group-telegram.com/iranmaa1401/2202
Last Update:
آیا جشنِ"شب چلّه" با "یلدا" یکی است؟
اوّل دی‌ماه از قدیم‌الایام زمان برگزاری جشن‌های مختلفی بوده است. حضرت فردوسی در این‌باره می‌فرمایند:
شب اورمَزد آمد از ماهِ"دَی"
ز گفتن بیآسای و بردار مَی
جشن شب چلّه، جشن یلدا و البته جشن حنوکای یهودیان که حدوداً در همین ایام برگزار می‌شود.
در ایران، بابت آنکه دو جشن شب چلّه و یلدا در یک روز برگزار شده است، چنین تصوّر شده که این دو جشن متفاوت یکی هستند. به‌تازگی هم، با بالاگرفتن بحث درباره‌ٔ"میترائیسم"و ... این جشن را به روز تولّد میترا مربوط کرده‌اند!
یلدا از دیرباز نزد ایرانیان شناخته شده بوده و در ادبیّات فارسی با عیسی‌مسیح پیوند داشته است
به این دو بیت از قصاید ناصرخسرو دقّت کنید:
گر زی تو قول ترسا مجهول است
معروف نیست قول تو زی ترسا
او بر دوشنبه و تو بر"آدینه"
تو لیل قدر داری و او"یلدا"
نیز به این بیت از قصاید سنایی توجّه نمایید:
به صاحب دولتی پیوند اگر نامی همی جویی
که از یک چاکری عیسی چنان معروف شد یلدا
به بیان دیگر، یلدا که واژه‌ای سریانی است از کهن‌ایام به‌عنوان روز تولّد عیسی‌مسیح شناخته می‌شده است.
به ظلمت شب"یلدای"عیسی مریم
به حرمت ید بیضای"موسی" عمران
بر این نظر جمال‌الدین عبدالرزاق اصفهانی، سنایی یا دیگر شاعرانی که این شب را شب زایش مسیح می‌دانند خرده‌ای نتوان گرفت، که بهترین کاربرد شب یلدا به‌مقتضای امروز ما نیز هنوز همان است که پیشینیان از آن استنباط می‌کردند؛ و البته جشن شب چلّه با یلدا اگرچه در یک شب برگزار می‌شوند، موضوع متفاوتی دارد.
و امّا جشن شب چلّه چیست؟
میان شبِ چلّه در آغاز دی‌ماه تا جشنِ سَده در دهم بهمن، چهل روز فاصله است که آن را چلّه‌بزرگ می‌نامند. نخستین روز این چهل روز سرد زمستانی "شب چلّه" نامیده می‌شود. چنانچه از پدربزرگ‌ها یا مادربزرگ‌های خود بپرسید، تصویر روشنی ازین نام‌ها دارند. درباره‌ٔ کُرد علی و ننه‌سرما بپرسید.
از دهم بهمن‌ماه (جَشنِ سَده) تا پایان بهمن‌ماه ۲۰روز فاصله است که آن را چلّه‌کوچک می‌نامند و هوا در آن سردتر از چلّه‌بزرگ است.
چارچار به چهار روز آخر چلّهٔ بزرگ (از شب چلّه تا دهم بهمن) و چهار روز آغاز چلّهٔ کوچک (از دهم بهمن تا پایان ماه) می‌گویند، یعنی از ۶م تا ۱۴م بهمن ماه.
در وسط چارچار جشن"سَده" بوده که اکنون جز نزد زرتشتیان فراموش شده، امّا باز خاطرهٔ سردترین روزهای زمستان ایران یعنی چارچار باقی مانده است. در مثل است که:
"چلّه‌کوچیکه به چلّه‌بزرگه طعنه می‌زند که اگر به‌اندازه‌ٔ تو عمر می‌کردم پیرزن را زیرِ کرسی و بچه را درون قنداق یخ می‌زدم".
یعنی شب یکم دی‌ماه، هر سال ما شاهد برگزاری دو جشن هستیم. این تقارن، به شعر شاعران نیز راه یافته است. دوستانی که به‌اقتضای مهاجرت یا حتّی در ایران مایل‌اند کریسمس را جشن بگیرند، همان‌طور که در همه‌چیز ریزه‌خوار"نیاکان"خود هستیم، در این باب هم تقلید از ایشان پسندیده است. یلدا، شب زایش عیسی‌مسیح است. شما نیاز ندارید کریسمس را جشن بگیرید، اجداد هوشمندتان جشن یلدا را از صدها سال پیش از شما، برای این منظور برنامه‌ریزی کرده بودند.
@iranmaa1401
BY کانال"ایران ما"
Warning: Undefined variable $i in /var/www/group-telegram/post.php on line 260
Share with your friend now:
group-telegram.com/iranmaa1401/2202