به این‌ها در انگلیسی می‌گویند: pin button. ما می‌گوییم «سنجاقی».
#واژه
گروه واژه‌گزینی #عمومی
@cheshmocheragh

🎤#محمود_ظریف، پژوهشگر ارشد گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی

📺 فنّاوری✅ فن‌آوری❌

#تکه_فیلم
#آگاه_سازی
#صبح_به_خیر_ایران
گروه واژه‌گزینی #عمومی
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

گروه واژه‌گزینی #علوم_نظامی
#واژه_شناسی
رزم‌آهنگ
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

💥به مناسبت آغاز هفتهٔ دفاع مقدس
گروه واژه‌گزینی #علوم_نظامی
#واژه‌
@cheshmocheragh

هزارواژهٔ #علوم_نظامی

معرفی هزارواژه‌ها:
https://www.group-telegram.com/cheshmocheragh.com/4684
#کتاب
#هزارواژه
#واژه_های_مصوب_فرهنگستان
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

⚫️ چشم‌وچراغ درگذشت شماری از هم‌میهنان معدنچی‌مان را در حادثهٔ اندوه‌بار معدن طبس تسلیت می‌گوید.
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

آورده‌اند که جماعتی از بوزنگان* در کوهی بودند. چون شاهِ سیارگان* به افقِ مغربی خرامید و جمالِ جهان‌آرای را به نقابِ ظَلام* بپوشانید، سپاهِ زنگ به غیبتِ او بر لشکرِ روم چیره گشت و شبی چون کارِ عاصی روزِ محشر درآمد. باد شمال، عنان‌گشاده و رکاب‌گران‌کرده، بر بوزنگان شبیخون آورد. بیچارگان از سرما رنجور شدند. پناهی می‌جستند؛ ناگاه یَراعه‌ای* دیدند در طرفی افگنده؛ گمان بردند که آتش است؛ هیزم بر آن نهادند و می‌دمیدند. برابرِ ایشان مرغی بود، بر درخت بانگ می‌کرد که: آن آتش نیست. البته بدو التفات نمی‌نمودند. در این میان، مردی آنجا رسید؛ مرغ را گفت: رنج مبر که به گفتارِ تو یار* نباشند و تو رنجور گردی، و در تو تقویم* و تهذیبِ* چنین کسان سعی پیوستن* همچنان است که کسی شمشیر بر سنگ آزماید و شکَر در زیر آب پنهان کند. مرغ سخنِ وی نشنود و از درخت فروآمد تا بوزنگان را حدیثِ یَراعه بهتر معلوم کند؛ بگرفتند و سرش جدا کردند.

بوزنگان: جمع بوزنه به‌معنی میمون
شاهِ سیارگان: خورشید
ظَلام: تاریکی
عاصی: گناهکار
یَراعه‌: کرم شب‌تاب
یار: موافق، سازگار
تقویم: به راهِ راست آوردن
تهذیب: عیب‌های کسی را برطرف کردن؛ تأدیب
سعی پیوستن: تلاش کردن

برگرفته از: کلیله و دمنه، به‌کوشش خلیل خطیب‌رهبر، تهران: نشر مهتاب، چاپ ششم، ۱۳۸۲، ص ۸۸.

🖋 دکتر #خلیل_خطیب‌_رهبر (۲ مهر ۱۳۰۲ ـ ۱۶ بهمن ۱۳۹۳)، ادیب و پژوهشگر
#حکایت

#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
https://www.group-telegram.com/cheshmocheragh.com

📝پایه‌گذاری ویراستاری کتاب‌های دانشگاهی

انتشارات دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۵ آغاز به کار کرد و دکتر #پرویز_ناتل_خانلری، به‌مناسبت مهارتی که از خود در سردبیریِ مجلهٔ سخن نشان داده بود، به ریاست آنجا برگزیده شد. خانلری برایم حکایت کرد که «استادان از دانشکده‌های هفت‌گانهٔ دانشگاه کتاب برای چاپ شدن می‌فرستادند، اما تعداد کمی از آن‌ها، که مربوط به ادبیات و الهیات بود، از نظر فارسی‌نگاری عیبی نداشت. کتاب‌های علمی و پزشکی و فنی معمولاً به عباراتی نوشته می‌شد که محتاج اصلاح بود تا قابل‌فهم برای دانشجویان باشد و در خارج از دانشگاه موجب انتقاد نگارشی نشود. پس درصدد آن شدم شخص فاضل خوش‌عبارتی را بیابم که متن‌ها را، با اطلاعِ مؤلف، آراسته و پیراسته گردانَد تا کتاب، به‌اصطلاح امروزیان، ویراسته باشد. این صحبت‌ها مربوط به حدود سال ۱۳۳۱ است.
#ایرج_افشار، «تازه‌ها و پاره‌های ایران‌شناسی (۵۸)»، در مجلهٔ بخارا، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۷، ش پیاپی ۲۵.

