SHC_Volume 13_Issue 2_Pages 231-257.pdf
347.2 KB
چند لایه بودن مفهوم شهر در دورۀ ساسانی (مقاله مستخرج از رساله دکتری)
امید غیاثی
روزبه زرینکوب
—————————————
در دوره ساساني شهرهاي بسياري ساخته و يا نوسازي شد و مورخان سده هاي نخستين اسلامي شهرسازي را از ويژگي هاي بنيادين شاهان ساساني برشمرده اند. از آغاز دوره ساساني و با روي كار آمدن شاهاني مانند اردشير بابكان و شاپور يكم روند شهرسازي آغاز شد و تا پايان دوره ساساني و پيش از تلاطم هاي سياسي ناشي از قتل خسرو پرويز مي توان اين روند را دنبال كرد. دربارة شهرهاي ساساني پژوهش هايي انجام گرفته است، اما بيشتر پژوهش ها ، در برقراري نسبت ميان امر اجتماعي ناشي از وجود عيني شهرها در بستر تاريخ دوره ساساني از يكسو، و جهان مفهومي مردم ايران در دوره ساساني درباره شهرنشيني از سوي ديگر، به عنوان مسئله تحقيق، توفيق چنداني نيافته اند. اين پژوهش سعي بر آن دارد تا با تكيه بر روش تاريخ مفهومي، نسبت ميان بستر اجتماعي در تاريخ دوره ساساني و درك ايرانيان از شهر به عنوان سكونتگاهي متمايز را به مسئله بدل كرده و نشان دهد كه چگونه چندين لايه معنايي در پايان دوره ساساني در اين مفهوم انباشته شده بود.
امید غیاثی
روزبه زرینکوب
—————————————
در دوره ساساني شهرهاي بسياري ساخته و يا نوسازي شد و مورخان سده هاي نخستين اسلامي شهرسازي را از ويژگي هاي بنيادين شاهان ساساني برشمرده اند. از آغاز دوره ساساني و با روي كار آمدن شاهاني مانند اردشير بابكان و شاپور يكم روند شهرسازي آغاز شد و تا پايان دوره ساساني و پيش از تلاطم هاي سياسي ناشي از قتل خسرو پرويز مي توان اين روند را دنبال كرد. دربارة شهرهاي ساساني پژوهش هايي انجام گرفته است، اما بيشتر پژوهش ها ، در برقراري نسبت ميان امر اجتماعي ناشي از وجود عيني شهرها در بستر تاريخ دوره ساساني از يكسو، و جهان مفهومي مردم ايران در دوره ساساني درباره شهرنشيني از سوي ديگر، به عنوان مسئله تحقيق، توفيق چنداني نيافته اند. اين پژوهش سعي بر آن دارد تا با تكيه بر روش تاريخ مفهومي، نسبت ميان بستر اجتماعي در تاريخ دوره ساساني و درك ايرانيان از شهر به عنوان سكونتگاهي متمايز را به مسئله بدل كرده و نشان دهد كه چگونه چندين لايه معنايي در پايان دوره ساساني در اين مفهوم انباشته شده بود.
بیچاره ایرانیکا! بیچاره ایرانی‌ها!
یاد یارشاطر گرامی باد.
خانم پروانه پورشریعتی در مقاله «کارن» در ایرانیکا ادعا کرده که تحقیقات جدید کارکرد و بهره‌وری اصلاحات خسرو انوشیروان را زیر سوال برده! بعد ارجاع داده به مقاله ۲۲ سال پیش از خودش از زییو روبین! درحالیکه در همان ۲۲ سال که خانم پورشریعتی از تحقیقات در حوزه مغولها و عربهای خراسان ناگهان در قامت یک ساسانی‌پژوه قد علم کردند، نه فقط کسی از ساسانی‌شناسان و بیزانس‌شناسان فرضیات روبین را نپذیرفت که محققانی بسیار سطح بالاتر چون جیمز هوارد-جانستون آنرا رد کردند! ولی استاد تاریخ کالج پلی‌تکنیک نیویورک که به مهندسان آمریکایی سقوط ساسانیان را تدریس میکند (تا قبل از تورج دریایی اسم ساسانیان به گوش هیچ آمریکایی نخورده بود) نولدکه و کریستن‌سن و تومانوف و لوکونین را دیده و ارجاع داده ولی هوارد-جانستون و دریایی را ندیده تا کارن را پارتی و اشکانی کند و ساسانیان و انوشیروان را شکست‌خورده!
مورد ایشان استثنایی نیست. اتفاقا دنیای امروز دنیای سنگ انداختن در چاه است. معروفیت یک‌شبه و بعد بازی با الفاظ و غوغاسالاری زن بودن و زندیق بودن و ننه‌من غریبم.
یاد یارشاطر گرامی باد.
خانم پروانه پورشریعتی در مقاله «کارن» در ایرانیکا ادعا کرده که تحقیقات جدید کارکرد و بهره‌وری اصلاحات خسرو انوشیروان را زیر سوال برده! بعد ارجاع داده به مقاله ۲۲ سال پیش از خودش از زییو روبین! درحالیکه در همان ۲۲ سال که خانم پورشریعتی از تحقیقات در حوزه مغولها و عربهای خراسان ناگهان در قامت یک ساسانی‌پژوه قد علم کردند، نه فقط کسی از ساسانی‌شناسان و بیزانس‌شناسان فرضیات روبین را نپذیرفت که محققانی بسیار سطح بالاتر چون جیمز هوارد-جانستون آنرا رد کردند! ولی استاد تاریخ کالج پلی‌تکنیک نیویورک که به مهندسان آمریکایی سقوط ساسانیان را تدریس میکند (تا قبل از تورج دریایی اسم ساسانیان به گوش هیچ آمریکایی نخورده بود) نولدکه و کریستن‌سن و تومانوف و لوکونین را دیده و ارجاع داده ولی هوارد-جانستون و دریایی را ندیده تا کارن را پارتی و اشکانی کند و ساسانیان و انوشیروان را شکست‌خورده!
مورد ایشان استثنایی نیست. اتفاقا دنیای امروز دنیای سنگ انداختن در چاه است. معروفیت یک‌شبه و بعد بازی با الفاظ و غوغاسالاری زن بودن و زندیق بودن و ننه‌من غریبم.
