новы пачак цыгарэт
нагадвае касьцельны арган
дваццаць бяздонных трубаў
у кожнай свой гук і смак
і адзін пачаткоўца арганіст
што калісьці салодка
як аплатка на язык
сьпяваў у царкоўным хоры

маё цела не катэдральны храм
вясковая каплічка
за савецкім часам
пераробленая
на вакзал
так сказаць
якое цела такі і арган

у дзяцінстве ты
ня часта ляпіўся да трубаў
бо арганы цябе пужалі
на арэлях было прыемней гушкацца
чым арэлі лізаць
а цяпер на марозе
зьдзіраць вусны
стала шкоднай звычкай

бярыце і піце з гэтага ўсе
бо гэта ёсьць кроў мая
якая за вас і за многіх будзе праліта

у дзяцінстве ты
ня надта любіў салодкае
а цяпер павялічваеш
узровень цукру ў арганізьме
і матывацыю свайго існавання
непадараваным тортам

бярыце і ешце з гэтага ўсе
бо гэта ёсьць цела маё
якое за вас будзе выдана

гэта чыню на маю памяць

Timactoria
у кніжках з чужымі паметкамі
трэба крэсьліць
з прэзэрватывам на алоўку
памытымі рукамі
чыстым розумам
і паголеным роздумам
са згоды ўсіх удзельнікаў
літаратурнага працэсу
бо хто ведае якія экранцы
можна падхапіць
ад такіх інтымных сувязяў

!пахавайце Палініка

пахавайце Палініка
здрадніку —
бясплатную мэдэцыну
паліклініку

косткі Палініка —
сабаку палку
кінуць
сэрца —
ахвярніку

цела — сэрцаньку
маленькаму
міленькаму
млынненькаму
сястры Палінікавай

а ніку
каму ніку
над Палінікам?

калі ты калі-небудзь прыйдзеш
а ты калі-небудзь прыйдзеш
(я ведаеш люблю вас жанчын
але ўсе вы ў нечым падобныя)

прыходзь

адчыню не адразу
я ўсё жыцьцё цябе чакаў
і ты колькі жыцьцяў
пачакаеш

так і быць

прыгожая
з распушчанымі валасамі
я зь іх запляту сабе шворку
у маім доме будзе не прынята
гаварыць пра твае валасы
крыху запыханая
я хачу паглядзець як ты дыхаеш
каб выдыхаць з табой у такт
твае мочкі будуць віннага колеру
зь іх капацьме мой голас
на дыван шпалеры
неаддадзеныя кніжкі
на шкарпэткі зь дзіравымі пелюхамі
я б прыбраўся калі б ты папярэдзіла
але ты ніколі не папярэджваеш
на тваіх вуснах будзе мова спагады
а я люблю цалавацца —
моўны бар’ер

і ня дай божа
ты будзеш у сваёй гэтай
чорнай сукні

і ня дай божа
ты возьмеш сваю гэтую
вострую касу

—

ўсе свае дзьмухаўцы
я даўно павыдзіраў сам

рэспубліканская алімпіяда па беларускай мове і літаратуры заключны этап

яны ўсё слухаюць
яны глыбока дыхаюць
яны плююцца
сьмецьцем і недапалкамі
на маладога
алімпіядніка

дамы Серабранкі
дамы Серабранкі

іхнае light me up
запальвала ўва мне жах
іхныя тонкія панэльныя целы
здаваліся таўсьцейшымі
ад каменных сьлёз
я ведаў код ад кожнага пад’езда
бо бачыў як яны праглыналі людзей
але баяўся пакідаць адбіткі

дамы Серабранкі

у іх няма сяброў
нават адзін адному
яны ворагі
яны церпяць толькі тралейбусы
і тое на правах свойскіх жывёл
выгульваюць іх рэгулярна
але не далей за электрычны дрот
—
тралейбусы церпяць

дамы Серабранкі

я ня ведаю колькі яны маюць гадоў
яны дакладна мяне не перажывуць
і я іх таксама не перажыву
буду несьці
на сваіх спарахнелых лапатках
спарахнелыя

дамы Серабранкі

напаўняць судзіну
заўсёды няўдзячная справа
піксіда становіцца кратэрам
ямка становіцца кратарам

чырвонафігурным
чырвоным
фігурным
з жаноцка-юнацкімі тварамі
арфэі эроты антыноі
іх аб’ядноўвае адно —
усе яны былі грэкамі.
і часова каханкамі

глыбокім
як уласная магіла
туды б магла зьмясьціцца зорка
зрэшты так яны і зьяўляюцца
туды б магло зьмясьціцца значна больш —
вока
а па выніку нічога і ніколі —
два браты аднаго бацькі космасу —
(не) зьмяшчаецца

усё-ткі
колькі ні палівай
судзіна бяз почвы
наўрад ці дае парасткі
але і палка раз на год
прарастае
ў квяцістую вішню

з кветкамі як філе ўсходу
з галінамі як сьвет у разрэзе
з каранямі мякчэйшымі за калені стомы
зь ценем цішэйшым за прызнаньне
з карой узору перасьпелага гранату

там будуць сьпяваць песьні
гліняныя аскепкі
дзеці старой вазы

самапрапойца
бутэлька шампанскага
тырчала з пакета
проста мне ў твар
як гармата
з выклікам

хто першы стрэліць?

мацьвей
занатоўка
пра вайну і вёску

Апулееўскі асёл кажа «Ο»
што паводле Бруна Снэля
зьяўляецца недасказаным «οὐκ»
што паводле слоўніка Пятроўскага азначае «не»
Адзін быў немцам
Другі зь немцамі супрацоўнічаў

Нямецкія аслы ў 33 гучна крычалі «Ja»

Бабуліна карова кажа «Муу»
што паводле падпітага дзеда азначае
«Мы усе умром»

Беларускія каровы ніколі
не адрозьніваліся асаблівым аптымізам

калі гладзіць вейкамі грудзі
на сэрцы застаюцца драпіны
з камячкамі тушы
і кроў набывае колер памады
як ты набываеш нейкую дробязь у краме

у рэгіёнах майго жыцьця
шмыганьне носам ня мела
нічога агульнага з асуджэньнем
у краях дзе я нарадзіўся катар
было прынята лячыць
катарсісам

мы адрозьніваем добрую трагедыю
на пах
дрэнную камэдыю зрэшты гэтак жа
віну

у аптэках таксама ёсьць грэцкія назвы
я ніколі ня бачыў на паліцах
твайго імя

жыць на ўскрайку цэнтру
гэта заўсёды апошняя станцыя
гэта заўсёды адсутнасьць рызыкі
прапусьціць сваю
гэта заўсёды наяўнасьць рызыкі
не стрымацца і паехаць далей

жыць на ўскрайку цэнтру
гэта на генэтычным узроўні
ня верыць у плоскую зямлю
гэта разуменьне ўсіх адценьняў слова
спадарожнік

жыць на ўскрайку цэнтру
гэта бясконцы рух па коле
на максымальнай хуткасьці абаротах
са сьціраньнем моўных шынаў
з падзапраўкай ідэнтычнасьці
на кожным супынку

жыць на ўскрайку цэнтру
гэта пэрманэнтная наяўнасьць
суседзяў
якія цябе заліваюць
гэта сытуатыўнае ад мора да мора
моры якія калі і зьліваюцца
то толькі па лініі пераездаў

жыць на ўскрайку цэнтру
ці гэта ўсё яшчэ жыць у цэнтры
ці гэта ўсё яшчэ жыць

яна
запрэгла ўсе свае галасы
рык яе зычных дрыкгантаў
бомбабомамі біў у шыбы
голасна галосна галасіў
малярны скотч
ахвярная маці паперы
нёс свой крыж
з горыччу асядаў на языку

мае вочы гарэлі кнігамі
мае кнігі гарэлі на вачах
кожная знойдзеная граматыка
была паган(ск)ай ахвярай
маўчаньню
адзінае што я мог захаваць

імя
мой радавод усё адно
зводзіцца
а часьцей звадзіцца
да аднога кораня

узрост
гэта ня ейная юрыс-дыкцыя
яна ня мае тут у-ладу
у той момант
я палюбіў арабаў
як свайго бліжняга
з таго моманту
я лічыў кожную сьвіньню
якую падкі-даваў Бог

вы ведаеце чаму вы тут
мне не хапіла слоў

я хаваў свой гендар
пад п(а/о)лавіком
але мінулы час выдаваў
усё новы і новы
дзеяслоў
я адводзіў вочы чытаючы
усё новы і новы
нумар
прата
кол

я маю права на званок
званок
па кім
так цэлы (па)званок
у языку замала костак
што я магу вы-мав-іць
што я магу сказ-аць

ало
я закладнік мовы

Пару дзён у Хаўрусе выйшаў мой нова-нявельмістары верш. Аказваецца, пра гэта можна напісаць і тут, таму што, відавочна, перагонка верша па сацсетках павялічвае электрызацыю паэтычных часьцінак у паветры.

З прыгожага – цудоўны камэнтар ад https://www.group-telegram.com/parressia, якая гэтыя часьцінкі адчувае вейкамі і сваім пільным вокам і чуйным вухам бачыць і чуе тое, што я б не пабачыў і не пачуў:

https://www.instagram.com/p/ConOWUFIgZ8/?igshid=YmMyMTA2M2Y=

мацьвей
Mem. I (напэўна будуць яшчэ)
Палац дзяцей і моладзі

мы стаялі на другім паверсе Палаца дзяцей і моладзі адбіваліся ад міні-копіяў нейкага паўночнага народу. калі б на вуліцы было цяплей я б дакладна сказаў што гэта Лідыйцы але мы былі ў Палацы дзяцей і моладзі менавіта таму што на вуліцы было халодна так што гэта твая спэцыяльнасьць. па-мойму гэта былі Эскімосікі. яны білі ў бубны прапонаў і крычалі свае таямнічыя заклёны. я ня ведаю ніводнае мовы паўночнейшай за беларускую то думаю яны зьвярталіся да цябе.

я так і не навучыўся танчыць не авалодаў нашым целам.

гэта стала прычынай нашай паразы – і маленькія Эскімосікі зьнесьлі цябе з Палаца дзяцей і моладзі ў тыя далёкія геаграфічныя абшары пра якія ты заўсёды марыла. зьнесьлі і пахавалі пад ледавіком маёй памяці пад сумётамі маіх успамінаў.

мацьвей
Mem. II — IV (напэўна будуць яшчэ)

Cтанцыя Крыжовы Шлях

станцыя К — галгофа. ты штораз выдрапвала крыжовы шлях на маёй руцэ. некаторыя са стацыяў я дагэтуль праглядаю пад скурай і кожны раз кленчу. дзіўна што ты ніколі не наважвалася ўбіць цьвік але зь лёгкім сьвістам спальвала мяне як сьлімака і накрывала мангал. я ляжаў там да раніцы а потым ты дасыпала прах у попельніцу і раскідвала нас парэшткамі прашпэктам Незалежнасьці па маршруце бібліятэка — дом. я ніколі не супраціўляўся і прасіў вецер быць слухмяным. адзін раз ты разьвязала мех і ён садзьмуў мяне ў іншы бок.

***

НББ

калі мы дарэшты напаўнялі ромбакубаактаэдр сваім каханьнем
то выходзілі і на ім загаралася Я сардэчка Беларусь
майму сардэчку ў форме ромбакубаактаэдра
стае толькі на Я
адтуль забаронена выносіць кнігі і ўспаміны
але мы пару разоў выносілі

***

Марк Шагал (куды?)

твой пацалунак нагадвае Віцьбу
ты пра раку ці вафельку?
ня ведаю але і на і пасьля цалавацца было прыемна

габрэйская луна адбівалася на каве
з намі павітаўся мужчына з журнала пра Прагу
мы пайшлі за ім а ён схаваўся ў скульптуру Ікара
(мне трошку шкада што Вэнэра спадабалася табе больш)
прага засталася неспатоленая

З рукой поўнай часу…
(Die Hand voller Stunden…)

З рукой поўнай часу, так прыходзіла ты да мяне – я казаў:
Валасы твае не рудыя.
Тады ты падняла іх лёгка на вагі пакут, і ня быў я цяжэйшы за іх…

Яны спускаюцца з караблёў да цябе, каб іх пагрузіць, яны прадавацьмуць іх на кірмашах асалоды –
Ты ўсьміхаесься мне з глыбыні, я плачу па табе ў шалі, яна застаецца лёгкай.
Я плачу: Валасы твае не рудыя, яны прапаноўваюць марскую ваду, і ты аддаеш ім кудзеры…
Ты шэпчаш: Яны напаўняюць мной сьвет, а ў тваім сэрцы я застаюся цясьнінай!
Ты кажаш: Пасьцялі сабе лістоту гадоў – час табе прыйсьці і мяне цалаваць!

Лістота гадоў рудая, валасы твае не такія.

Paul Celan / Паўль Цэлян

І. *пад сонцам колеру веды паўночнага азімута*

мармурна-бяззубы прараб
прамянямі хвошча і сьвішча
шчэрыць сваіх пясчанных сабак
я капаю яму Бабілён для ўсіх
бізуноў яго языкатых

я капаю яму Бабілён
ён плоціць чырваньню шчок
ты сястра яму — ён гэта цалуе мне ў пазванкі — але далоні ў цябе мае
я расьціраю твой волас у пальцах
кудзелю дактылічных сыночкаў
распускаю іх уначы

ІІ. *уначы па тым як яйка афарбавалася ў гарызонт*

сярпом спагады ты адсякаеш мне пясьці я дзякуй кладу табе ў кошык побач з палёгкай ты плачаш з крывёй на спляценьні далоні ў цябе мае я пальца пры вуснах тваіх не трымаю

III. *на вузкай вуліцы людзей дзе ў Сьвіслач уцякаюць Ніл Тыбр і Ярдан*

нам крычаць ἀληθώς ἀνέστη!
дачок у праўды як нябожчыкаў у моры
ніводная зь іх ня стане мне жонкай
кожная зь іх цалуе мне вусны
я пальца пры вуснах ма-тва-іх не трымаю

Сегодня обновляем «Дайджест» и вместе с «Post-Marxist Studies» продолжаем знакомиться с молодой беларуской поэзией.

Из предисловия Лизы Хереш:

«Несмотря на повышенное внимание к политическому языку беларуской поэзии, мы считаем важным обратиться в том числе к поколенческому срезу автор:ок, чьи стихи мы представили вместе с параллельным переводом на русский язык. Кажется, что, продолжая работать в русле документальной поэзии, многие автор:ки выбирают иной способ с материалом документа, фиксируя состояние оцепенения, нерешительности. Куцые списки разрешённых продуктов для передачки или одно куриное яйцо причудливым образом «заземляют» лирическое «я» стихотворений: как при панической атаке, пересчёт бытовых деталей помогает вернуться к уверенности в том, что, по крайней мере, среди разломленного мира существую и я тоже».

→ Стихи лучше пуль: подборка актуальной беларуской политической поэзии