🧐Ци знали сьте ож у 2021 році Реґіональный валовый продукт (РВП) Закарпатської области быв булше ги 75,6 міліард грн (авадь 2,7 міліард доларув ЗША)? РВП ото ворошна ціна ушиткых товарув тай служб выробленых у реґіоні. Сись указовач демонструє економічный розвой окремої области так ги ВВП — окремої державы.

🤏Кідь поникаєме на послідні 20 рокув та РВП Закарпатскьої области урюс із 5,3 міліард гривнюв у 2004 році до 75,6 міліард у 2021 році: онь у 14 раз, што є гибы добре. Долиш курс гривні у 2004 році быв 5 за долар, а у 2021 — уже 28, не кажучи за воєнні рокы. Завто реальный РВП у Пудкарпатьови урюс приблизно у 2,5 раз, што дуже слабо рунявучи із бідностьов 90-х. Даже в Україні в серидньому руст за тот самый період быв у 5,7 раз, не кужучи за Європу. Фактично заобстаєме за світом тай топчеме ся на містови.

Читати дале

#ци_знали_сьте #економіка #ґаздованя #Пудкарпатя

🧥Народна ноша Пудкарпатя. Уйош.

Уйош - ото верхня тепла ноша із домотканого сукна (шерсти).
По типолоґії штось серидньоє межи рекликом тай кобатом. Носили ся як жунські, так людські уйоші.

📷 ©Кровець

#ноша #Пудкарпатя #русинська #етноґрафія

🧥Народна ноша Пудкарпатя. Гуня.

Гуня - ото верхня тепла ноша, ткана із грубої овечої серсти. Гуня має много варіяцій по довжині тай якости матеріала. Ісе убраня было атрибутом гурськых районув, де помагало чиляди переносити дощливый тай студеный клімат.

📷 ©Кровець

#ноша #русинська #Пудкарпатя #етноґрафія

Ци знали сьте, ож…

…ныні, 8. юнія 1949. року — 76 рокув теперь — Ерік Артур Блер (реалноє имня Джорджа Орвелла) удав свуй знамый антиутопічный роман «1984»? З того часу роман дустав натулько шырокоє признаня, ож многі из неолоґізмув автора зайшли у анґліцькый и другі языкы: наприклад, «новояз», «Великый Брат» — а якусником «орвелувськый» сохтувут описовати вшылиякі тоталітарні тай авторитарні практикы.

Айбо йсе щи не всьо! Ци знали сьте, ож у 2017. рокови другый знамый літературный вытвор Орвелла, алеґоричну новелу «Звіряча фарма», потовмачили по лемкувськы? Потовмачив ї Петро Криницькый у рамках «Ґолем Сериі», а удало выдавательство «Лемко Тавер».

Фраґменты начиткы того товмаченя мож послухати в архівови Radio Lemko:
Ч. 1: https://www.radio-lemko.pl/archive/id/43/
Ч. 2: https://www.radio-lemko.pl/archive/id/50/
Ч. 3: https://www.radio-lemko.pl/archive/id/374/
Ч. 4–5: https://www.radio-lemko.pl/archive/id/380/
Ч. 6: https://www.radio-lemko.pl/archive/id/405/
Ч. 7: https://www.radio-lemko.pl/archive/id/421/
Ч. 8: https://www.radio-lemko.pl/archive/id/425/
Ч. 9: https://www.radio-lemko.pl/archive/id/433/
Ч. 10: https://www.radio-lemko.pl/archive/id/451/

#цизналисьтеож

🧥Народна ноша Пудкарпатя. Кожух.

Кожух - ото верхня тепла ноша, пошита із овечої шкуры, сирстьов удну. Кожух ото майтеплоє зимньоє убраня, котроє было доступноє нашув чиляди у домодерну добу.

📷 ©Кровець

#ноша #русинська #Пудкарпатя #етноґрафія

🧥Народна ноша Пудкарпатя. Лайбик.

Лайбик - ото верхня ноша без рукавув, із сукна, кожі вадь полотна, декорована до якоїсь міры ґомбицями, вышивков тай иншыми елементами.

📷 ©Кровець

#ноша #русинська #Пудкарпатя #етноґрафія

"Проявили ся" і наші місні сільрады, здали з потрохами вшитко за раз.

"На користь вітропарків": на Закарпатті депутати сільради ухвалили рішення про ділянки на полонині Руна.

Рішення прийняли пакетом, поки природозахисники проходили реєстрацію.

