Արցախն ուրացողը կուրանա մնացածը։
Արցախը հանձնողը կհանձնի մնացածը։
Արցախը չպաշտպանողը չի պաշտպանի մնացածը։
Արցախի ցավը չկիսողը չի ցավի մնացածում։
Արցախը հայկական է, իսկ այն թուրքական համարողները՝ հակահայեր։

Սա է բանաձևը։
Թե՛ սա չհասկացանք, ոչ պետություն կունենանք, ոչ Հայաստան։ Որքան էլ ուզենաք համոզել ինքներդ ձեզ կամ ձեզ համոզեն։

Ուրեմն ի գործ։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ադրբեջանում շարունակում են կառուցել պետություն:

https://www.group-telegram.com/Azerbaijan91120/4688

Հայաստանը

1920 թ. թուրքական պետության հիմնադիր Քեմալ Աթաթյուրքը գրում էր, որ «Կովկասյան պատը պետք է վերացնել», այլապես Թուրքիան պաշտպանվելու հնարավորություն չի ունենա և չի կարող զարգանալ։

«Կովկասյան պատ» ասելով նա նկատի ուներ Հայաստանը, որը ոչ միայն խոչընդոտ էր դեպի Արևելք ծավալման համար, այլև անվտանգության սպառնալիք էր Թուրքիայի արևելյան ճակատում։

Աթաթյուրքն ու իր զինակիցները չհասան լիարժեք հաջողության։ Սակայն այդ ժամանակ առկա քաղաքական նպատակները որևէ տեղ չանհետացան՝ սպասելով գործարկվելու հարմար առիթի։

Տարիներ անց առիթը եղավ։

2024 թ. սեպտեմբերին «Կովկասյան պատի» բանալիները այդ պատի անվտանգության պատասխանատուները փաթեթավորված ու ժպիտով հանձնում են Թուրքիային, որպեսզի վերջինս կարողանա ծավալվի թե՛ դեպի Արևելք, թե՛ ընդհանրապես դառնա գերակա ուժ տարածաշրջանում։

Վերջին ցանկության մասին է գրում նաև Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը, որը նույնիսկ խոսուն վերնագրով գիրք է հրատարակել՝ «Ավելի արդար աշխարհ հնարավոր է»։ Թուրքիայի՝ տարածաշրջանում ու աշխարհում գերակայություն հաստատելու մանիֆեստ հանդիսացող այդ գիրքը երեկվանից Հայաստանի դե-ֆակտո կառավարության սեղանին է։

Իսկ տեղը, որում «հանձնվում էին» բանալիները, կոչվում է «Թուրքական տուն» (Türkevi) և ծառայում է որպես Թուրքիայի արևմտյան քարոզչության (այդ թվում՝ հակահայկական քարոզչության) գլխավոր շտաբերից մեկը։ Հենց այդ տեղից են աշխատում են թուրքերը հայկական համայնքների դեմ, Հայոց ցեղասպանության ճանաչման դեմ, Արցախի հարցի դեմ, մեր դեմ։

Ահա այսպիսի պատմական ու դառը իրադարձություններ։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Հավանաբար այսօր արժե հիշեցնել, որ 2020 թ․ հոկտեմբերին ՀՀ դե-ֆակտո վարչապետը հայտարարում էր.
«Թուրքիան վերադարձել է հարյուր տարի անց Հարավային Կովկաս՝ հայերի նկատմամբ ցեղասպան քաղաքականությունը շարունակելու համար, բայց դա ունի շատ կոնկրետ պրագմատիկ նպատակ, որովհետև Հարավային Կովկասի հայերը վերջին խոչընդոտն են Թուրքիայի ճանապարհին…»։

Թուրքիան նույն Թուրքիան է, իսկ Հայաստանը` ոչ հայկական:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Այս թեմայով վերջինը:

Մենք ապրում ենք ամենազավեշտալի ժամանակներում, երբ օրինակ Արցախն ազատագրած նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի գրքով նկարվելը խնդրահարույց է, իսկ Հայաստանի վրա հարձակված ու այս պահին նոր հարձակում պատրաստող Թուրքիայի նախագահի քարոզչական գրքով ու նրա կողքին ժպիտով նկարվող դե-ֆակտո վարչապետը` «հմուտ դիվանագիտության» օրինակ:

Մեզ պատել են թմրեցնող քարոզչությամբ, որպեսզի առավել հեշտ գրավեն:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

2021 թ. մայիսին, երբ Էրդողանը տիկնոջ հետ առաջին անգամ եկել էր գրավված Շուշի, Ալիևների զույգի հետ զրուցի էին բռնվել ավտոբուսում:

Հենց այդտեղ Էրդողանի կին Էմինեն առաջարկեց հայ ռազմագերիներին չհանձնել Հայաստանին, այլ աստիճանաբար (իր բառերով` «կամաց-կամաց») փոխանակել` Հայաստանից տարբեր զիջումներ կորզելով:
Զա բացահայտ ռասիզմ ու հակահայկական քաղաքականության դրսևորում էր:

Երեկվա գրքով ստորացումից հետո հրապարակվել է նաև ՀՀ դե-ֆակտո վարչապետի տիկնոջ նկարը Էրդողանի կնոջ հետ` երջանիկ ու հիացած:

Չկա ոչ միայն իրավական, այլև բարոյական արդարացում:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Հիշեցնեմ 2021 թվականին արված այս գրառումս:

***
Մեկ տարի առաջ այս օրը (սեպտեմբերի 26-ի) երեկոյան կառավարության անդամ հանդիսացող մի բարձրաստիճան պաշտոնյա փակ խորհրդակցության ժամանակ քմծիծաղը դեմքին պնդում էր, որ պատերազմ չի լինելու, իսկ իմ նախազգուշացումն ու հիմնավորումը, որ Թուրքիայի հետ միասին Ադրբեջանը օրերի կամ շաբաթների ընթացքում անխուսափելիորեն հարձակվելու է Հայաստանի վրա, վերջինիս կողմից արժանացավ «Պարո՛ն Գեղամյան, Դուք չափազանցացնում եք» պատասխանին։ Այդքանով բովանդակային քննարկումն ավարտվեց։

Ես դուրս եկա այդ գերատեսչությունից ու մտախոհ ուղևորվեցի ընտանեկան փոքրիկ հավաքի։ Գլխումս կար երկու վատ տարբերակ. կա՛մ ես չէի տիրապետում իմ մասնագիտությանը (թուրքագիտություն) ու չէի հասկանում իրականությունը, կա՛մ, որ ավելի վատ է, մեկնարկելիք պատերազմում մեզ ջախջախման են տանելու:

Վերոնշյալ հանդիպման ավարտից տաս ժամ անց սկսվեց պատերազմը, որի ընթացքում ևս կառավարման համակարգի պատասխանատուները մեզ տարան պարտության՝ առաջին հերթին իրենց անսահման տգիտության ու վերմարդկային գոռոզության պատճառով։

Նրանցից ոչ մեկ մինչ օրս չի պատժվել, ավելին՝ նրանք հիմա էլ պատասխանատու են մեր երկրի կառավարման համար՝ ժպիտը դեմքին մեզ ավետելով նոր կորուստների մասին։

Երբ նորից վերականգնենք մեր պետականությունը, լավ կառավարումը ենթադրելու է միայն լավագույն կադրերի ներգրավում կառավարման համակարգ, իսկ պատասխանատվություն կրելը լինելու է վարքականոնի առանցքային կետը, որովհետև դա է Հայաստանի նման փոքր ռեսուրս ունեցող պետության փրկության ճանապարհը։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Թուրք լրագրող Ռագըփ Զարաքոլուի «Հայերն Օսմանյան բանակում» հոդվածից մի հատված.

Հայերը, որպես օսմանյան կայսրության քաղաքացիներ, Բալկանյան պատերազմում միայն զինվոր լինելով չեն բավարարվել. օսմանյան բանակին կանոնավոր օգնություն են ցուցաբերել:

Օրինակ` Բալկանյան պատերազմին աջակցություն ցուցաբերելու նպատակով ստեղծված Ազգային պաշտպանության միության Փանգալթըի մասնաճյուղի տնօրենը Տիգրան Ալլահվերդին էր: Տիգրան բեյին հաջողվել էր Բալկանյան պատերազմի ժամանակ օսմանյան բանակի օգտին հավաքել 30 000 օսմանյան ոսկի:

Այս առիթով նրա մասին մամուլում նույնիսկ լույս են տեսել հոդվածներ, սակայն նույն Տիգրան Ալլահվերդին ընդգրկվել է 1915 թ. ապրիլի 24-ին ձերբակալված և աքսորված մտավորականների ցուցակի մեջ»։

#խաղաղության_վկաները

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

📍Ֆրանսիայում թուրք երկրպագուները դանակներով հարձակվել են հայ ֆուտբոլիստների վրա, կան տուժածներ.

Միջադեպը տեղի է ունեցել սեպտեմբերի 29-ին ֆրանս-թուրքական FC Turquoise ակումբի և ֆրանս-հայկական Հոմենեթմեն թիմերի հանդիպման ժամանակ, հայտնում է Nouvelles d'Arménie-ն։ Հայկական ակումբը հաղթել է 2։0 հաշվով, ինչին թուրք երկրպագուները չդիմանալով վազել են խաղադաշտ՝ սկսելով դանակահարություն։

Ոստիկանները միջամտել են, խաղը դադարեցվել է։ Մի քանի վիրավոր խաղացողներ տեղափոխվել են հիվանդանոց։

«Թուրքիան այսօր» լրատվական
ալիք | @turkey2day

Իսրայելը պաշտոնապես հայտարարել է Լիբանանի տարածքում ցամաքային ռազմական գործողությունների մեկնարկի մասին։

«21-րդ դարում պատերազմներ չեն լինում» թեզին հավատացողներին նվիրվում է։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Նոր հարցում Ադրբեջանից

«Կո՞ղմ եք արդյոք, որ ձևավորվի Արևմտյան Ադրբեջանի վտարանդի կառավարություն» հարցին ադրբեջանցիների 85%-ից ավելին պատասխանել է «այո»:
Հարցումն իրականացվել է վերջին օրերին Սոցիալական հետազոտությունների կենտրոնի կողմից:

Ակնհայտ է, չէ՞, որ խաղաղության են պատրաստվում:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Վերջին հինգ պակաս

Վերջում չի հիշվելու, թե այս օրերին, հինգ կամ քսան տարի առաջ ով ինչ ասաց, որքան ճիշտ էր և արդյոք իրավունք ուներ մեղադրելու մյուսներին:

Վերջում ձեր ու մեր արածն ու չարածը կարևոր չի լինելու:

Վերջում մենք ուղղակի գաղթական ենք դառնալու, իսկ մեր բոլոր քննարկումները` իմաստազուրկ:

Վերջում, երբ մեր հայրենիքի այս մի կտորն էլ ավարտվի, ոչ միայն չի հիշվելու, այլև կարևոր չի լինելու այս օրերի իրար մեղադրելը, իրարից բողոքելը, մեր գրած ստատուսները:

Իսկ այսօր վերջին արդեն հինգ է պակաս:

Ուրեմն դեռ հինգ «րոպե» կա կենտրոնանալու լուծման վրա ու փրկելու համար այն, ինչ այս պահին անդառնալի է:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ավելի քան երեքամսյա դադարից հետո առաջին հարցազրույցում 168.am-ի տաղավարում խոսել եմ երեք հարցի մասին.

- Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ իբր բանակցությունների էությունը,

- ներհայկական քաղաքական դաշտի ամենամեծ սխալը,

- Պատասխանատվության կամ ո՞վ է մեղավոր հարցի մասին։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Եթե ինչ-որ պատճառով քնած չեք էս ժամին ու փնտրում եք` ինչ նայել, ապա կարող եք միանալ «Իմնեմնիմի» փոթքասթի ուղիղ եթերին:
Մի քանի րոպեից ես կլինեմ տաղավարում ու ավելի թեթև ձևաչափում կխոսեմ մեր հարցերից: Եթե հարցեր ունեք, ուղղեք դրանք չատի միջոցով:

https://www.youtube.com/live/l_GaXOyJc_g?si=qqVCBzwSLn77TJPV

«Խաղաղության» հաստատման կեղծ խայծով Թուրքիան հասնելու է հայկական պետականության լիարժեք դեմոնտաժին:

Այդ փուլը մեկնարկել է 2020 թ. նոյեմբերին, երբ հայությունը (և հատկապես ազգային վերնախավը) տվեց դա անելու համաձայնությունը` տարբեր պատճառներով ու պատրվակներով հանդուրժելով դե-ֆակտո թուրքամետների իշխանությանը:

Այս գործընթացի վերջին հանգրվանը այսպես կոչված «խաղաղության պայմանագիրը» չէ, վերջին փուլը` մենք ենք լինելու` գաղթի ճանապարհին:

Իսկ որ Հայաստանի դե-ֆակտո իշխանությունը էս փուլը մինչև վերջ իրականացնելու է, դրանում կասկած չունենաք: «Մենք պիտի լինենք Թուրքիայի նահանգ, որ հանգիստ ապրենք» ասելուն մնացել է 1-2 տարի:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Նոյեմբերի կեսերին Ադրբեջանում տեղի է ունենալու ՄԱԿ կլիմայական մեծ խորհրդաժողովը, որը հայտնի է COP29 անունով։

Այդ միջոցառումը Ադրբեջանի համար կարևոր է մի քանի առումներով՝ երկրի միջազգային հեղինակության բարձրացումից մինչև Արցախում իրականացված ցեղասպանության միջազգային անուղղակի լեգիտիմացում։

Այդ միջոցառումը կարող էր տեղի չունենալ Ադրբեջանում, եթե անցյալ տարի՝ 2023 թ. դեկտեմբերին Հայաստանի դե-ֆակտո իշխանությունը վետո դներ ՄԱԿ համապատասխան որոշման վրա։

Կամ կարելի էր այլ բան անել. հաշվի առնելով Բաքվի արդեն կատարած մեծածավալ նախապատրաստությունը՝ հնարավոր էր մտնել դիվանագիտական բանակցությունների մեջ ու վետո չդնելու դիմաց պահանջել, օրինակ, բոլոր հայ ռազմագերիների վերադարձ կամ ՀՀ միջազգային սահմանների մի մասից Ադրբեջանի զորքերի դուրս բերում։

Սակայն, ինչպես գիտեք, ոչ մի նմանատիպ պահանջ չի դրվել։ Ընդհակառակը՝ հայտարարվել է, որ Հայաստանը որպես բարի կամքի դրսևորում կողմ է Բաքվում COP29-ի անցկացմանը։

Սա հերթական ու վառ օրինակն է այն բանի, որ ի դեմս Հայաստանի դե-ֆակտո կառավարողների գործ ունենք Ադրբեջանի ու Թուրքիայի կամակատար իշխանության և ոչ Հայաստանի շահերը պաշտպանող ուժի։ Ու ակնկալել, որ թուրք-ադրբեջանական երկյակը թույլ կտա, որ Հայաստանում որևէ լուրջ ու ազգային ծրագիր իրականացվի, դա մեղմ ասած միամտություն է։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

‼️Իլհամ Ալիևի ձեռքին գտնվում է Երևանի խանության դրոշը։ Թշնամին, ինչպես միշտ, բացահայտ կերպով հայտարարում է և ի ցույց է դնում տարածքային հավակնությունները։