#پرسه_در_متون
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
https://www.group-telegram.com/cheshmocheragh.com

🎤دکتر #علی_شیوا، عضو هیئت‌علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی
📺 آیا تنها در ایران «فرهنگستان» داریم؟
✅ برخی از مصوبات فرهنگستان نخست (۱۳۱۴ - ۱۳۲۰): زیست‌شناسی، زمین‌شناسی، دوزیست، نیمساز، توان، دانشگاه

#تکه_فیلم
#آگاه_سازی
#صبح_به_خیر_ایران
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

🧳✈️روز جهانی گردشگری
گروه واژه‌گزینی #گردشگری
#واژه
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

بزرگداشت #شمس_تبریزی، #شمس‌الدین_محمد_تبریزی
دکتر #محمدعلی_موحد
#پرسه_در_متون
@cheshmocheragh

استاد #حسین_دهلوی، موسیقی‌دان، آهنگساز پرآوازه و رهبر ارکستر، چندین سال عضو گروه واژه‌گزینی #موسیقی فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود. یکی از واژه‌هایی که در این گروه برای آن برابریابی شده، واژهٔ «ارکستر» است. کاربرد واژهٔ «ارکستر» در زبان فارسی پذیرفته شده، اما اصطلاح فارسی «سازگان» نیز در فرهنگستان تصویب شده‌است تا هم علاقه‌مندان به زبان فارسی در رواج آن بکوشند و هم در مشتقات و ترکیبات این واژه از اصطلاح فارسی استفاده شود... براساس اصول و ضوابط واژه‌‌گزینی، واژهٔ غیرفارسی‌تبار را می‌توان وارد دستگاه واژه‌سازی فارسی کرد. بنابراین، به‌جای orchestral، که گاه در فارسی آن را «ارکسترال» می‌نویسند، معادل‌های «سازگانی» و «ارکستری» تصویب شد. همچنین، به‌جای orchestration، که تلفظ فرانسوی «ارکستراسیون» در فارسی به‌کار رفته، معادل «سازآرایی» انتخاب شده‌است.

🎵 استاد حسین دهلوی (۷ مهر ۱۳۰۶ – ۲۳ مهر ۱۳۹۸)
#واژه_شناسی
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

🖋دکتر #صادق_رضازاده_شفق (۱ فروردین ۱۲۷۹ – ۷ شهریور ۱۳۵۰)
#گزین_گویه
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

بزرگداشت #مولانا
@cheshmocheragh

✍🏼 #مهرداد_بهار (۱۰ مهر ۱۳۰۸ – ۲۲ آبان ۱۳۷۳)

طی مطالعات مهرپرستی، به شباهت‌های شگفت‌آور میان آیین مهر و آیین زورخانهٔ ایرانی برخوردم که مرا به اندیشیدن دربارهٔ ارتباط آیین زورخانه با آیین مهر واداشت. نکتهٔ اصلی در کار زورخانه کشتی‌گرفتن است. چون پهلوانی فروافتد، آداب دست‌دادن را به‌جای می‌آورند و همان‌گونه که مهر و خورشید با هم پیمان دوستی بستند، دو کشتی‌گیر نیز باید یکدیگر را ببوسند و دوست بمانند. شباهت‌های دیگر، ازجمله، سنت برهنگی است: پهلوان در گود، مانند مهر به‌هنگام زایش، جامه‌ای ندارد و تنها لُنگی یا تُنکه‌ای دارد که می‌تواند برابر برگ انجیر مهر رومی باشد. رسم دیگرِ زورخانه زنگ زدن است. در معابد مهری نیز زنگی یافته شده که گمان می‌کنند آن را به‌هنگام نشان‌دادن تصویر مهر در مراسم به‌صدا درمی‌آورده‌اند؛ ولی ممکن است این زنگ را هنگام ورود بزرگان دین به‌آواز درمی‌آورده‌اند. مراتبی که در زورخانه‌ها وجود دارد، مانند کهنه‌سوار، مرشد، پیش‌کسوت، صاحب‌زنگ، صاحب‌تاج و نوچه و جز آن، ما را به یاد مراتب هفت‌گانهٔ پیروان مهر می‌اندازد.

منبع: مقالهٔ «ورزش باستانی ایران و ریشه‌های تاریخی آن». مهرداد بهار. در: چیستا شمارهٔ ۲، مهر ۱۳۶۰.