💧Ци знали сьте кулько желіза (Fe) є у воді з вашого колодязя? Бо изглядованя групы ученых пуд веденьом проф. С. Сухарева из УжНУ у 2020 році дало на йсе звіданя удповідь.

🧐У бутильованув питнув воді, котру купуєме у бовті, є коло 0.014 мг/л (міліґрам/літер) желіза. Штоправда рекомендована норма желіза у питнув воді - дись до 0.2 мг/л. Уд 0.3 мг/л вода вже зачинать быти "тверда", набывати специфічный запах, міняти фарбу, лишати накып. У Пудкарпатьови в серидньому сись указатель є у рамках нормы: 0.2 мг/л. Маймало желіза у воді ся реґіструє коло Солотвина: 0.039 мг/л. На другого бока маєме міста, де желіза у воді бӯлше нормы: коло Севлюша ся зареґістровали рекордні 0.41 мг/л. Иппен так у близкости Волового міра желіза у воді пересягла 0.3 мг/л.

Жерело: Sergii Sukharev et al. Screening of the microelements composition of drinking well water of Transcarpathian region, Ukraine. In Heliyon 6 (3), 2020.

#ци_знали_сьте #екологія #Закарпаття #Пудкарпатя #наука

☄️Ци знали сьте ож майвеликый зареґістрованый метеорит у історії Європы упав у Пудкарпатьови у селови Княгиня 9 юня 1866 року? Важив аж 500 кг. Ядро метеорита щи у 19 сторочови продали у Природничый музей у Відньови, де стоить і до типир.

#ци_знали_сьте #Пудкарпатя #природа #космос

🧥Народна ноша Пудкарпатя. Довганя.

Довганя - ото довга жунська сорочка, характерна про долинян Пудкарпатя; спудня вирсть як сяточного так каждоденного убраня. По вышивці на рукавах довгані мож упознати реґіоны і даже мікрореґіоны Пудкарпатя.

📷©Кровець

#ноша #русинська #Пудкарпатя #етноґрафія

💧Ци "тверда" вода у вашому колодязи?

Читати дале

🧥Народна ноша Пудкарпатя. Сорочка жунська.

Сорочка у жунському варіанті впринципі не многым ся удрізнять уд довгані пошивом тай декораціям; різниця у довжині.
📷©Кровець

#ноша #русинська #Пудкарпатя #етноґрафія

"Володимір Олексійовiч Девян, герой днешнього выданя проґраму, є автором книжкы «Доброволець: спогади про сина». Книжка вышла у выдавництві «РІК-У» на кінцю 2024-го року. Автор взяв ся за перо, абы написати книжку за свого сына – добровольника, котрый в першых місяцях войны пішов на фронт і вмер в децембрі 2022-го року."

https://www.youtube.com/watch?v=ykYJi3vJdyU&ab_channel=tv.lem.fm

🧥Народна ноша Пудкарпатя. Сорочка людська.

Людські сорочкы обычно мавуть менше выздобы ги жунські.

📷©Кровець

#ноша #русинська #Пудкарпатя #етноґрафія

🔔Едмунд Степанович Бачинськый (*13.06.1880 - 1945) - русинськый правник політик, депутат тай сенатор чехословацького парламента.

Родив ся у селови Калины в Маромороши у родині греко-католицкого сященика. Кунчив правницькый факултет Будепештського універзитета. Робив урядником у Мадярщині. У 1922 році вернув ся у Пудкарпатя, де став мером Ужгорода (1922-1927). У 1925 році быв убраный депутатом парламента уд Аґрарної партії, а у 1929-1938 сентором за вту саму партію. Уд 1925 року быв у правліньови СК "Русь". У 1930-х роках быв головов Крайового кооперативного союза. У 1938 році став міністром уднушньых діл в першому автономному уряді Пудкарпатської Руси. Анґажовав ся у Обществі Духновича, но у 1936 році уйшов из нього у протест проти мадяронства дакотрых членув. Представляв Пудкарпатську Русь на переговорах у Віденьськув арбітражи. У 1944 році быв заятый бульшовиками тай етапованый у лаґер в Єнакієво, де 1945 року умер уд хвороты.

#тямиме #Бачинськый

🧥Народна ноша Пудкарпатя. Плат.

Плат - ото жунська верхня набедрена ноша, котря ся пудязує поверх довгані вать основного віґана. Удрізнять ся уд катрана булшов довжинов (аж до полув). Платы майчасто ся чинили з фабричного полотна, завто мали ціріпату мінту. Залежно уд реґіона доміновала червена (Мароморош), чорна, зелена (Уж) фарбы.

📷©Кровець

#ноша #русинська #Пудкарпатя #етноґрафія