IIIVIX

[εἰς τοὺς κλῶνας κεκνήμενα
ἀνώνυμα ὀνόματα
ἐκ ὥν γιγνόμεθα πάντες

-Θεόδωρος ἐκ Μιλήτου

на галінах надрапаныя
неназваныя імёны
зь якіх усе мы паходзім

-Тэадор Мілецкі]

у сваёй эклектычнай памылцы
словаформа ў форму слова вяртаецца
радзей чым ніколі
застаецца пенай
радзей застаецца пенай
радзей чым застаецца пенай

песьня ніколі не бялуга цёпкаецца ў Гелеспонце
спытайце што ён баяў перад тым як асьлепнуць
дэльфін з плаўніком сыгматычнага суфікса
шукае сваімі гностхамі
усімі сіламі сэмантыкі нейкай аўтоннасьці

бяз кропкі апоры
Эўрынома праглынула сябе за голас
яна прасіла нас ня глытаць па ёй сьлёзы
і ўдавіласа і падзівіласа і ўся сьцёрласа ў пятку
і стала павараным морам вінна-чырвонай парфіры

а зорак у небе было нібыта зорак у небе
нібыта ня быт у зорках а за крохк да неба нябыт
божа няўжо ты чытаў Якабсона

[Тэзэй і Мінатаўр, якія гуляюць у шахматы.
Чырвонафігурная амфара. Гліна. Каля 530-520 гг. п.н.э.]

чапляючы ніткі за градыент пурпуру
намочвае промень у валасах
хаваючы яго ва ўсім лёткім і плыўкім
пяшчотна называе яе колер

я вынайшаў у сваёй мове кантраст
адзінае што пакінула мне прырода
для тваіх словаў

(горка мыкае
на чорную ладзьдзю)

[Любы сябру,
Учора, выпіваючы ў аднога з тутэйшых профэсараў, Філіпэ Фарціні, цудоўнага філёляга-клясыка, зь якім мы размаўлялі жвава і па-доўгу, я знайшоў пэргамэн, тэкст якога з нашымі ўстаўкамі і здагадкамі я перапісаў на другім аркушы, спадзеючыся на тваю дапамогу. Нам не пашэнціла зразумець ані дату, ані аўтара пададзенага ўрыўку. Адзінае, што можна сказаць з пэўнай толікай дакладнасьці: тэкст ня быў напісаны арыгінальна па-лацінску, а ёсьць перакладам зь йіншае невядомае мовы, на што ўказвае і лексыка, і сынтаксіс. На мае роспыты, чаму такі загадкавы пэргамэн падпірае ножку стала - а менавіта там мы яго знайшлі, калі я пачаў адціскацца - спадар Філіпэ толькі недаўменна ўздымаў плечы і запэўніваў, што ніколі ня ведаў пра наяўнасьць стала. Разьлічваю на тваю стрыжаную галаву ў разгадцы цяпер ужо нашай супольнай таямніцы!

З пашанай,
Ружы

Ліст Ружага. Архіў Полацкай езуіцкай акадэміі. 1820г. Пераклад з польскай наш.]

Et si vera loqui fas est, non sponte bisontem
Scribimus, invisam terribilemque feram…

-Nicolaus Hussovianus

Qui non possit domum domi quaerere hic silvam fugat

Mino[t]aurus non ipso caeso a Teseo relinquens
in novo labyrintho su[u]m negat natur[am]
hominis et jubatus bison excellens et vi
et velocitate plenus fit. Non quaerens suo
si[m]plicite in Graeci[a] patriam repetit Jovi
acta et fuga[t] … ubi avus … videbit nepotem
suum ra[r?]ius. Quod sol non sa[e]pe ibi lucet et non
suis ignibus [f]l[am]at h[ic] locus Alba Turris voca[t]ur.

Qui non possit domum domi quaerere hic silvam fugat

бусел працяты голай галінай
лупавокія вы вачыма ў пінг-понг
вы чаўнамі ня чвякайце ўжо чаго
βыдла βык βараβаняць βунт
коΣы КноΣ і нябеΣны каΣец
узΔымалася Δымам Δом і Δамы

[-Андрэй Таўроў
корабли против течения времени и Трои]

Мануіл Камнін

Цар гаспадар наш Мануіл Камнін
адным панурым верасьнёўскім днём
адчуў, што блізка сьмерць. Астролягі
прыдворныя (найміты) нагаварылі,
што шмат гадоў яшчэ ён пражыве.
Пакуль яны казалі, той успомніў
звычай стары і так паважны.
І слугам загадаў з манаскай кельлі
яму прынесьці царкоўнае ўбраньне.
Ён апрануў яго і радаваўся выгляду
на простага сьвятара або манаха.