با خبر شدم (دنیا کوچک است و جهان مطالعاتِ ایرانی خیلی کوچک) که یکی از اهالی تاریخ فرموده‌اند که غرض‌ورزی شخصی و حسرت‌مندی در یادداشت پیشینِ من آشکار و آبشخور آن هم از نظر ایشان روشن است. بعد توصیه فرمودند که اگر دغدغه علمی دارم مقاله ای در رد نظریات پورشریعتی در یک مجله معتبر ارائه کنم تا شاید من هم به یک دانشگاه پلی تکنیک در امریکا راهی پیدا کنم!
——————————————-
کسانی که من را میشناسند می‌دانند اخلاقم غرض‌ورزی شخصی نیست. دغدغۀ ایران و علم دارم و چیزی بر ضدِ این دو اذیتم میکند، خواه از خانواده و خون و رگم باشد خواه کسی که جز نامی از او ندانم. در این مورد یعنی خانم دکتر پورشریعتی، ایشان را یک بار از نزدیک دیدم و در آن بار هم جز سلام و احوال‌پرسی سخنی نداشتیم و این مساله تا امروز ادامه یافته است و ما هیچ مراودۀ مثبت یا منفی با یکدیگر نداشتیم. ولی تا آنجا که از دور دیدم و شنیدم، خانمی بسیار خانم (Lady به قول انگلیسی‌زبانان) اند، بسیار محترم و مودب. اما شوربختانه ما در این حوزه عینک دیگری داریم و آن علم و دانش است. اگر هم به اخلاقیات یکدیگر بنگریم منظورمان اخلاق آکادمیک و علمی است. یعنی مثلا از یکدیگر سرقت ادبی نکنیم، یا چیزی را به همدیگر نسبت ندهیم که نباشد! جز این دیگر گمان ندارم که موردِ دیگری باشد. دستکم من در ایران و در اروپا چیز دیگری یاد نگرفتم. هر چه هست، نقدِ خانمِ دکتر پورشریعتی بدون هیچ رودربایستی به شرطی که به ایشان چیزی نسبت ندهیم که غلط باشد، هیچ اشکالی نمی‌تواند داشته باشد. اما در عوض، بدبختانه نه خودِ ایشان و نه هوادارانِ ایشان اصلا تابِ این رفتارِ معمول و معقولِ آکادمیک را ندارند و بیشتر به سبکِ مکتب‌خانه‌های عهد قجری، خود را در جایگاهِ ملا و مرشد نشانده و ما را هم پای منبر، و رابطه هم باید به‌به گفتن به سبکِ بزِ اخفش باشد!
خیر! مدینۀ فاضلۀ قاجاریِ عزیزان دیرگاهی‌ست به تاریخ و حتی شاید به باستانشناسی سپرده شده. خانم پورشریعتی از همان ابتدا از مسیری غیر شفاف و غیرمعتبر به سیستمِ آکادمیک وارد شدند. کسی ایشان را در حوزۀ مطالعات ایرانِ باستان تا قبل از انتشار کتابشان نمی‌شناخت. کتاب هم که از تقریبا تمامِ متخصصان امتیاز منفی گرفت! با اینحال ایشان سر از ایرانیکای یتیم‌شده در میاورند و در آنجا بر خلافِ روالِ دانشنامه‌نویسی (که نویسندگانِ دانشنامه‌های ایرانی و فارسی، حتی اسلامی و مذهبی ایران هم آنرا می‌دانند)، نظریاتِ شخصی و سلیقه‌ای‌شان را وارد میکنند. قرار است دربارۀ خاندانِ کارن اطلاعاتِ دانشنامه‌ای به مخاطب بدهند، ولی با سواستفاده از این مجال، فرضیاتِ تاییدنشده‌شان را در محوریت قرار می‌دهند! هیچ چیزِ خانم پورشریعتیِ عزیز، در یک فضای آکادمیک نرمال نیست. این را همه در محافلِ علمی می‌دانند ولی به محض اینکه در فارسی کسی می‌خواهد چیزی بگوید، همچنانکه در همان یادداشتِ قبلی گفتم "ننه‌من‌غریبم‌بازی" شروع می‌شد.
کتابِ اصلی خانم پورشریعتی بیش از آنچه که باید نقد گرفته در همان سالهای اول. بعد از آن به درستی و به حق توسط متخصصان نادیده انگاشته می‌شوند. منتها در ایران به دلیلِ دعواها و جناح‌بندی‌ها عده‌ای با ایشان متحدشده‌اند و عده‌ای هم از فرضیاتِ ویرانگرِ ایشان در جهت منافعِ ضدِ ایرانی خود بهره می‌جویند. در این کانال من در چند یادداشت ایشان را نقد کرده‌ام. مجلۀ علمی معتبر برای نقدِ آرای خانم پورشریعتی نیست. برای مقولات مهم‌تری است. همین یادداشت تلگرامی هم زیاده‌عرضی است و معمولا واکنشِ همکاران به من این است: "ولش کن بابا حوصله داری تو هم!"
بنابراین جسارتا خدمت آن عزیزی که فرمودند من غرض‌ورزی و حسرت‌مندی دارم، باید بگویم احتمال قریب به یقین این شمایید که به دلیل روابطتان آمدید خودشیرینی کنید. وگرنه بعید می‌دانم چیزی از ساسانیان و کارِن بدانید. به همان بررسی مناسباتِ ایران و کانادا بپردازید اقرب به صواب خواهد بود.
ضمنا، البته که من حسرتِ نوشتن در ایرانیکا و استادیِ دانشگاه‌های "مربوط" به ایرانشناسی را دارم، ولی در کل خودم انتخاب کردم تا واردِ لابی‌ها نشوم. جایگاه و درآمد را دوست دارم ولی صداقت و شفافیت و استقلالِ رای، و از همه بالاتر حسِ سربازِ بودن برای ایران و وفادار بودن به علم و داشتنِ تعصبِ دیسیپلینی و آکادمیک بر حوزه مطالعاتِ باستانیِ ایران را دوست‌تر دارم. این دو سه روز می‌گذرد و نام و ننگ می‌ماند.
والسلام
——————————————-
کسانی که من را میشناسند می‌دانند اخلاقم غرض‌ورزی شخصی نیست. دغدغۀ ایران و علم دارم و چیزی بر ضدِ این دو اذیتم میکند، خواه از خانواده و خون و رگم باشد خواه کسی که جز نامی از او ندانم. در این مورد یعنی خانم دکتر پورشریعتی، ایشان را یک بار از نزدیک دیدم و در آن بار هم جز سلام و احوال‌پرسی سخنی نداشتیم و این مساله تا امروز ادامه یافته است و ما هیچ مراودۀ مثبت یا منفی با یکدیگر نداشتیم. ولی تا آنجا که از دور دیدم و شنیدم، خانمی بسیار خانم (Lady به قول انگلیسی‌زبانان) اند، بسیار محترم و مودب. اما شوربختانه ما در این حوزه عینک دیگری داریم و آن علم و دانش است. اگر هم به اخلاقیات یکدیگر بنگریم منظورمان اخلاق آکادمیک و علمی است. یعنی مثلا از یکدیگر سرقت ادبی نکنیم، یا چیزی را به همدیگر نسبت ندهیم که نباشد! جز این دیگر گمان ندارم که موردِ دیگری باشد. دستکم من در ایران و در اروپا چیز دیگری یاد نگرفتم. هر چه هست، نقدِ خانمِ دکتر پورشریعتی بدون هیچ رودربایستی به شرطی که به ایشان چیزی نسبت ندهیم که غلط باشد، هیچ اشکالی نمی‌تواند داشته باشد. اما در عوض، بدبختانه نه خودِ ایشان و نه هوادارانِ ایشان اصلا تابِ این رفتارِ معمول و معقولِ آکادمیک را ندارند و بیشتر به سبکِ مکتب‌خانه‌های عهد قجری، خود را در جایگاهِ ملا و مرشد نشانده و ما را هم پای منبر، و رابطه هم باید به‌به گفتن به سبکِ بزِ اخفش باشد!
خیر! مدینۀ فاضلۀ قاجاریِ عزیزان دیرگاهی‌ست به تاریخ و حتی شاید به باستانشناسی سپرده شده. خانم پورشریعتی از همان ابتدا از مسیری غیر شفاف و غیرمعتبر به سیستمِ آکادمیک وارد شدند. کسی ایشان را در حوزۀ مطالعات ایرانِ باستان تا قبل از انتشار کتابشان نمی‌شناخت. کتاب هم که از تقریبا تمامِ متخصصان امتیاز منفی گرفت! با اینحال ایشان سر از ایرانیکای یتیم‌شده در میاورند و در آنجا بر خلافِ روالِ دانشنامه‌نویسی (که نویسندگانِ دانشنامه‌های ایرانی و فارسی، حتی اسلامی و مذهبی ایران هم آنرا می‌دانند)، نظریاتِ شخصی و سلیقه‌ای‌شان را وارد میکنند. قرار است دربارۀ خاندانِ کارن اطلاعاتِ دانشنامه‌ای به مخاطب بدهند، ولی با سواستفاده از این مجال، فرضیاتِ تاییدنشده‌شان را در محوریت قرار می‌دهند! هیچ چیزِ خانم پورشریعتیِ عزیز، در یک فضای آکادمیک نرمال نیست. این را همه در محافلِ علمی می‌دانند ولی به محض اینکه در فارسی کسی می‌خواهد چیزی بگوید، همچنانکه در همان یادداشتِ قبلی گفتم "ننه‌من‌غریبم‌بازی" شروع می‌شد.
کتابِ اصلی خانم پورشریعتی بیش از آنچه که باید نقد گرفته در همان سالهای اول. بعد از آن به درستی و به حق توسط متخصصان نادیده انگاشته می‌شوند. منتها در ایران به دلیلِ دعواها و جناح‌بندی‌ها عده‌ای با ایشان متحدشده‌اند و عده‌ای هم از فرضیاتِ ویرانگرِ ایشان در جهت منافعِ ضدِ ایرانی خود بهره می‌جویند. در این کانال من در چند یادداشت ایشان را نقد کرده‌ام. مجلۀ علمی معتبر برای نقدِ آرای خانم پورشریعتی نیست. برای مقولات مهم‌تری است. همین یادداشت تلگرامی هم زیاده‌عرضی است و معمولا واکنشِ همکاران به من این است: "ولش کن بابا حوصله داری تو هم!"
بنابراین جسارتا خدمت آن عزیزی که فرمودند من غرض‌ورزی و حسرت‌مندی دارم، باید بگویم احتمال قریب به یقین این شمایید که به دلیل روابطتان آمدید خودشیرینی کنید. وگرنه بعید می‌دانم چیزی از ساسانیان و کارِن بدانید. به همان بررسی مناسباتِ ایران و کانادا بپردازید اقرب به صواب خواهد بود.
ضمنا، البته که من حسرتِ نوشتن در ایرانیکا و استادیِ دانشگاه‌های "مربوط" به ایرانشناسی را دارم، ولی در کل خودم انتخاب کردم تا واردِ لابی‌ها نشوم. جایگاه و درآمد را دوست دارم ولی صداقت و شفافیت و استقلالِ رای، و از همه بالاتر حسِ سربازِ بودن برای ایران و وفادار بودن به علم و داشتنِ تعصبِ دیسیپلینی و آکادمیک بر حوزه مطالعاتِ باستانیِ ایران را دوست‌تر دارم. این دو سه روز می‌گذرد و نام و ننگ می‌ماند.
والسلام
بهرام روشن‌ضمیر، «ایرانشهر، انیرانشهر، جهانشهر، هویت ملی و جهانی شاهنشاهی ساسانی» ۱۴۰۳.
https://shorturl.at/jrXgB
https://shorturl.at/jrXgB
www.academia.edu
Ērānšahr, An-Ērānšahr, Jahāhšahr: National and Cosmopolitan Identity of the Sasanian "Shahr". (An updated version of a previously…
Our common historical understanding is that the Sasanians referred to their realm as "Ērānšahr," meaning "Land of the Ēr" However, understanding and explaining the outer layer of the Sasanian realm, including peripheral regions –
آن دوست محترم فرموده بودند که فلانی (من) اگر غرض شخصی ندارد و کارش علمی است مقاله بنویسد و نقد کند. یادم به این قسمت از مقاله‌ای که اخیرا از من منتشر شده افتاد که در آن به آرای خانم پورشریعتی اشاره کردم و به بررسی و تحلیل و چرایی شکل‌گیری این گونه نظریات پرداختم. این تحقیق برآمده از پایان‌نامه من شش سال پیش در دانشگاه تهران است که دو سال پیش در همایش پژوهشگاه علوم انسانی ارائه شد و سپس در کتاب آثار منتخب این همایش چاپ شد و سپس نسخه به‌روزگشته در مجله جهان اشراقی چاپ شده است.
