سیتپـــــور در سالی که گذشت...

گزارش سالانه سیتپور

در سالی که گذشت ما شش نوشته به شرح زیر منتشر کردیم. امسال عرفان فرهادی به عنوان نویسنده به ما اضافه شد و از این جهت خوش‌حالیم. با این وجود، از لحاظ کمیت، کمترین تعداد نوشته و تعدد نویسنده را در این سال داشتیم.

👩🏽‍💻 در مورد این که همه دارن برنامه‌‌نویس میشن!

👨🏻‍🏫 دیوید گریفیث: آموزش و پژوهش در فیزیک

🎭 رنگ، هوش مصنوعی، سینما و چند داستان دیگر

🎓 در تحول امور، از اول کارشناسی تا آخر دکتری

⚛️ دنیای این روزهای علم، قسمت ۳: بحران در فیزیک با شان کرول

🧊 ماجرای کشف غول‌های یخیِ منظومۀ شمسی

به نظر من بهترین نوشته‌های این سال، به ترتیب «در تحول امور، از اول کارشناسی تا آخر دکتری» و «ماجرای کشف غول‌های یخیِ منظومۀ شمسی» هستند. از مهدی موسوی بابت همراهی همیشگی‌اش و از بابک اسعدی برای حمایت مالی از سیتپور تشکر می‌کنیم.

عباس‌ ک. ریزی
سردبیر

🔗 https://sitpor.com.org/2023/12/report-2023/
----------------------------------------------
@sitpor  |  sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media

ویگنر می‌گوید:

In science, it is not speed that is the most important. It is the dedication, the commitment, the interest and the will to know something and to understand it — these are the things that come first.

میلان کوندرا هم در کتاب سبکی تحمل‌ناپذیر هستی به همین اشاره می‌کند.

خلاصه حکایت علم این است. عده‌ای می‌آیند و عده‌ای می‌روند و دست آخر اویی دانشمند می‌شود که یک جایی از عمرش تصمیم می‌گیرد که خود را وقف معبد علم کند. کم ندیده‌ام افرادی را که اگر در دانشگاه می‌ماندند آن وقت میشد بگویی خوش به حال ما در دانشگاه! اما باری بنا به ضروریات روحی یا مادی خود تصمیم گرفتند که وارد زمین بازی دیگری شوند.

برای دانشمند شدن داشتن آموزش کافی، مهارت یا استعداد کافی نیست. آن چه که از هر چیز مهم‌تر است روحیه‌ای است که نگذارد به کار دیگری فکر کنی. شاید کسی می‌تواند دانشمند شود که از نپرداختن به علم در عذاب باشد. کسی که روی صندلی‌اش بدون فکر کردن به یک مسئله علمی می‌تواند مدت‌ها آرام و قرار بگیرد حتما خارج از معبد علم زندگی راحت‌تر و جذاب‌تری را پیدا می‌کند. بی‌خود نیست که پلانک می‌گوید بر دروازه‌های معبد علم حک شده که «شما باید ایمان داشته باشید!» در چرخش روزگار، ممکن است هر کسی مسیرش به معبد علم بخورد. اما از میان آنان، کسی در معبد باقی می‌ماند که از اقامت در آن‌جا بیشترین لذت‌ را می‌برد ...

البته سوءتفاهم نشود، دانشگاه با معبد علم متفاوت است. فضای حرفه‌ای امروزی آکادمیا چیزهای دیگری را هم طلب می‌کند.

----------------------------------------------
@sitpor  |  sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media

یازده فیلم زندگی‌نامه‌ای در مورد اهل علم
پنج‌تای اول مورد علاقه من هستند.

1. Oppenheimer (8.4/10 IMDb)
2. A Beautiful Mind (8.2)
3. The Imitation Game (8.0)
4. The Man Who Knew Infinity (7.2)
5. The Challenger Disaster (7.2)
6. Adventures of a Mathematician (5.7)
7. The Hidden Figures (7.8)
8. Einstein and Eddington (7.2)
9. The Theory Of Everything (7.7)
10. Gorillas in the Mist (7.0)
11. Radioactive (6.3)

غیر از این‌ها نشنال جئوگرافیک یک سریال قابل قبول از آینشتین ساخته به اسم:
Genius, TV series (8.2)

غیر از این‌ها، فیلم Agora رو خیلی دوست دارم. این فیلم روایتیه از زندگی هیپاتیا فیلسوف و ریاضیدون زن قرن چهار میلادی در اسکندریه. شاید براتون جالب باشه که همایون ارشادی نقش آسپاسیوس، پیشکار هیپاتیا در تبیین نظریات ستاره‌شناسی رو در این فیلم بازی کرده‌.

----------------------------------------------
@sitpor  |  sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media

▫️چگونه یک فیزیکدان نظری خوب شویم؟!

اگر مایلید در فهم قوانین فیزیک نظری شرکت کنید (که اگر در آن موفق شوید کار جالبی است) چیزهای زیادی وجود دارد که باید بدانید! اول این‌که همه دوره‌های آموزشی لازم در دانشگاه‌ها ارائه می‌شوند (در موردش مطمئن باشید)‌، پس طبیعی است که در یک دانشگاه پذیرفته شوید و هرچه را که می‌توانید فرا بگیرید. ولی اگر هنوز در مدرسه به سر می‌برید باید آن قصه‌های کودکانه‌ای که به اسم «علم» به شما تدریس می‌شود را فعلاً تحمل کنید!

اگر سن و سالتان فراتر از دوران مدرسه هست و علاقه‌ای هم به پیوستن به جو پرهیاهوی دانشجویی ندارید چه؟!

🔗 https://www.sitpor.org/2013/08/How-to-become-a-GOOD-Theoretical-Physicist
----------------------------------------------
@sitpor  |  sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media

سورپرایزهای ریاضی در مکانیک کوانتومی:
در ستایش دقت ریاضی

📍 «دقت ریاضی بسیار زیاد در فیزیک استفاده چندانی ندارد. اما کسی نباید از ریاضی‌دان‌ها در این باره اشکالی بگیرد […] آن‌ها دارند کار خودشان را انجام می‌دهند.»
ریچارد فاینمن، ۱۹۵۶

📍 «دقت ریاضی پنجره‌ای را غبارروبی می‌کند که نور شهود از طریق آن به داخل می‌تابد.»
اِلیس کوپر

از دید بسیاری از فیزیکدان‌ها، دقت ریاضی در اکثر اوقات برای جامعه فیزیک غیر‌ضروری بوده و حتی با کند کردن سرعت پیشرفت فیزیک می‌تواند برای آن مضر نیز باشد. اما آیا این همه ماجراست؟!

🔗 sitpor.org/2022/04/mathematical_rigor_qm

----------------------------------------------
@sitpor | sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media
#سیتپـــــور به خاطر روایتگری در علم

سخنرانی‌های عمومی برخط دانشکده فیزیک بهشتی

🦠 علم شبکه و مدل‌سازی پخش بیماری‌ در حضور مداخله‌‌ها (۱۵:۰۰)
📼 قوس داستانی و خم‌های عاطفی در قصه‌ها (۱۶:۰۰)

چهارشنبه ۲ اسفند ۴۰۲ ساعت ۱۵:۰۰
عباس ریزی — دانشگاه آلتو، فنلاند

شرکت برای همه از طریق این پیوند آزاد و رایگان است:

🔗 meet.google.com/whe-obvb-ger

----------------------------------------------
@sitpor | sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media
#سیتپـــــور به خاطر روایتگری در علم

قوس داستانی و خم‌های عاطفی در قصه‌ها

کِرْت وانه‌گت، نویسنده فقید آمریکایی، معتقد بود که تمام داستان‌ها را می‌توان بر اساس شکل روایی و قوس داستانی آن‌ها به دسته‌های انگشت‌شماری طبقه‌بندی کرد. این ادعا سال‌ها بعد به صورت کمی راستی‌آزمایی شد. در این ارائه ابتدا ادبیات داستان‌پردازی محاسباتی را مرور می‌کنیم. سپس نشان می‌دهیم که سریال‌های ترکی در سال‌های گذشته عمدتا چه نوع قوس داستانی داشته‌اند و کم و کیف موفقیتشان در گیشه چگونه بوده است.

