group-telegram.com/mellimazzhabi/38160
Last Update:
فقر و ادراک از فقر
بررسی وضعیت کیفیت رفاه ایرانیان در یک دهه گذشته
✍هادی کحال زاده
♦هر ساله، پس از انتشار طرح هزینه و درآمد خانوار توسط مرکز آمار ایران، فرصتی برای محققان حوزه فقر فراهم می‌شود تا وضعیت رفاه و تغییرات آن را ارزیابی کنند. نخستین سؤال هم عموماً میزان تغییرات خط فقر است؛ پرسشی که پاسخ روشنی نیز به آن وجود ندارد. آمار سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که از شدت روند افزایشی فقر در ایران کاسته شده و وضعیت رفاهی در سال ۱۴۰۲ کمی بهتر از ۱۴۰۱ بوده است، اما همزمان شاهد افت کیفی رفاه خانوارها در ایران هستیم. به عبارت دیگر، با نوعی بهبود کم‌کیفیت رفاه در ایران مواجه هستیم.
♦برای توضیح بیشتر این گزاره که از شدت فقر کاسته شده اما کیفیت رفاه نیز کاهش یافته، من با استفاده از آمار بودجه خانوار مرکز آمار، برخلاف رویه معمول، از تعداد بیشتری گراف برای توضیح منظور خود کمک می‌گیرم. برآورد من از خط فقر مبتنی بر روش «هزینه نیازهای اساسی» است. متوسط قیمت اقلام غذایی لازم برای تأمین ۲۱۰۰ کالری (سبد مطلوب وزارت بهداشت) در بودجه خانوار را در سطوح شهری و روستایی استان‌های مختلف در نظر گرفته‌ام و ۶۲ خط فقر جداگانه برای ۱۴ سال محاسبه کرده‌ام. عموماً از این روش استفاده نمی‌شود و صرفاً یک سال و بر اساس قیمت‌های بازار فقر غذایی محاسبه و سپس سایر مسیر برآورد خط فقر طی می‌شود. بنابراین، تغییر در هر یک از این متغیرها، به‌ویژه برآورد میزان سهم غذا از کل مخارج، می‌تواند نتایج بسیار متفاوتی برای خط فقر مطلق (درآمدی) به دست دهد. به عنوان مثال، برای سال ۱۴۰۲، بسته به تعریف فقر، روش محاسبه و نحوه وزن‌دهی به متغیرهای تعیین‌کننده، احتمالاً اعدادی بین ۲۰ تا ۵۰ درصد به عنوان نرخ فقر بیان خواهد شد. بدون ورود به موضوع پرمناقشه تعریف خط فقر، آنچه بیشتر حائز اهمیت است، میزان و روند تغییرات خط فقر است. احتمالا محاسبه نرخ فقر مرکز پژوهش های مجلس نیز برای سال ۱۴۰۲ این افت را تا زیر ۳۰ درصد نشان خواهد داد. اعداد محاسبه‌شده من نشان می‌دهد که خط فقر از شرایط شوک تحریم‌های ترامپ و شوک کرونا عبور کرده و کاهش یافته است.
♦شاخص دیگر، سرانه حقیقی مصرف است که عموماً از چالش کمتری نسبت به خط فقر برخوردار است. سرانه حقیقی مصرف، حتی بهتر از برآورد خط فقر، بهبود شرایط رفاهی کشور را نشان می‌دهد. شاخص استاندارد کیفیت زندگی نیز در سال ۱۴۰۲ نسبت به سه سال پیشین خود بهبود قابل توجهی نشان می‌دهد، اما همچنان به سطح پیشین خود در ابتدای دهه ۹۰ بازنگشته است. این بهبود البته با افزایش نابرابری درآمدی نیز همراه بوده است.
♦شاخص چهارم، سطح متوسط مخارج حقیقی خانوارهای شهری و روستایی است. این شاخص نیز نشان‌دهنده بهبود وضعیت رفاهی، به‌ویژه در شهرها است. شهرنشینان در جبران رفاه از دست‌رفته گذشته، رشد بهتری را تجربه کرده‌اند، اما ساکنان روستا علیرغم بهبود همچنان فاصله معناداری با وضعیت رفاهی خود در دوره پرداخت یارانه‌های نقدی و پیش از تحریم‌های سال ۱۳۹۰ دارند و حتی به سطح پیش از تحریم‌های ترامپ بازنگشته‌اند.
♦همه این شاخص‌ها نشان از بهبود رفاه خانوارها در سال ۱۴۰۲ و عبور از اثرات شوک اقتصادی تحریم‌های ترامپ و اپیدمی کرونا است. احتمالاً مقامات دولتی نیز رشد اقتصادی ۳ تا ۴ درصدی سال‌های اخیر و افزایش پرداخت‌های نقدی و یارانه را مهم‌ترین دلایل این کاهش نرخ فقر ذکر خواهند کرد. اما آیا خانوارها به این آمارها باور دارند؟ به عبارت بهتر، آیا برداشت عمومی جامعه از فقر با اعداد رسمی همخوانی دارد؟ احتمالاً نه!
♦شاید شما چندان به این آمار باور نداشته باشید و با مقایسه وضعیت رفاهی خود با سال‌های دوره برجام، تورم گسترده و افت قدرت خرید مداوم سال‌های گذشته، این آمار را در خوش‌بینانه‌ترین حالت ناشی از دستکاری مرکز آمار یا اشتباه محاسباتی نویسنده در نظر بگیرید. با پذیرش اینکه همواره امکان خطای محاسبه نویسنده وجود دارد و اطمینان از کیفیت آمار مرکز آمار ایران در جمع‌آوری که یکی از بهترین پیمایش‌های بودجه خانوار در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقاست، اختلاف ادراک شرایط احتمالاً به دلیل افت کیفیت رفاهی خانوارهای ایران مرتبط باشد..... / ایران فردا
📌متن کامل:
https://cutt.ly/oeHXVzT5
melimazhabi.com
✅@mellimazzhabi
BY ملی مذهبی
Share with your friend now:
group-telegram.com/mellimazzhabi/38160