این کتاب از روز اولی که در ایران و زبان فارسی به شکل جدید و مدرن منتشر شد عنوانش همین کتاب مقدس بود. قبلا مسلمانان به اشتباه به کتاب مسیحیان انجیل و به کتاب یهودیان تورات می‌گفتند. ولی به هر رو اهالی کتاب انواع ترجمه‌ها و چاپهای کتاب مقدس به عنوان مجموعه متون مسیحی (و یهودی تاییدشده توسط مسیحیان) را میشناسند.
اصرار بر اینکه عنوان انگلیسی «بایبل» را برای آن به کار ببریم به راستی عجیب است. چون بایبل صرفا معادل انگلیسی این واژه است. پس اگر بنابر تخصص‌گرایی هم باشد صورت یونانی لاتینی یعنی بیبلیا اصیل‌تر است. هرچند این واژه در کل یعنی کتاب و همان کتاب مقدس بهتر خواهد بود.
اصرار بر اینکه عنوان انگلیسی «بایبل» را برای آن به کار ببریم به راستی عجیب است. چون بایبل صرفا معادل انگلیسی این واژه است. پس اگر بنابر تخصص‌گرایی هم باشد صورت یونانی لاتینی یعنی بیبلیا اصیل‌تر است. هرچند این واژه در کل یعنی کتاب و همان کتاب مقدس بهتر خواهد بود.
65.gif
47.3 KB
شماره ۲۹ از مجموعۀ RES ORIENTALES با عنوان «گاهی ساسانی، همیشه اِیر» به کوشش ریکا گیزِلن. ۲۰۲۳.
مجموعه رِس اوریِنتالِس متعلق به گروهِ مطالعات خاورمیانه در فرانسه است که از سال ۱۹۸۹ توسط مُهر-سکه‌شناس و ایرانشناسِ بلژیکی ریکا گیزِلن آغاز به کار کرده و هر سال یا دوسال یکبار توسط انتشارات پیترز لوون بلژیک منتشر میشود. این مجموعه در طول بیش از سه دهه مشارکت فراوانی در مطالعاتِ ایرانِ باستان، به‌ویژه زمینه‌های موردِ علاقۀ خانم گیزِلن یعنی مُهر و آثار کتیبه‌ای ساسانی و فارسی میانه و نیز جغرافیای اداریِ شاهنشاهی ساسانی داشته است.
در این شماره به جز خانم گیزِلن آثاری از پژوهشگران دیگری چون یوسف مرادی و آلموت هینتسه، دیتر وبر و ماریا ماتسوخ نیز به چشم می‌آید و پروندۀ اصلی آن همچون چهار شمارۀ گذشته (به جز ۲۵ که روزآمدی از کتاب جغرافیای اداریِ ریکا گیزلن بود) اسنادِ طبرستان به زبان پهلوی است که از دو رویکرد فیلولوژی و حقوقی بررسی شده‌اند.
#معرفی_کتاب
مجموعه رِس اوریِنتالِس متعلق به گروهِ مطالعات خاورمیانه در فرانسه است که از سال ۱۹۸۹ توسط مُهر-سکه‌شناس و ایرانشناسِ بلژیکی ریکا گیزِلن آغاز به کار کرده و هر سال یا دوسال یکبار توسط انتشارات پیترز لوون بلژیک منتشر میشود. این مجموعه در طول بیش از سه دهه مشارکت فراوانی در مطالعاتِ ایرانِ باستان، به‌ویژه زمینه‌های موردِ علاقۀ خانم گیزِلن یعنی مُهر و آثار کتیبه‌ای ساسانی و فارسی میانه و نیز جغرافیای اداریِ شاهنشاهی ساسانی داشته است.
در این شماره به جز خانم گیزِلن آثاری از پژوهشگران دیگری چون یوسف مرادی و آلموت هینتسه، دیتر وبر و ماریا ماتسوخ نیز به چشم می‌آید و پروندۀ اصلی آن همچون چهار شمارۀ گذشته (به جز ۲۵ که روزآمدی از کتاب جغرافیای اداریِ ریکا گیزلن بود) اسنادِ طبرستان به زبان پهلوی است که از دو رویکرد فیلولوژی و حقوقی بررسی شده‌اند.
#معرفی_کتاب
65.gif
72.8 KB
شماره ۳۰ از مجموعۀ RES ORIENTALES با عنوان «بازتابی از دوره‌های ساسانی و پساساسانی» به کوشش ریکا گیزِلن. ۲۰۲۴.
این واپسین شمارۀ منتشرشده از مجموعه رِس اوریِنتالِس با مقاله‌ای مشترک از سمرا آذرنوش و فرانتس گرُنه، استادان مدرسه مطالعات پاریس و کولژ دوفرانس، با عنوان «سیاست شترمرغ: دستکاریِ مداومِ ساسانیان» به بررسی یگ بشقابِ ساسانی با نقش شکار و شترمرغ می‌پردازد که نویسندگان آنرا به شاپور دوم منسوب میکنند.
متئو کُمپراتی باستانشناسی ایتالیایی سپس در مقاله‌ای به بررسیِ بشقاب‌های نقره ساسانی در موزه ملی ایران و در مجموعه وایورن بریتانیا می‌پردازد.
اما ریکا گیزِلِن در این شماره، با دو مقاله حضور دارد. او نخست چهار نکته دربارۀ اصطلاحا سکه‌های عرب-ساسانی (دورۀ اسلامی با طرحِ ساسانی) مطرح میکند و سپس در مقاله دوم، با توجه به پایان پروندۀ پژوهشیِ اسنادِ طبرستان که از حدود ده سال پیش شروع شده بود، این پرونده را به شکل خلاصه مرور میکند.
ادامه دارد...
#معرفی_کتاب
این واپسین شمارۀ منتشرشده از مجموعه رِس اوریِنتالِس با مقاله‌ای مشترک از سمرا آذرنوش و فرانتس گرُنه، استادان مدرسه مطالعات پاریس و کولژ دوفرانس، با عنوان «سیاست شترمرغ: دستکاریِ مداومِ ساسانیان» به بررسی یگ بشقابِ ساسانی با نقش شکار و شترمرغ می‌پردازد که نویسندگان آنرا به شاپور دوم منسوب میکنند.
متئو کُمپراتی باستانشناسی ایتالیایی سپس در مقاله‌ای به بررسیِ بشقاب‌های نقره ساسانی در موزه ملی ایران و در مجموعه وایورن بریتانیا می‌پردازد.
اما ریکا گیزِلِن در این شماره، با دو مقاله حضور دارد. او نخست چهار نکته دربارۀ اصطلاحا سکه‌های عرب-ساسانی (دورۀ اسلامی با طرحِ ساسانی) مطرح میکند و سپس در مقاله دوم، با توجه به پایان پروندۀ پژوهشیِ اسنادِ طبرستان که از حدود ده سال پیش شروع شده بود، این پرونده را به شکل خلاصه مرور میکند.
ادامه دارد...
#معرفی_کتاب
پسین‌باستان _ بهرام روشن‌ضمیر
65.gif
در ادامه در مقاله‌ای گروهی، کریستل ژولیَن، مصطفی اختصاصی، امیر خانمرادی و احسان خوانساری، تلاش میکنند مُهری تازه‌یافته را به بابوی جاثلیقِ کلیسای شرق (ایران) در سدۀ پنجم، در دورۀ ساسانی منسوب کنند. (که البته به نظر نویسندۀ این سطور این پیشنهاد قانع‌کننده نبود، هرچند در اینکه لابد رئیس کلیسای ایران مُهر داشته تردید نیست و بعید هم نیست که نوشتۀ روی مُهر سریانی باشد).
در مقالۀ دیگر یوسف مرادی و آلموت هینتسه از مرکز سواس لندن، با توجه به یافته‌های مُهرشناسی تازه از محوطۀ تختِ سلیمان، تلاش میکنند تاثیر و تاثراتِ جوامع اقلیتی یهودی و مسیحی را در آتشکدۀ آذرگشنسپ بررسی کنند. مهرهایی گوناگون متعلق به جوامع مسیحی، یهودی و زردشتی در کنار هم که فضایی بسیار جذاب و جالب از دورۀ ساسانی ارائه میکند. محیطی که هیچ شباهتی به آنچه به اشتباه و در اثر خام‌اندیشی به ساسانیان به عنوانِ مذهبی‌هایی متعصب و دگرآزار و سرکوبگر نسبت داده شده ندارد. شهر مقدسِ زردشتیان و مهمترین آتشکدۀ آنان نه فقط در اسنادِ ارائه شده در این مقاله که در شواهدِ تاریخی هم محلِ حضورِ و تجمع پیروانِ ادیان گوناگون بود و هیچ همسانی با مکه و مدینه و واتیکان و لهاسا نداشت.
در مقالۀ پایانی دیتر وبر متخصص دیرین‌نگاری در دانشگاه آزاد برلین، اینبار به جای اسنادِ طبرستان به سراغ سندی از فارس مربوط به دورۀ خسرو پرویز می‌رود. نکته جالب در این سند برای من تداوم لقبِ "شاهانشاهِ اِیران و انِیران که تن و چهر از یزدان دارد" بود. اضافه شدن تن به چهر نشان از پویایی این گفتار و نه تکرارِ خشک قالبهای رسمی دارد. این هم بر خلاف چیزی‌ست که مدام می‌شنویم که این لقب در میانۀ دورۀ ساسانی طرد شده است. البته امکان دارد که با توجه به فتوحاتِ خسرو پرویز در سرزمین‌های انیران (غیرایرانی)، این لقب کارکردِ بیشتری نسبت به پیش داشته باشد.
#معرفی_کتاب
در مقالۀ دیگر یوسف مرادی و آلموت هینتسه از مرکز سواس لندن، با توجه به یافته‌های مُهرشناسی تازه از محوطۀ تختِ سلیمان، تلاش میکنند تاثیر و تاثراتِ جوامع اقلیتی یهودی و مسیحی را در آتشکدۀ آذرگشنسپ بررسی کنند. مهرهایی گوناگون متعلق به جوامع مسیحی، یهودی و زردشتی در کنار هم که فضایی بسیار جذاب و جالب از دورۀ ساسانی ارائه میکند. محیطی که هیچ شباهتی به آنچه به اشتباه و در اثر خام‌اندیشی به ساسانیان به عنوانِ مذهبی‌هایی متعصب و دگرآزار و سرکوبگر نسبت داده شده ندارد. شهر مقدسِ زردشتیان و مهمترین آتشکدۀ آنان نه فقط در اسنادِ ارائه شده در این مقاله که در شواهدِ تاریخی هم محلِ حضورِ و تجمع پیروانِ ادیان گوناگون بود و هیچ همسانی با مکه و مدینه و واتیکان و لهاسا نداشت.
در مقالۀ پایانی دیتر وبر متخصص دیرین‌نگاری در دانشگاه آزاد برلین، اینبار به جای اسنادِ طبرستان به سراغ سندی از فارس مربوط به دورۀ خسرو پرویز می‌رود. نکته جالب در این سند برای من تداوم لقبِ "شاهانشاهِ اِیران و انِیران که تن و چهر از یزدان دارد" بود. اضافه شدن تن به چهر نشان از پویایی این گفتار و نه تکرارِ خشک قالبهای رسمی دارد. این هم بر خلاف چیزی‌ست که مدام می‌شنویم که این لقب در میانۀ دورۀ ساسانی طرد شده است. البته امکان دارد که با توجه به فتوحاتِ خسرو پرویز در سرزمین‌های انیران (غیرایرانی)، این لقب کارکردِ بیشتری نسبت به پیش داشته باشد.
#معرفی_کتاب
Forwarded from موسسۀ علمی و تاریخی آتوسا
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
تکوین ایده ایران
در دوره اشکانیان
گفت‌و‌گو با دکتر رضا اردو
اشکانیان نزدیک به ۴۰۰ سال بر قلمروی تاریخی ایران حاکم بودند و میراث‌دار هخامنشان و فرهنگ هلنیستی و سکایی بودند.
اما ایده ایران در دوره اشکانی چگونه شکل گرفته است؟
مولفه‌ها و عناصر ایده ایران در دوره اشکانی را چگونه می‌توان توضیح داد؟
ایده ایران در این دوره چگونه بر میراث هلنیستی و سَکایی فائق آمد؟
در همین راستا در موسسه علمی و تاریخی آتوسا و آسیانیوز ایران گفتگویی داشتیم با عنوان «تکوین ایده ایران در دوره اشکانیان» با حضور جناب آقای دکتر رضا اردو، پژوهشگر تاریخ اشکانیان
آسیانیوز ایران
آتوسا: نهاد ترویجی اندیشه سیاسی و دانش تاریخی در ایران
🆔 @atusa_sbu
@asianewsiran
در دوره اشکانیان
گفت‌و‌گو با دکتر رضا اردو
اشکانیان نزدیک به ۴۰۰ سال بر قلمروی تاریخی ایران حاکم بودند و میراث‌دار هخامنشان و فرهنگ هلنیستی و سکایی بودند.
اما ایده ایران در دوره اشکانی چگونه شکل گرفته است؟
مولفه‌ها و عناصر ایده ایران در دوره اشکانی را چگونه می‌توان توضیح داد؟
ایده ایران در این دوره چگونه بر میراث هلنیستی و سَکایی فائق آمد؟
در همین راستا در موسسه علمی و تاریخی آتوسا و آسیانیوز ایران گفتگویی داشتیم با عنوان «تکوین ایده ایران در دوره اشکانیان» با حضور جناب آقای دکتر رضا اردو، پژوهشگر تاریخ اشکانیان
آسیانیوز ایران
آتوسا: نهاد ترویجی اندیشه سیاسی و دانش تاریخی در ایران
🆔 @atusa_sbu
@asianewsiran
Forwarded from Ancient Ērān and Anērān (ancienteranandaneran)
🏛️دوره‌های آموزشی بنیاد فرهنگی ایران و انیران باستان
کارگاه آنلاین شناخت منابع مکتوب مطالعات اشکانی
آموزگار: دکتر رضا اردو
زمان: شنبه‌ها ساعت ۱۹
آغاز دوره: ۵ آبان‌ماه ۱۴۰۳
🔗https://ancienteranandaneran.com
کارگاه آنلاین شناخت منابع مکتوب مطالعات اشکانی
آموزگار: دکتر رضا اردو
زمان: شنبه‌ها ساعت ۱۹
آغاز دوره: ۵ آبان‌ماه ۱۴۰۳
🔗https://ancienteranandaneran.com
شماره جدید نشریۀ دین‌نگاری‌ها با دسترسی آزاد منتشر شد. پروندۀ این شماره باطنی‌گراییِ زردشتی است.
این شماره به سردبیریِ ماریانو اِریچیلو، دانیل جی. شفیلد و یوهان سهراب-دینشاه ویواینا، شامل مقالاتی از آنتونیو پانااینو، موریتز مورِر، جنی رُز، ماریانو اِریچیلو، آنا تِسمان، پاسکوالینا اکرسترُم و دو مرور کتاب از سمیر عبدلی و ندا دارابیان میشود.
مجلۀ دین‌نگاری‌ها توسط مرکز تحقیقات تطبیقی تمدنها و معنویت متعلق به بنیاد “جیورجیو چینی” در ایتالیا است.
پیوند خبر در خبرنامۀ ایران باستان
https://ancientirannews.com/the-new-issue-of-religiographies-was-published-with-open-access-this-special-issue-concerns-zoroastrian-esotericism/
این شماره به سردبیریِ ماریانو اِریچیلو، دانیل جی. شفیلد و یوهان سهراب-دینشاه ویواینا، شامل مقالاتی از آنتونیو پانااینو، موریتز مورِر، جنی رُز، ماریانو اِریچیلو، آنا تِسمان، پاسکوالینا اکرسترُم و دو مرور کتاب از سمیر عبدلی و ندا دارابیان میشود.
مجلۀ دین‌نگاری‌ها توسط مرکز تحقیقات تطبیقی تمدنها و معنویت متعلق به بنیاد “جیورجیو چینی” در ایتالیا است.
پیوند خبر در خبرنامۀ ایران باستان
https://ancientirannews.com/the-new-issue-of-religiographies-was-published-with-open-access-this-special-issue-concerns-zoroastrian-esotericism/
خبرنامهٔ ایران باستان
شماره جدید نشریۀ دین‌نگاری‌ها با دسترسی آزاد منتشر شد. پروندۀ این شماره باطنی‌گراییِ زردشتی است. - خبرنامهٔ ایران باستان
دین‌نگاری‌ها، شمارۀ 1، سال 3، 2024، صص. 1- 137.
Forwarded from نشریهٔ جهان اشراقی
▪️شماره‌ٔ یازدهم #ماهنامه_فرهنگی_هنری
#جهان_اشراقی منتشر شد.
▪️آنچه در این شماره می‌خوانید:
▫️ایرانشهر، انیرانشهر، جهانشهر: هویّت ملّی و جهانی شاهنشاهی ساسانی
▫️مفهوم سنّت در نظام مفاهیم طباطبایی؛ سهل و ممتنع
▫️تمایز نظام شاهی و شاهنشاهی
▫️مفهوم آزادی در تجربهٔ تجدّد سیاسی در عصر قاجار همراه با مجموعه مقالاتی دیگر
▪️با آثار و نوشتاری از:
بــهـرام روشـن‌ضـمیـر
عـلـیـرضــا ســمـنـانـی
حامد عامری گلستانی
مـصـطفـی نـصـیـری
نـیـما شـجـاعـی
عدنـان فلّاحـی
حامد روشنـی‌راد
کـامـران کشیـری
اسماعیل نوشــاد
مـحمّدرضــا تـات
رابعـه موّحـد
و ترجمه‌هایی از:
مـورای روتبـارد
متئـو کمپـارتـی
تازه‌های کتاب:
▫️بحران در آگاهی اروپایی/بهنام جودی
▫️شریعت چیست؟/وائل بن حلّاق
▫️آخرین وسوسهٔ متافیزیک؛ الهیّات سیاسی در افق فلسفهٔ سیاسی/اسماعیل نوشاد
▫️تجسّم اتوپیای واقعی/اریک الین رایت
▫️تبارشناسی حسبه/احمد صبحی منصور
@Jahan_Eshraghi
#جهان_اشراقی منتشر شد.