#پرسه_در_متون
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
https://www.group-telegram.com/cheshmocheragh.com

✍🏻 استاد ابوالحسن نجفی (۱۰ مهر ۱۳۰۶ – ۲ بهمن ۱۳۹۴)

برای واژه‌سازی، نخست باید به خودِ زبان فارسی، چه در آثارِ گذشتگان و چه در زبان مردم کوچه و بازار، مراجعه کنیم. زبان عامیانه، با همهٔ توجهی که در سال‌های اخیر به آن کرده‌اند، گنجینهٔ ناشناخته‌ای است که هنوز از آن بهره‌برداری نشده‌است. البته مفاهیمی هست که به‌ازای آنها لفظی در زبان یافت نمی‌شود؛ مانند اصطلاحات مربوط به علوم و فنون جدید. این اصطلاحات را باید یا از زبان‌های دیگر به‌وام گرفت یا، با توجه به روح زبان فارسی، لفظی برای آنها ساخت. اما مفاهیمی نیز هست که به یافته‌های جدید مربوط نمی‌شود و پیشاپیش مسلم است که زبان فارسی، با سابقهٔ هزارساله‌اش، منطقاً نمی‌تواند لفظی یا تعبیری برای بیان آنها نداشته باشد. یافتن یا زنده کردن این الفاظ و تعابیر یکی از وظایف اساسی مترجمان است.

#ابوالحسن_نجفی، مقالهٔ «آیا زبان فارسی در خطر است؟»، در: دربارهٔ زبان فارسی، زیر نظر #نصرالله_پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۵، ص ۲۸.

#ترجمه
https://www.group-telegram.com/cheshmocheragh.com

‍⚫️ به احترام درگذشت #محمدابراهیم_اقلیدی، مترجم و پژوهشگر (۳ مهرماه ۱۳۲۷ - ۲۵ شهریور ۱۴۰۳)

محمدابراهیم اقلیدی: کتاب‌های درسی ما نه‌تنها زبان فارسی را به بچه‌ها آموزش نمی‌دهند، بلکه علاقه به زبان فارسی را در بچه‌ها می‌کُشند. در کنار «فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی» یک متنی هم از گلستان سعدی می‌آورند. دبیر به دانش‌آموزان می‌گوید: این لغت‌ها را معنی کنید. دست‌آخر هم نمی‌فهمند. نمی‌دانم قصه، بوستان سعدی، شعر حافظ، شعر آقای علی معلم دامغانی، شعر آقای سبزواری، شعر آقای وحید نیکخواه چه ربطی به هم دارند؟ تحول باید از آموزش‌وپروش شروع شود. ببینید، وقتی کتاب‌های درسی کشور کانادا یا امریکا را می‌بینیم و یا کتاب‌های درسی انگلیسی و فرانسوی و ... متوجه می‌شویم که کتابشان، کتاب روز است. شکسپیر را آورده‌اند در دبیرستانشان. در دانشگاه باید کار کنند روی شکسپیر. باید کار سنگین بکنند و روی خودِ متن شکسپیر هم باید کار سنگین بکنند... شیفتگی‌مان به آثار گذشته نباید طوری باشد که دانش‌آموزان و مخاطبان جوان و نوجوان ما در این‌ها غرق شوند. خوشبختانه ‌غرق نشده‌اند...، اگر می‌شدند قضیه خیلی بدتر بود.
...
محمد شریعتی: ... این‌که ما بیاییم کل سنت ادبی‌مان را به اعتبار این‌که کهنه است کنار بگذاریم، ما را دچار مشکلاتی دیگر می‌کند.
محمدابراهیم اقلیدی: اتفاقاً این یک جور کنار گذاشتن است!... درواقع، آن ادبیات را می‌کُشد، چون‌که انگیزۀ نقد و پرسش را در مخاطب می‌کُشد.
...
شهرام رجب‌زاده: موافقم، یکی از عیوبی که ما در رویکردمان به متون کهن می‌بینیم، شباهت آن با برخورد بچه‌پولدارها با ثروت پدری‌شان است. هرچه هست، همان است که از پدرشان رسیده. ما مسلماً ثروتی داریم که از پیشینیان به ارث رسیده، اما خودمان چه کرده‌ایم؟... این ثروت محل نقد است... برخورد نقادانه با گذشته از مهم‌ترین اموری است که می‌تواند حتی در شناخت آن چیزهایی که داریم به ما کمک کند.

خلاصۀ بخشی از: «میزگرد: متون کهن مقدس نیستند؛ گفت‌وگو و مصاحبه»؛ مصاحبه‌شوندگان: اقلیدی، ابراهیم؛ رجب‌زاده، شهرام؛ شریعتی، محمد؛ پژوهش‌نامۀ ادبیات کودک و نوجوان؛ زمستان ۱۳۸۰، شمارۀ ۲۷، ص ۴۸–۴۹.

#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh