مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

چه کسی مغالطه میکند ؟

💠تخصیص یا استثنای بی اهمیت؟💠

گفتیم اگر شخصی قانون یا قاعده‌ای را به خاطر یک حالت خاص نپذیرد دچار مغالطه #تخصیص شده است.
از طرفی می دانیم که اگر شخصی در مواجهه با استثنا ، رد شدن قاعده کلی را نپذیرد و هنوز بر ادعایش پافشاری کند ، دچار مغالطه #استثنای_قابل_چشم_پوشی شده است.

حال این سوال مطرح میشود که اگر با موردی برخورد کردیم که شخصی قانونی کلی را بیان کرد و شخصی با آوردن یک استثنا آن را زیر سوال برد ، کدام یک دچار #مغالطه شده اند ؟

پاسخ :

در این گونه موارد توجه به دو نکته می‌تواند راهگشا باشد:

✅نکته اول:
باید دید آن استثنا -جاری نبودن قانون در مورد مطروحه - چقدر ثابت شده است ؟

بعنوان مثال :
میدانیم که در بررسی #دگرگشت جانوران از نظر تخصصی ، این نظریه از محکمترین نظریات علمی ست که در ۱۵۰ سال قدمتش - باتحقیق و پیدایش علومی مانند #ژنتیک - همواره بر استحکام آن افزوده شده .
حال اگر از طرف شخصی مسئله ای و مثالی از زندگی جانوران مطرح و ادعا شود فرگشت نقض شده ، احتمالا میتوان آن را بعنوان یک استثناء بی اهمیت دانست ، چرا که اگر برای نظریاتی مانند #انتخاب_طبیعی و ... بعنوان نظریات علمی ، استثنایی پیدا شده بود ، تا بحال در محافل علمی مطرح و از جهان شمولی آن صرفنظر میشد .

مثال دیگر :
میدانیم که مدل نیوتن توانست حرکت بسیاری از کرات منظومه شمسی را توجیه کند ، اما حرکت سیاره #اورانوس توجیه نمیشد.
دانشمندان موقتا آن را بعنوان استثنا در نظر گرفتند ، چون نمیدانستند دقیقا چه چیزی باعث شده که قوانین #نیوتن در آن مورد صدق نکند که با تحقیقات بیشتر مشخص شد سیاره ی دیگری که #نپتون نامیده شد در تشکیل مدار حرکتی موثر بوده ،
همچنین تغییراتی در مدار حرکت عطارد وجود داشت که تا ظهور نظریه #نسبیت تبیین نشد ، اما مشخص بود که قوانین نیوتن در باره ی حرکت کرات دیگر منظومه شمسی بطور کامل صدق میکند.


✅نکته دوم

نکته بعدی می تواند مشخص کند استثنای ذکر شده در بحث قانون را نقض می‌کند یا نه آن است که ببینیم ، آیا در دیگر موارد (مواردی غیر از استثنا یاد شده ) ، کاملا ثابت شده که آن قانون برقرار است یا نه ؟!

مثال :
بحث مطلق بودن یا نسبی بودن اخلاق و قواعد اخلاقی (این دو هم ارزند ) را در نظر بگیرید :

فرض کنید شخصی ادعا کند قواعد اخلاقی مطلق هستند و نه نسبی و ساخته جوامع .

و یکی از مخاطبان از قواعد متفاوت و متضاد ازدواج در جوامع گوناگون و زمان های مختلف مثال نقض بیاورد .