▪️آنچه در این شماره می‌خوانید:
▫️ایرانشهر، انیرانشهر، جهانشهر: هویّت ملّی و جهانی شاهنشاهی ساسانی
▫️مفهوم سنّت در نظام مفاهیم طباطبایی؛ سهل و ممتنع
▫️تمایز نظام شاهی و شاهنشاهی
▫️مفهوم آزادی در تجربهٔ تجدّد سیاسی در عصر قاجار همراه با مجموعه مقالاتی دیگر
▪️با آثار و نوشتاری از:
بــهـرام روشـن‌ضـمیـر
عـلـیـرضــا ســمـنـانـی
حامد عامری گلستانی
مـصـطفـی نـصـیـری
نـیـما شـجـاعـی
عدنـان فلّاحـی
حامد روشنـی‌راد
کـامـران کشیـری
اسماعیل نوشــاد
مـحمّدرضــا تـات
رابعـه موّحـد
و ترجمه‌هایی از:
مـورای روتبـارد
متئـو کمپـارتـی
تازه‌های کتاب:
▫️بحران در آگاهی اروپایی/بهنام جودی
▫️شریعت چیست؟/وائل بن حلّاق
▫️آخرین وسوسهٔ متافیزیک؛ الهیّات سیاسی در افق فلسفهٔ سیاسی/اسماعیل نوشاد
▫️تجسّم اتوپیای واقعی/اریک الین رایت
▫️تبارشناسی حسبه/احمد صبحی منصور
@Jahan_Eshraghi
Forwarded from انجمن زبانهای باستانی آژیار
🔶🔸 کارگاه آنلاین_آفلاین: ادبیات روایی مسیحی در دورۀ ساسانی
آموزگار: بهرام روشن‌ضمیر
یک‌شنبه‌ها ساعت ۱۹ تا ۲۰
تاریخ شروع: ۲۲ مهر ۱۴۰۳
تعداد جلسات: ۸ نشست
شهریه: ۶۰۰/۰۰۰تومان
برای ایرانیان خارج از کشور ۱.۲۰۰.۰۰۰ تومان
بهرام روشن‌ضمیر، دانشجوی دکتری در رشتۀ تاریخِ شرقِ نزدیک در دورۀ پسین‌باستان در مدرسۀ مطالعاتِ عالیِ پاریس، بخشِ مطالعاتِ دینی است. از سال 2021 او پژوهشهایش را در قالبِ پژوهشکدۀ مطالعاتِ یکتاپرستی وابسته به مرکز ملیِ تحقیقاتِ علمیِ فرانسه آغاز کرده است. پایان‌نامۀ او بر موضوعِ انگارۀ دینِ زردشتی در دورۀ ساسانی بر پایۀ متون شهادتنامه‌های سریانیِ ایران تمرکز دارد. او مقالاتی چند دربارۀ انگارۀ ایران و ایرانیان در منابعِ یونانی-رومی-مسیحی نوشته است.
نام‌نویسی دوره و پشتیبانی:
واتساپ👇
wa.me/+989392272028
تلگرام👇
www.group-telegram.com/+989392272028
@associationofiranianlanguages
آموزگار: بهرام روشن‌ضمیر
یک‌شنبه‌ها ساعت ۱۹ تا ۲۰
تاریخ شروع: ۲۲ مهر ۱۴۰۳
تعداد جلسات: ۸ نشست
شهریه: ۶۰۰/۰۰۰تومان
برای ایرانیان خارج از کشور ۱.۲۰۰.۰۰۰ تومان
بهرام روشن‌ضمیر، دانشجوی دکتری در رشتۀ تاریخِ شرقِ نزدیک در دورۀ پسین‌باستان در مدرسۀ مطالعاتِ عالیِ پاریس، بخشِ مطالعاتِ دینی است. از سال 2021 او پژوهشهایش را در قالبِ پژوهشکدۀ مطالعاتِ یکتاپرستی وابسته به مرکز ملیِ تحقیقاتِ علمیِ فرانسه آغاز کرده است. پایان‌نامۀ او بر موضوعِ انگارۀ دینِ زردشتی در دورۀ ساسانی بر پایۀ متون شهادتنامه‌های سریانیِ ایران تمرکز دارد. او مقالاتی چند دربارۀ انگارۀ ایران و ایرانیان در منابعِ یونانی-رومی-مسیحی نوشته است.
نام‌نویسی دوره و پشتیبانی:
واتساپ👇
wa.me/+989392272028
تلگرام👇
www.group-telegram.com/+989392272028
@associationofiranianlanguages
نشست‌های سمینار چند رشته‌ای: جامعه، سیاست و فرهنگِ جهانِ ایرانی
بهرام روشن‌ضمیر
این سمینارها به صورت حضوری در دانشگاه اینالکو واقع در پاریس 13، خیابان 65 گراند مولن، برگزار میشود.
برگزارکنندگان: سمرا آذرنوش (EPHE PSL، CerMI)، ژوستن لاندو (Sorbonne Nouvelle، CerMI)
این سمینارهای ماهانه که توسط CerMI: مرکز [فرانسوی] تحقیقات درباره جهان ایرانی (UMR 8041: CNRS – Sorbonne Nouvelle – INALCO – EPHE) برگزار میشود، به ارائۀ پژوهشهای تازه در مورد ایران و جهان ایرانی از دوران باستان تا امروز می‌پردازد. این سمینارها با اتخاذ رویکرد “منطقه فرهنگی” با دیدگاه چندرشته‌ای (زبانشناسی و متن‌شناسی، ادبیات، تاریخ، تاریخ ادیان، تاریخ هنر، علوم اجتماعی)، توسط پژوهشگران این مرکز (محققان، اساتید و دانشجویان دکتری) و همچنین سخنرانان مدعو از سایر موسسات دانشگاهی در فرانسه و خارج از کشور ارائه میشود.