Шчасьлівыя ўсе, хто вераць,
і, як цар гаспадар Мануіл, свой шлях канчаюць
апранутыя ў простасьць веры.

Канстандзінас Кавафіс
Пераклад з грэцкай Мацьвей Драгун

Горад

Ты кажаш: “Я выпраўлюся да іншай зямлі, да іншага мора.
Я знайду горад, прыгажэйшы за гэты.
Кожная спроба мая тут асуджана, кожная мэта,
і сэрца маё, маль нябожчык, тут гіне.
Розум мой у гэтым праклятым краі чэзьне і гніе:
куды позірк свой ні зьвярну, куды вока ні кіну,
паўсюль жыцьця майго чорную бачу руіну.
Я столькі часу і сілаў растраціў, нічога ня згораў”.

Іншых месцаў ня знойдзеш, ня знойдзеш іншага мора.
Гэты горад пасьледуе за табой. Ты павернеш
на вуліцы тыя ж. Тым жа завулкам паверыш.
Галава твае пасівее ў дамах тых жа.
Ты заўжды вяртацьмесься ў гэты горад. Не спадзявайся на іншае —
адсюль няма дарог, караблёў.
Табе тут растраціць жыцьцё,
у гэтым малым кутку, на ўсёй гэтай зямлі агораць.

Канстандзінас Кавафіс
Пераклад з грэцкай Мацьвей Драгун

(1)[барыс і глеб залезьлі ў галасьнік
пужаюць вернікаў у калошах]

— ἐν δορὶ μέν μου μᾶζα μεμαγμένη
— а мои ти куряни конець копия въскръмлени

— з васілеўсам весялей
— з камянём камяней

— мяне воўк сасьніў
— я салодка спаў

— я цябе не хачу
— я цябе хрышчу

— з Палямоніхай хадзіў
— валасы ёй заплятаў

— chcę mi się cieszyć
— chcę mi się czesać

ад кірылічнае роспачы
каралі змахнулі з policzek
бустрафэдонікі сьлязінкі

(2)[ἐλελεῦ ἴου ἴου]

тры шумныя тры лілеі
тры Адонісы ўдаюць пяцітысячча
пакуль астатнія непазьбежна шукаюць
шукаюць непазьбежжа шукаюць
непакачча камянёў
каб пабудаваць вежу вежжа
схаваць яе пад кветкі-лілеі

[неперакладальныя рытуальныя гукі]

(3)[*я – тэмбр-працягласьць
*я – спроба вырвярнуцца
*я – сьціск у корань]

satəm akero
harati νεϝα matar
niujis e *я

(4)[ἐλελεῦ ἴου ἴου]

зьнікае ў праявах вады ў ідэях яе
навешвае словы на нітачкі ветру
перабірае іх часам — часам
і губляе іх у імгненьні — імгненьне

пакінутыя ў целатулаве
адтуліны дзіры сьвідравіны
папярэджваць пералівы
складваць каменьчыкі

[неперакладальныя рытуальныя гукі]

(5)[Яяму: Quoque Graecos provocamus
Ёнмне: Servitium amoris
нічога з гэтага — элегія]

разбурэньне тоесна восені і любой цывілізацыі
яны маўкліва роўныя да яго
дыялёг пазбаўлены сэміёзісу і элемэнтарнай храналёгіі
дзе восень і любая цывілізацыя геаграфічна падобныя
да каханкаў гібелі Ахіявы і тэорыі першасных выгукаў

даўно ты памятаеш геркуланум?
яго лёгка ўспамінаць як прышласьць
не прадказаньне катастрафічны шэпт паміж
прынесены ад мужа і жонкі вятрамі Фэры.

я — у ружовае тваіх далоняў: bar
ты — у рэканструяванае майго кажу: *bar

[Melanchlaenis atra vestis et ex ea nomen, Neuris statum singulis tempus est, quo si velint in lupos, iterumque in eos qui fuere mutentur.

-Pomponius Mela. De Chorographia II.13]

луска хмарнае рыбы
удажджавала гарадзішча неўрам
нібыта яны таго не хацелі

-gdy Pomorze nie pomoże-

навошта было выкрадаць
дымны ў самоту чыгун
як цяпер вы-спа-ць
дымны ў самоту чыгун

-to pomoże może morze-

а племя глядзела на поўнач
як воўк на поўнач глядзіць
а племя глядзела на лес
як воўк на лес глядзіць —

-a gdy morze nie pomoże-

рушаньне пара-соннай сынтаґмы
ва ўдалонены ўспамін як мага
куцей у даль памяці

— блукатая песьня
ў соснах памежжа

-to pomoże może las-

ПЕРШЫ ПУНКТ КАНСТЫТУЦЫІ РЭСПУБЛІКІ ЎЖУПІС
(да таго як яго зьдзяўблі правыя радыкалы
да таго як іх задзяўблі басаногія ў понча)

«Чалавек мае права жыць побач зь неўрам,
а неўр мае права жыць побач з чалавекам».

[Дзіцяці абыякава, аб каго рэалізоўваць сваю маўленчую патрэбу.
Маўленчы twiddling непазьбежна патрабуе аб’екта.
Дзіця — моўная Пэнэлёпа, якая кудзеліць.
Жаніхі — вэрбальны аб’ект гэтай кудзельнасьці.

-Канспэкт па мовазнаўстве]

Quisquis es, āmissōs hinc iam oblīvīscere Grāiōs,
Noster eris…

-Publius Vergilius Maro. Aeneis II.148-149

гэта было так даўно гэта было
зараз я ўжо нярыба хмара мне ўжо
мыліца ў pluralia tantum — боцікі
боцікі pluralia боцікі tantum боцікі
сусдека з суплетыўнага дому
насупраць казала тады яшчэ
я быў маленькім яшчаркам

як толькі яны пераступаюць
праз лужыну другі рым формы лужыны
і трэцюю закаханасьць формы другога рыму ? / —

неўратычная блукасьць
на памежжы бяссоньня

я кажу ўсім пра сяброўства
я кажу ўсім пра сяброўства
і коней на сваёй вуліцы
і коней на сваёй вуліцы
іх мядзяныя штодня
іх мядзяныя штодня

я гладжу трыбухі
я трыбухі гладжу
гладжу я трыбухі
гладжу трыбухі я
трыбухі гладжу я
трыбухі я гладжу

а а
л л
е е

я баюся цягнікі і тых што друз прывозяць
я баюся цягнікоў і тых хто cьмерць прывозяць
я баюся ня быць не на адным ня зь іх

[Νευροὶ δὲ νόμοισι μὲν χρέωνται Σκυθικοῖσι…
Κινδυνεύουσι δὲ οἱ ἄνθρωποι οὗτοι γόητες εἶναι.

Ἡρόδοτος. Ἱστορία Δ.105]

Un perro campesino
quire comerse a Venus y le ladra.
Brilla sobre su campo de pre-beso,
como ina gran manzana.
…
La Penélope inmensa de la luz
teje una noche clara

-Federico Garcia Lorca

я вельмі добра сплю
маё сплю яна тчэ і выстуквае
рэкамі рэйкамі

ахіл спатыкнуўся на ліст
зьмяркаецца рана
разаслаўся начной берастой
ярыцца зорны сабака

я вельмі добра сплю
маё сплю яна выстуквае і тчэ
рэйкамі рэкамі

хутка зіма яна толькі раёк
месяц — шырокая зрэнка
нейкага бажка на памежжы
які ўводзіць* у блук

*замест беларускага дзеяслова ў арыгінале стаяў грэцкі μηρύομαι. пры жаданьні дазваляецца чытаць так.

І.
У гэтым свеце, які становіцца ўсё цясней, кожны з нас мае патрэбу ў іншых
Ё.Сэфэрыс

мае спадарожнікі былі добрыя хлопцы
Кастрычнік хадзіў з непакрытаю галавой
многа не гаварыў толькі ўсё наракаў
ты не знойдзеш весляра на мікенскі камень
яны ўсе камячок надвячорку ў зубах
такога як ты прыяцеля або ворага
але сасновае лыжкі да роту не браў
соль пунсовага не шукаў
цікава даведацца што з ім

-
мае спадарожнікі былі добрыя хлопцы
Студзень быў маладзейшы ад нас
многа піў і нядрэнна іграў
меў пяць вострых кінжалаў
ён рана памёр недзе да дваццаці
ён увесь маладзік я вам праўду кажу
мы няшмат размаўляем на жаль
я часам яму наліваю ў прыліў
ён за гэта цюленем прыгожа спявае
-

мае спадарожнікі былі добрыя хлопцы
Красавік апошні пайшоў агнявострай цыкадай
кажуць жонка ў яго з сэрцам сонечнай восі
і воласам на чатыры ліпеньскія месяцы
яму даланю адну ды другую адрэзалі вераломцы
мы дзвюх ластавак адну ды другую прывязалі
да самай касці прывязалі ад вясны да вясны

***
на Вялікдзень мы размалёўвалі нашае мастацтва
выводзілі яго лініі пальцам
Агамемнава маска рыпела на нашых зубах

ІІ.
[я пасля сціснуся
в одно семистишие
in unum verbum semideponentem]

Мовы падпарадкоўваюцца ўжо не знешняй меры, не падзеям чалавечай гісторыі, якія абавязкова вызначалі іх змены для класічнай думкі, яны самі па сабе становяцца прынцыпам эвалюцыі.
М. Фуко

пачуццё
дзіцёнак які гуляецца ў смерць
ўпершыню разумее расслабленнасць
мёртвай рукі рудыментарнасць
хвастца ахвярнасць раменніцы
немагчымасць асабістай сінхраніі
ён адмаўляецца ад суплетывізму
і граматычных форм дзеяслова быць

літара
satəm akero
harati νεϝα matar
niujis e *я

гук
гэта вельмі самотна разрываць з храналогіяй
пераходзіць у разрад неакрэсленага
сэксуальна нявызначанага

гэта вельмі самотна быць сукупнасцю транскрыпцый
калі вецер варты мае прысутнасці
хай нічога не кажа

ІІІ.
[я тоўсценькая каленка амруа
і ўва мне так многа-многа
мармуру]

чалом і векам
антрам і опасам
гомам і омам

беспакарана так паўтарае λόγος
нібыта ён цэнтр усяго нібыта ён быў
у пачатку укладыша love is —
¡Giovanni Evangelista!
у нас з Гётэ да цябе шмат прэтэнзій😡

нам вельмі трэба паразмаўляць пра твае маладыя рукі

пакорна так як ягня не глядзіць
лексічны рудымент імя
дазваляе прымату развіць маўл
енчы апарат верабейчыны

*$&шыфр прамоўцы — шыфр іншага%ђ£

А: Што возьмеш ты, акром чырвонага, чырвонага соку?
Э: Мне няма чаго ўзяць, акром чырвонага, чырвонага соку.
Што возьмеш ты, акром Святога Гневу?
А: Мне няма чаго ўзяць, акром Святога Гневу.

мы шукацьмем не нашую зямлю
мы піцьмем чырвоны чырвоны сок
мы спажывацьмем Святы гнеў
мы глядзецьмем на адно аднога аголены волас
мы абараняцьмем нашае ад ільвоў і вятроў
мы абівацьмем ногі аб змяіны парог

А: Мая ластаўка, мы так блізка, падай мне руку на парозе
Э: Я рукі на парозе не дам, я ластаўкі цень. Я з фракійскай ракі п’ю чырвань вады, ем зярнятка граната.
А: Ты з фракійскай ракі не пі чырвань вады, зярнятка не еш. Там мая галава, там савіная шыя.
Э: Там няма твае галавы, яна Лесбас скубе агароджай зубоў. Савіная шыя — гіена мая.
А: Савіная шыя — гіена мая.

%ђ£шыфр слухача — шыфр іншага*$&

нам вельмі трэба паразмаўляць пра твае бледныя ногі

На захадзе кажуць, што "кападакійскі гурток" зыходзіць і ад самога сябе, і ад "сатурнінскіх скокаў"; усходняя ж традыцыя сцвярджае, што толькі ад самога сябе. Праблема saltubisque не мае развязкі ні цяпер, ні наўрад ці будзе калі-небудзь вырашанай.

Мэта нашага гуртка — пераняць тыя найлепшыя рысы паэтыкі, якія выпрацаваў аўтар "сатурнінскіх скокаў", вынаходзячы новыя спосабы асэнсавання пытанняў і праблем, якія ставіў наш папярэднік.
Кожны і кожная з нас выкарыстоўвае каментар, часам самастойнае выказванне, а часам і наўпрост цытаванне як прыём і як метад, змешваючы і размяжоўваючы.

І
Вестуна
мы адданыя чакалі тры гады
ўзіраючыся ў так блізкія
сосны ўзбярэжжа й зоркі.
Находзячы на лязо плуга альбо кіль карабля,
мы спрабавалі адшукаць зноў першае насенне
каб аднавіць старажытную драму.

Мы вярталіся ў нашыя дамы разбітымі,
са зняможнамі целамі, з патрэсканымі вуснамі
ад смаку іржы і солі.
Прачнуўшыся, мы вандравалі некуды на поўнач, чужынцы,
занураныя ў імглу беззаганных крылаў лебядзёў, што наносілі нам раны
Зімовымі начамі нас вар’яваў магутны ўсходні вецер
ўлетку мы губляліся сярод агоніі дня які ніяк не мог памерці.

Мы прынеслі назад
гэтыя рэльефы ганебнага мастацтва.

Ёргас Сэфэрыс
пераклад з грэцкай: Мацвей