📃 اسلایدها
🎙فایل صوتی
🎞 ویدیو در یوتیوب

جزئیات بیشتر:
🔗 https://www.sitpor.org/2024/03/story_arcs_success_diffusion_turkish_tv_dramas/
----------------------------------------------
@sitpor | sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media
#سیتپـــــور به خاطر روایتگری در علم

علم شبکه و مدل‌سازی پخش بیماری‌ در حضور مداخله‌‌ها

در دو دهه گذشته، مدل‌سازی پخش بیماری‌های عفونی در جوامع به کمک ابزارهای فیزیک آماری و علم شبکه گسترش فراوانی داشته. در این ارائه، به اثرات ویژگی‌های شبکه‌‌های اجتماعی بر اثربخشی مداخله‌های دارویی و غیر دارویی همچون واکسیناسیون و رهگیری تماس می‌پردازیم. به طور خاص نشان می‌دهیم ویژگی‌هایی مانند ناهمگنی‌های ارتباطی، هوموفیلی رفتاری، اندازه گروه‌های اجتماعی و تحولات زمانی شبکه‌‌ها چگونه می‌توانند در بهبودبخشی اثرات مداخله‌ها نقش داشته باشند.

📃 اسلایدها
🎧 فایل صوتی
🎞 ویدیو در یوتیوب

🔗 جزئیات بیشتر:
https://www.sitpor.org/2024/03/spreading_epidemic_interventions/
----------------------------------------------
@sitpor | sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media
#سیتپـــــور به خاطر روایتگری در علم

دوره آنلاین تاریخچه کیهان و کیهان‌شناسی
مدرس: محمدمهدی موسوی
(کارشناس ارشد فیزیک و روایتگر نجوم)

🔹سرفصل‌ها:
- تاریخچه علم کیهان‌شناسی از دوران باستان تا دوران مدرن
- نظریه بیگ‌بنگ
- تاریخچه عالم از بیگ‌بنگ تا به امروز
- ماده تاریک و انرژی تاریک
- فرجام عالم از دیدگاه علم کیهان‌شناسی

🔹تعداد جلسات: ۱۰ جلسه
🔸مدت زمان هر جلسه: ۷۵ دقیقه
🔹زمان: روزهای فرد، ساعت ۱۹ الی ۲۰:۱۵
🔸تاریخ شروع کلاس‌ها: سه‌شنبه، ۸ اسفند ۱۴۰۲
🔸شهریه: ۳۵۰ هزار تومان

اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام از طریق لینک زیر:
https://formafzar.com/form/1sl88

🔸راه‌های ارتباطی:
📞۰۹۳۳۵۰۳۲۳۹۳
📱@nojumia

چطور می‌توانید ثابت کنید که چیزی را نمی‌دانید؟
کیوان سامانی

واقعاً چطور می‌توانید ثابت کنید که چیزی را نمی‌دانید؟ این که بگویید نمی‌دانم کافی نیست. از کجا معلوم که راست بگویید یا قصد پنهان‌کاری نداشته باشید؟ ... این که شما مخاطبتان را قانع کنید که چیزی را می‌دانید یا نمی‌دانید با اثبات یک قضیه‌ ریاضی تفاوت دارد. یک قضیهٔ ریاضی که اثبات می‌شود، هر ریاضی‌دانی می‌تواند مراحل اثبات را بررسی کند و در نهایت درستی آن را بپذیرد. اما این که مخاطب شما بپذیرد که شما چیزی را می‌دانید یا نمی‌دانید، بیش از آن که نیاز به اثبات داشته باشد نیاز به نوعی توافق میان شما و مخاطب دارد. برای همین ممکن است یک مخاطب مجموعه‌ دلایل و شواهد شما را در تأیید دانستن یا ندانستن یک چیز قانع‌کننده بیابد ولی یک مخاطب دیگر استدلال شما را نپذیرد.