اگر شخص به صورت مستقیم یا به نحو دیگر بخواهد آن را ، موردی بی اهمیت جلوه دهد و مخاطبش دوباره استثنا را یادآوری کند ، کدامیک دچار مغالطه شده اند ؟
شخص اول دارد از طریق #طفره_روی و بیان #نکته انحرافی مغالطه میکند؟
یا مخاطب دچار مغالطه ی #تکرار شده ؟

در این مورد نکته ای بیان شد را باید در نظر گرفت:

آیا دلیل کافی وجود دارد که ثابت کند توصیه ها و قواعد اخلاقی دیگری که درجوامع انسانی وجود دارند ،همگی در همه جا بصورت یکسان اهمیت داده میشود و از ابتدا نیز به همین شکل امروزی وجود داشته اند ؟!
مسلما خیر

مثال دوم:
مورد دیگری که در این باره میتوان مثال زد ، همان مثالی ست که در توضیح مغالطه #تخصیص بیان شد:

میگوییم دروغ کار ناپسندی ست.
چرا که از طرق گوناگون دریافته ایم وقتی راه دروغ برای شخص باز شود انجام خطاهای دیگر نیز برایش آسان میشود. همچنین دروغ ، باعث بی اعتمادی شده و بی اعتمادی بنیان جامعه را مورد تهدید قرار میدهد.
اگر چنین مواردی را اثبات شده تلقی نماییم ، بدیهی ست که شخصی که به موارد خاصی که در آن انسان به مجبور به دروغگویی ست اشاره میکند و میخواهد قاعده ی 'بدبودن دروغ' را از کلیت ساقط کند دچار مغالطه تخصیص شده .

{نسبی بودن اخلاق به عنوان مثال مطرح شده و با مثال بهتر تعویض خواهد شد }

#فرهاد_طحانی

#تفکرنقاد
#تاریخ_علم
#فلسفه_اخلاق

@moghaletat2 | آرشیو مغالطات
@mghlte | عصر روشنگری

استثنای قابل چشم پوشی
تخصیص
نسبی گرایی اخلاقی
مغالطه‌ی وجودی
توسل به تصادف
بهانه
پیشرفت چین
قوانین نیوتن
نسبی گرایی اخلاقی

Telegram

مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

مغالطه شماره ۴۵

💠استثنای قابل چشم پوشی💠

می‌دانیم که استثناها همواره قاعده های را نقض می‌کنند.
اما علیرغم این مسئله بسیاری از مردم وقتی ادعای می کنند و بعد به یک مثال نقض برمی‌خورند ، ادعا خواهند کرد که این استثنا قابل چشم پوشی و نقشی در ادعای اولیه…

www.group-telegram.com/us/mghlte.com/1590

1.5K viewsedited  Feb 23, 2020 at 17:11

چه کسی مغالطه میکند ؟

💠تخصیص یا استثنای بی اهمیت؟💠

گفتیم اگر شخصی قانون یا قاعده‌ای را به خاطر یک حالت خاص نپذیرد دچار مغالطه #تخصیص شده است.
از طرفی می دانیم که اگر شخصی در مواجهه با استثنا ، رد شدن قاعده کلی را نپذیرد و هنوز بر ادعایش پافشاری کند ، دچار مغالطه #استثنای_قابل_چشم_پوشی شده است.

حال این سوال مطرح میشود که اگر با موردی برخورد کردیم که شخصی قانونی کلی را بیان کرد و شخصی با آوردن یک استثنا آن را زیر سوال برد ، کدام یک دچار #مغالطه شده اند ؟

پاسخ :

در این گونه موارد توجه به دو نکته می‌تواند راهگشا باشد:

✅نکته اول:
باید دید آن استثنا -جاری نبودن قانون در مورد مطروحه - چقدر ثابت شده است ؟

بعنوان مثال :
میدانیم که در بررسی #دگرگشت جانوران از نظر تخصصی ، این نظریه از محکمترین نظریات علمی ست که در ۱۵۰ سال قدمتش - باتحقیق و پیدایش علومی مانند #ژنتیک - همواره بر استحکام آن افزوده شده .
حال اگر از طرف شخصی مسئله ای و مثالی از زندگی جانوران مطرح و ادعا شود فرگشت نقض شده ، احتمالا میتوان آن را بعنوان یک استثناء بی اهمیت دانست ، چرا که اگر برای نظریاتی مانند #انتخاب_طبیعی و ... بعنوان نظریات علمی ، استثنایی پیدا شده بود ، تا بحال در محافل علمی مطرح و از جهان شمولی آن صرفنظر میشد .

مثال دیگر :
میدانیم که مدل نیوتن توانست حرکت بسیاری از کرات منظومه شمسی را توجیه کند ، اما حرکت سیاره #اورانوس توجیه نمیشد.
دانشمندان موقتا آن را بعنوان استثنا در نظر گرفتند ، چون نمیدانستند دقیقا چه چیزی باعث شده که قوانین #نیوتن در آن مورد صدق نکند که با تحقیقات بیشتر مشخص شد سیاره ی دیگری که #نپتون نامیده شد در تشکیل مدار حرکتی موثر بوده ،
همچنین تغییراتی در مدار حرکت عطارد وجود داشت که تا ظهور نظریه #نسبیت تبیین نشد ، اما مشخص بود که قوانین نیوتن در باره ی حرکت کرات دیگر منظومه شمسی بطور کامل صدق میکند.


✅نکته دوم

نکته بعدی می تواند مشخص کند استثنای ذکر شده در بحث قانون را نقض می‌کند یا نه آن است که ببینیم ، آیا در دیگر موارد (مواردی غیر از استثنا یاد شده ) ، کاملا ثابت شده که آن قانون برقرار است یا نه ؟!

مثال :
بحث مطلق بودن یا نسبی بودن اخلاق و قواعد اخلاقی (این دو هم ارزند ) را در نظر بگیرید :

فرض کنید شخصی ادعا کند قواعد اخلاقی مطلق هستند و نه نسبی و ساخته جوامع .

و یکی از مخاطبان از قواعد متفاوت و متضاد ازدواج در جوامع گوناگون و زمان های مختلف مثال نقض بیاورد .

اگر شخص به صورت مستقیم یا به نحو دیگر بخواهد آن را ، موردی بی اهمیت جلوه دهد و مخاطبش دوباره استثنا را یادآوری کند ، کدامیک دچار مغالطه شده اند ؟
شخص اول دارد از طریق #طفره_روی و بیان #نکته انحرافی مغالطه میکند؟
یا مخاطب دچار مغالطه ی #تکرار شده ؟

در این مورد نکته ای بیان شد را باید در نظر گرفت:

آیا دلیل کافی وجود دارد که ثابت کند توصیه ها و قواعد اخلاقی دیگری که درجوامع انسانی وجود دارند ،همگی در همه جا بصورت یکسان اهمیت داده میشود و از ابتدا نیز به همین شکل امروزی وجود داشته اند ؟!
مسلما خیر

مثال دوم:
مورد دیگری که در این باره میتوان مثال زد ، همان مثالی ست که در توضیح مغالطه #تخصیص بیان شد:

میگوییم دروغ کار ناپسندی ست.
چرا که از طرق گوناگون دریافته ایم وقتی راه دروغ برای شخص باز شود انجام خطاهای دیگر نیز برایش آسان میشود. همچنین دروغ ، باعث بی اعتمادی شده و بی اعتمادی بنیان جامعه را مورد تهدید قرار میدهد.
اگر چنین مواردی را اثبات شده تلقی نماییم ، بدیهی ست که شخصی که به موارد خاصی که در آن انسان به مجبور به دروغگویی ست اشاره میکند و میخواهد قاعده ی 'بدبودن دروغ' را از کلیت ساقط کند دچار مغالطه تخصیص شده .

{نسبی بودن اخلاق به عنوان مثال مطرح شده و با مثال بهتر تعویض خواهد شد }

#فرهاد_طحانی

#تفکرنقاد
#تاریخ_علم
#فلسفه_اخلاق

@moghaletat2 | آرشیو مغالطات
@mghlte | عصر روشنگری

استثنای قابل چشم پوشی
تخصیص
نسبی گرایی اخلاقی
مغالطه‌ی وجودی
توسل به تصادف
بهانه
پیشرفت چین
قوانین نیوتن
نسبی گرایی اخلاقی

BY مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری