які “парадак грэкаў”.
У шклянцы бура, там хаваліся,
з адсутнасьці няшчасных маракоў
глынаючы паветра, розныя
харыбды й сцылы, мо якая шчэ
ўдалая назва для бактэрый, але гэта
ўжо не да Гамэра, хоць філёзаф
у прынцыпе такі ж біёлаг —
толькі што з другога боку мікраскопа.
У шклянцы бура — гэта добры знак,
знак, што, хоць ня поўная, прынамсі
не пустая і прынамсі
паўнейшая за назіранне па-за шыбай.
Зрэшты, ці не для таго мы напаўняем
шкло, каб апусьцець і стошваць — тут
не пра ваду і не пра шкло,
і нават не пра чалавека.
Адысэй бы мог сказаць нешта такое
ў пошуку скалістае радзімы
пад валадарствамі Аіда пры размове зь ценем,
сваёй бяды ня крыўдзячы, чужой магчыма:
“У шклянцы вады бура” —
значыць пі et perde diem.
Доўга віравала ў шклянцы бура
на падваконьніку, як правільны пачатак
дня, здаровае сьняданьне і забыты
космас —
у сэньсе той, які “парадак грэкаў”.
У шклянцы бура, там хаваліся,
з адсутнасьці няшчасных маракоў
глынаючы паветра, розныя
харыбды й сцылы, мо якая шчэ
ўдалая назва для бактэрый, але гэта
ўжо не да Гамэра, хоць філёзаф
у прынцыпе такі ж біёлаг —
толькі што з другога боку мікраскопа.
У шклянцы бура — гэта добры знак,
знак, што, хоць ня поўная, прынамсі
не пустая і прынамсі
паўнейшая за назіранне па-за шыбай.
Зрэшты, ці не для таго мы напаўняем
шкло, каб апусьцець і стошваць — тут
не пра ваду і не пра шкло,
і нават не пра чалавека.
Адысэй бы мог сказаць нешта такое
ў пошуку скалістае радзімы
пад валадарствамі Аіда пры размове зь ценем,
сваёй бяды ня крыўдзячы, чужой магчыма:
“У шклянцы вады бура” —
значыць пі et perde diem.
ісмэна плакала ў палацы
ісмэна плакала ў палаце
ісмэна плакала па сястры
сястра аддана плакала па браце
сьлязьмі ператвараючы пясок у гразь
магчыма так цяжэй было капаць
аднак цяжар — палёгка для хаўтураў
брат таксама плакаў бы па браце
але безь пераможцы
пераможанага не назваць
і хто па кім бы плакаў
і хто па кім павінен плакаць
так бацька найразумнейшы Эдып
у акце супраціву
(ён ведаў пра пракляцьце)
адмовіўся ад зроку і вачэй
цяпер ужо ён ні па кім ня плакаў
бо бачыў значна больш
чым хтось зь яго дзяцей
ісмэна плакала ў палаце
ісмэна плакала па сястры
сястра аддана плакала па браце
сьлязьмі ператвараючы пясок у гразь
магчыма так цяжэй было капаць
аднак цяжар — палёгка для хаўтураў
брат таксама плакаў бы па браце
але безь пераможцы
пераможанага не назваць
і хто па кім бы плакаў
і хто па кім павінен плакаць
так бацька найразумнейшы Эдып
у акце супраціву
(ён ведаў пра пракляцьце)
адмовіўся ад зроку і вачэй
цяпер ужо ён ні па кім ня плакаў
бо бачыў значна больш
чым хтось зь яго дзяцей
Мой сябар гаварыў пра вечнасьць і Сафокла,
а мне здавалася вячней у сто разоў
сухі, як костка, голад, танная піўнуха
і томік з Антыгонай выліты на стол.
Убоганькі сымпозый, куфлі як калёны,
сусед наш — зь ценем Дарыя, відаць — сьцябе
наўрад ці грэцкі лякатыў, ягоным домам
было выразна тут з усімі “ойк” і “дэ”.
Бяз курткі выйшаў пакурыць, амаль спартанец,
а мы ня крокам руш пляліся ў ар'ергард.
Казаў па-барбарску, але страляў ён добра:
два кэмэлы, здаецца, нават не кампакт.
З усёй ягонай арсы філёзофіай
расшыфрвалі колькі слоў: “За што мы п’ём?”
Мы без ваганняў адказалі: “За Сафокла”.
“Ну, хуй зь ім. За Сафокла!” – фінальная зь ягоных гном.
а мне здавалася вячней у сто разоў
сухі, як костка, голад, танная піўнуха
і томік з Антыгонай выліты на стол.
Убоганькі сымпозый, куфлі як калёны,
сусед наш — зь ценем Дарыя, відаць — сьцябе
наўрад ці грэцкі лякатыў, ягоным домам
было выразна тут з усімі “ойк” і “дэ”.
Бяз курткі выйшаў пакурыць, амаль спартанец,
а мы ня крокам руш пляліся ў ар'ергард.
Казаў па-барбарску, але страляў ён добра:
два кэмэлы, здаецца, нават не кампакт.
З усёй ягонай арсы філёзофіай
расшыфрвалі колькі слоў: “За што мы п’ём?”
Мы без ваганняў адказалі: “За Сафокла”.
“Ну, хуй зь ім. За Сафокла!” – фінальная зь ягоных гном.
Дзьве кроплі
(Dwie krople)
Палалі лясы —
а яны
на шыях спляталі рукі
як букеты ружаў
людзі беглі ў сховішчы —
ён казаў, што ў жончыных валасах
можна схавацца
ахаваныя адным пледам
шапталі бессаромныя словы
літанію закаханых
Калі было вельмі дрэнна
занурваліся ў вочы насупраць
і моцна заплюшчвалі іх
так моцна што не адчулі агню
які даходзіў да веек
да канца былі мужныя
да канца былі верныя
да канца былі падобныя
як дзьве кроплі
застылыя на краі твару
Зьбігнеў Гэрбэрт/Zbigniew Hebert
пераклад з польскай
(Dwie krople)
Палалі лясы —
а яны
на шыях спляталі рукі
як букеты ружаў
людзі беглі ў сховішчы —
ён казаў, што ў жончыных валасах
можна схавацца
ахаваныя адным пледам
шапталі бессаромныя словы
літанію закаханых
Калі было вельмі дрэнна
занурваліся ў вочы насупраць
і моцна заплюшчвалі іх
так моцна што не адчулі агню
які даходзіў да веек
да канца былі мужныя
да канца былі верныя
да канца былі падобныя
як дзьве кроплі
застылыя на краі твару
Зьбігнеў Гэрбэрт/Zbigniew Hebert
пераклад з польскай
я адгрызаю кавалак тваёй шыі
кожны раз калі ты скокаеш у мае абдымкі
гэта твая ахвяра
твая камунія
мы цяпер communes
у цябе не засталося зьвязак
зрэшты ты была мне вінная
за калісьці пазычанае рабро
я абвіў іх вакол пустых костак
і цяпер яны напаўняюцца тваім крыкам
ты ж мяне ведаеш
я чалавек лагодны
адамавы ком у горле
не прапускае ляманту
не прапускае адмоваў
толькі твой крык
яго мне стане
цябе мне стане
стань маімі косткамі
кожны раз калі ты скокаеш у мае абдымкі
гэта твая ахвяра
твая камунія
мы цяпер communes
у цябе не засталося зьвязак
зрэшты ты была мне вінная
за калісьці пазычанае рабро
я абвіў іх вакол пустых костак
і цяпер яны напаўняюцца тваім крыкам
ты ж мяне ведаеш
я чалавек лагодны
адамавы ком у горле
не прапускае ляманту
не прапускае адмоваў
толькі твой крык
яго мне стане
цябе мне стане
стань маімі косткамі