🔗 https://www.sitpor.org/2024/02/can-you-prove-you-dont-know-something

----------------------------------------------
@sitpor | sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media
#سیتپـــــور به خاطر روایتگری در علم

داستان پیچیدگی: چرا بیشتر، متفاوت است؟ عباس ک. ریزی

بازار بورس، مغز انسان، دسته پرنده‌ها و شبکه‌های اجتماعی چه چیز مشترکی دارند؟! آیا ایده‌های یکسان یا ریاضیات توصیف‌کننده‌ مشابهی در پس پرده وجود دارد؟! ریزی اعتقاد دارد نظریه پیچیدگی پیشنهادهایی در مورد این پرسش‌ها دارد!

🔖 اسلایدها
🎙فایل صوتی
🎞 ویدیو در یوتیوب

🔗 جزئیات بیشتر: complexity.sitpor.org
----------------------------------------------
@sitpor | sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media
#سیتپـــــور به خاطر روایتگری در علم

آیا برای ریاضی ورزیدن باید نابغه بود؟

نوشته زیر، ترجمه‌ای از توصیه تری تائو یکی از بزرگترین ریاضیدانان زمان ما است. نکاتی نابدیهی و در عین حال عمیق و راهگشا برای هر کس که دوست دارد وارد ریاضیات یا علوم نظری شود.

🔗 sitpor.org/2024/04/does-one-have-to-be-a-genius-to-do-maths

Terence Tao, Notices of the AMS, 71, 30-32 (Jan 2024)
----------------------------------------------
@sitpor | sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media
#سیتپـــــور به خاطر روایتگری در علم

Anatomy of a Post | Interview with Petter Holme about his blog petterhol.me/blog

Join us for an in-depth discussion with Petter Holme, renowned for his influential blog on complexity science. In this interview, Petter discusses his motivations and the sustained effort required to manage a sophisticated science blog. He reflects on the beginnings of his blogging journey, the evolution of his content, and the decision-making process behind choosing blog posts over formal research papers.

Throughout the conversation with Abbas Rizi, Petter shares insights into the feedback he receives from readers, the unintended academic uses of his blog posts, and his views on the future of science communication in an increasingly digital world.

This dialogue also covers practical aspects for academics considering starting their own blogs, including Petter's personal approach to writing and managing content and the tools and resources that have been indispensable to him. Whether you're an academic, a student, or simply interested in the convergence of science communication and Complexity Science, this interview provides a thoughtful perspective on the impact and challenges of blogging in the scientific community. Join Petter Holme as he shares his experiences and advice for integrating blogging into professional scientific communication.

🔗 https://youtu.be/Wtjo7eWE76E
🎞 Watch on Instagram
🎧 Audio File
----------------------------------------------
@sitpor | sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media
#سیتپـــــور به خاطر روایتگری در علم

Crafting Questions & Linking Thoughts:
Jari Saramäki on Network Science Research

🔗 youtu.be/HwdZS6Fy8X8

Join us for an insightful discussion with Jari Saramäki, a renowned expert in network science, where he shares his personal journey into the field. Jari talks about his motivation and research methods as well as how he selects interesting scientific questions. He emphasizes the importance of collaborative partnerships in driving his projects forward and discusses the essence of good scientific inquiry and how he navigates the process from initial curiosity to deep investigation. Additionally, Jari reflects on the importance of working with both seasoned and emerging researchers to cultivate a dynamic academic environment.

Throughout the conversation, Jari provides thoughtful advice for new scientists on how to make their mark in academia and discusses how his approach to research has matured over his career. This interview not only delves into the mechanics of network science but also offers a deeper look at the personal and professional philosophies that guide successful research.

If you are a new researcher or just curious about how science progresses behind the scenes, join us and gain valuable insights into the world of scientific research through the experiences of one of its most passionate practitioners.

🎧 Audio File
----------------------------------------------
@sitpor | sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media
#سیتپـــــور به خاطر روایتگری در علم

هم‌آغوشی راه‌شیری و آندرومدا:‌ برخورد دیگری در راه است!

کهکشان راه‌شیری امروزی ما حاصل ادغام کهکشان باستانی راه‌شیری با عمر حدود ١٣ میلیارد سال و یک کهکشان کوچک‌تر به نام گایا-انسلادوس است که حدود ١٠ میلیارد سال قبل، با یکدیگر برخورد کردند و باهم کهکشان بزر‌گتر امروزی را تشکیل دادند. البته این تنها برخورد کهکشانی برای راه‌شیری نبوده و برخورد دیگری در راه است؛ این بار با کهکشان آندرومدا، نزدیک‌ترین کهکشان همسایۀ بزرگ به ما.

با بزرگ‌تر شدن تلسکوپ‌ها و بالاتر رفتن کیفیت تصاویر در چند دهه اخیر، قاب‌های جذابی از کهکشان‌های در حال ادغام در فواصل مختلف در عالم ثبت شده. اتفاقی که ممکن است برای کهکشان‌های مجاور یکدیگر به‌دلیل برهمکنش‌های گرانشی رخ بدهد. آندرومدا حدود ٢.۵ میلیون سال نوری از راه‌شیری فاصله دارد و با سرعت بسیار زیاد در حدود ٣٠٠ کیلومتر بر ثانیه، در حال نزدیک شدن به ما است (جهت مقایسه، سرعت زمین به دور خورشید حدود ۳۰ کیلومتر بر ثانیه هست). بنابراین تخمین زده می‌شود که تا حدود ۵ میلیارد سال دیگر، این دو کهکشان باهم برخورد خواهند کرد و یک هم‌آغوشی کهکشانی را رقم خواهند زد!

در برخورد کهکشان‌ها، خیلی بعید است که ستار‌ها با یکدیگر مستقیماً برخورد کنند؛ چون فواصل ستاره‌ها در داخل کهکشان‌ها از هم بسیار زیاد و فضای خالی میان‌ستاره‌ای در مقایسه با ابعاد ستاره‌ها، خیلی خیلی بزرگ‌تر است. برای منظومۀ شمسی ما، از این بابت، اتفاقی نخواهد افتاد. اما تا زمان برخورد دو کهکشان، سوخت خورشید تمام و تبدیل به یک غول سرخی می‌شود که شاید زمین را هم در خود بلعیده باشد. البته تا چند میلیون سال آینده، به دلیل افزایش فعالیت‌ها‌ی خورشیدی، عملاً حیات بر روی زمین غیرممکن خواهد بود؛ هرچند داستان انقراض حیات بر روی زمین، نه میلیون‌ها سال بعد، که شاید خیلی زودتر، به دست خودِ بشر، به‌علت زیادی‌خواهی‌هایش رقم بخورد!

🔗 sitpor.org/2024/05/galaxy-merger

----------------------------------------------
@sitpor | sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media
#سیتپـــــور به خاطر روایتگری در علم

یکی از وبلاگ‌های خیلی خوب که همیشه معرفی می‌کنم Science After Sunclipse هست. بدون زرق و برق کاذب و به دور از حاشیه و شهرت‌طلبی مطالب عمیقی منتشر می‌کنه.

برای مثل، این نوشته‌ها رو ببینید:
RE: YOUR ENTHUSIASTIC LETTER

FRIENDS DON’T LET FRIENDS LEARN PROBABILITY FROM YUDKOWSKY

MORE ON BOHR

ای کاش وبلاگ‌نویس‌های این چنینی بیشتر بودند!
🔗 https://www.sunclipse.org

----------------------------------------------
@sitpor | sitpor.org
instagram.com/sitpor.com_media
#سیتپـــــور به خاطر روایتگری در علم