این سمینارها به منظورِ تبادل و بحث در موضوعات مربوط به پنج محور پژوهشی مطرح در CerMI برنامه‌ریزی شده است: تولید، نوشتن، و تبادل. جوامع دینی: متون، سنت‌ها و هویت‌ها؛ دولت‌ها، سرزمین‌ها و جوامع معاصر؛ ادبیات و آفرینش ادبی; زبان‌ها و زبانشناسی. این سمینارها برایِ بهره‌بردنِ دانشجویانِ دکتری و محققانی که در حوزه فرهنگی ایران پژوهش میکنند، و همچنین برای دانشجویان کارشناسی ارشد و به طور گسترده‌تر، برای علاقه‌مندان به این موضوعات تحقیقاتی برگزار می‌شوند.
برای فهرست سخنرانی‌ها به تارنمای خبرنامه ایران باستان مراجعه کنید
https://ancientirannews.com/multidisciplinary-seminar-sessions-society-politics-and-culture-of-the-iranian-world/
بهرام روشن‌ضمیر
این سمینارها به صورت حضوری در دانشگاه اینالکو واقع در پاریس 13، خیابان 65 گراند مولن، برگزار میشود.
برگزارکنندگان: سمرا آذرنوش (EPHE PSL، CerMI)، ژوستن لاندو (Sorbonne Nouvelle، CerMI)
این سمینارهای ماهانه که توسط CerMI: مرکز [فرانسوی] تحقیقات درباره جهان ایرانی (UMR 8041: CNRS – Sorbonne Nouvelle – INALCO – EPHE) برگزار میشود، به ارائۀ پژوهشهای تازه در مورد ایران و جهان ایرانی از دوران باستان تا امروز می‌پردازد. این سمینارها با اتخاذ رویکرد “منطقه فرهنگی” با دیدگاه چندرشته‌ای (زبانشناسی و متن‌شناسی، ادبیات، تاریخ، تاریخ ادیان، تاریخ هنر، علوم اجتماعی)، توسط پژوهشگران این مرکز (محققان، اساتید و دانشجویان دکتری) و همچنین سخنرانان مدعو از سایر موسسات دانشگاهی در فرانسه و خارج از کشور ارائه میشود.
این سمینارها به منظورِ تبادل و بحث در موضوعات مربوط به پنج محور پژوهشی مطرح در CerMI برنامه‌ریزی شده است: تولید، نوشتن، و تبادل. جوامع دینی: متون، سنت‌ها و هویت‌ها؛ دولت‌ها، سرزمین‌ها و جوامع معاصر؛ ادبیات و آفرینش ادبی; زبان‌ها و زبانشناسی. این سمینارها برایِ بهره‌بردنِ دانشجویانِ دکتری و محققانی که در حوزه فرهنگی ایران پژوهش میکنند، و همچنین برای دانشجویان کارشناسی ارشد و به طور گسترده‌تر، برای علاقه‌مندان به این موضوعات تحقیقاتی برگزار می‌شوند.
برای فهرست سخنرانی‌ها به تارنمای خبرنامه ایران باستان مراجعه کنید
https://ancientirannews.com/multidisciplinary-seminar-sessions-society-politics-and-culture-of-the-iranian-world/
کوروش بزرگ
انجمن زبانهای باستانی آژیار
پادکست شماره ۱۲ آژیار
به مناسبت هفتم آبان ماه، روز بزرگداشت کوروش بزرگ
منبع:
داریوش و پارس‌ها (تاریخ فرهنگ ایران در دوره هخامنشیان)
نویسنده:
والتر هینتس
مترجم:
عبدالرحمان صدریه
گویندگان:
بهروز طالبی
فراز تقی پور
بهناز شیخ انصاری
@associationofiranianlanguages
به مناسبت هفتم آبان ماه، روز بزرگداشت کوروش بزرگ
منبع:
داریوش و پارس‌ها (تاریخ فرهنگ ایران در دوره هخامنشیان)
نویسنده:
والتر هینتس
مترجم:
عبدالرحمان صدریه
گویندگان:
بهروز طالبی
فراز تقی پور
بهناز شیخ انصاری
@associationofiranianlanguages
Forwarded from موسسۀ علمی و تاریخی آتوسا
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
استوانه کوروش چگونه کشف شد
گفت‌و‌گو با دکتر شهرام جلیلیان
به مناسبت روز بزرگداشت کوروش بزرگ
🔸آسیانیوز ایران - ۷ آبان در تقویم غیررسمی ایرانیان روز کورش بزرگ نامیده شده و هر ساله ایرانیان در صدد بزرگداشت این روز هستند. طی سالهای اخیر، توجه و علاقه جوانان ایرانی به کورش بزرگ و برگزاری مراسم ۷ آبان افزایش یافته است. در این راستا، دکتر شهرام جلیلیان، استاد تاریخ ایران باستان دانشگاه شهید چمران اهواز، در گفتگو با آسیانیوز ایران به بررسی ۷ آبان و استوانه کورش بزرگ پرداخت.
ویدیو گفتگو را مشاهده بفرمایید و برای دوستان خود ارسال بفرمایید.
روزنامه اقتصادی آسیا
🆔 @atusa_sbu
گفت‌و‌گو با دکتر شهرام جلیلیان
به مناسبت روز بزرگداشت کوروش بزرگ
🔸آسیانیوز ایران - ۷ آبان در تقویم غیررسمی ایرانیان روز کورش بزرگ نامیده شده و هر ساله ایرانیان در صدد بزرگداشت این روز هستند. طی سالهای اخیر، توجه و علاقه جوانان ایرانی به کورش بزرگ و برگزاری مراسم ۷ آبان افزایش یافته است. در این راستا، دکتر شهرام جلیلیان، استاد تاریخ ایران باستان دانشگاه شهید چمران اهواز، در گفتگو با آسیانیوز ایران به بررسی ۷ آبان و استوانه کورش بزرگ پرداخت.
ویدیو گفتگو را مشاهده بفرمایید و برای دوستان خود ارسال بفرمایید.
روزنامه اقتصادی آسیا
🆔 @atusa_sbu